Shiv Puran in Gujarati – રુદ્રસંહિતા

The stories in Shiv Puran in Gujarati illustrate the infinite compassion of Lord Shiva.

Shiv Puran in Gujarati – રુદ્રસંહિતા

એક સમયે શૌનક વગેરે મુનીયોએ નૌચિતારણ્યમાં સૂતજન જિજ્ઞાશાવશ કેટલાક પ્રશ્નો પૂછયા. તેમણે પૂછયુ

• શિવજનું સર્વશ્રેષ્ઠ ર૫ અને પાર્વતી સહિત તેમનું દિવ્યચરિત્ર શું છે?
• શિવજ કર્ઈ રીતે પ્રસન થાય છે? અને પ્રસન્ન થયા પછી શું ફળ આપે છે?
•  બ્રહ્મા,વિષ્ણુ અને મહેશ શિવજીના અંશથી ઉત્પન્ન થયા તો પછી તેમાં પૂણાંશના રૂપમાં મહેશની સ્વીદૃતિ કેમ છે?

સૂતજીએ મુનિયોને કહ્યું કે એકવાર નારદજએ બ્રહાજીને આ જ પ્રમાણેના પ્રહન પૂછયા હતા. નારદજીએ પૂછયું હતું કે, શિવત્વનું પૂર્ણરૂપ શું છે? ત્યારે બ્રહ્માજીએ નારદજને વિગતવાર શિવત્વનું વર્ણન કર્યું અને સૃષ્ટિની ઈચ્છા,ઉત્પતિ અને સ્વરૂપ પર પ્રકાશ પાડયો.બ્રહ્માજએ કહ્યું કે, પ્રારંભિક પ્રલયકાળમાં જયારે સ્થાવર જંગમનો વિનાશકાળ આવ્યો હતો અને સૂર્ય, શ્રહ, તારા બધું નષ્ટ થર્ઈ ગયુ હતું અને ચોતરફ અંધકાર ફેલાયો હતો ત્યારે એક સદબ્રહ્મ જ બાકી રહી ગયો હતો તે સદૂબ્રહ્મ જે યોગીઓ દ્વારા ધ્યાન ગમ્ય છે.

મન,વાણી અને ઈદ્રિયોના ફાનથી ઉ૫ર છે, નામ-ર૫, વર્ણ રહિત છે સત-અસતથી પર છે તે સત્યજાન અનંત સ્વરૂપને ભક્ત અને જ્ઞાની ઈશ્વર કહે છે. આ પરમેશ્વર સ્વરૂપ શિવજ પોતાનાથી અનશ્ધર શક્તિ ઉત્પન્ન કરે છે એનું નામ પ્રકૃતિ,ત્રિગુણમયી માયા અને નિવિકાર બુધ્ધિના રૂપમાં માનવામાં આવે છે. પ્રકૃતિ, શક્તિરૂપા, અંલિકા,ત્રિદેવ-જનની,નિત્ય તથા મૂળ પ્રકૃતિ કહેવાય છે. પ્રકૃતિની અંલિકાર૫માં આઠ ભુજી અને વિચિત્ર મુખ છે. માયાના સંયોગથી તે અન્ય અનેક રૂપોમાં થર્ઈ જાય છે.

પરબ્રહ્મ શિવ મસ્તક પર ગંગા અને લલાટ પર ચંદ્રમા ધારણ કરે છે તેમના ત્રણનેત્ર છે પાંચ મુખ છે અને દસ ભુજાઓ છે. તે કાળ સ્વરૂપ ભગવાન છે અને ત્રિશુલધારી છે તેમણે જ કાશી રપપમાં પોતાના શિવ ક્ષેત્રને સ્થાપિત કર્યુ છે આ શિવક્ષેત્ર શિવ અને પાર્વતીથી રહિત કયારેય હોતુ નથી એટલા માટે આ અવિમુક્ત ક્ષેત્ર કહેવાય છે.

સૃષ્ટિની ઉત્પતિના વિષયમાં બ્રહામજએ નારદજને કહું કે,સૃષ્ટિની ઈચ્છા થવાથી શિવજ્ઝે તેનો ભાર પોતે ન લીધો. સૃષ્ટિની ઈચ્છા બળવોતર થવાથી તેમના ડાબા ભાગના દશમાંથી એક પુરૂષનો આર્વિભાવ થયો.તેનું નામ શિવજીએ વિષ્ણુ રાખ્યુ અને તેને પરમકાર્ય કરવા માટે ગહન તપ કરવાનો

આદેશ કર્યો વિષ્ણુજીએ ધણા સમય સુધી ત૫ કર્યું ત્યારે શિવજીની કૃપાથી વિષ્ણુના શરીરમાંથી અનેક જલધારા નીકળી અને તેના પર મોહિત થઈ વિષ્ગુજી સૂઈ ગયા. આજ કારણે નાર એટલે કે પાણી પર સૂવાના કારણે તેમનુ નામ નારાયણ પડયું એ સમયે વિષ્ણુજીથી જ બધા તત્વોનો જન્મ અને વિસ્તાર થયો.

સૌથી પહેલા પ્રકૃતિથી મહત્ત્વ એનાથી પછી ત્રણ ગુણ ત્રણ ગુણોથી અહંકાર,અહંકારથી પાંચ તન્માત્રાઓ શબ્દ,રૂપ,રસ અને ગંધ અને તેનાથી પંચભૂત પૃથ્વી જળ,આકાશ,પ્રકાશ, વાયુ પ્રગયા થયા તે પછી પાંચ સાનોન્દ્રીયો નૈત્ર,નાભી નાક,જીભ અને ત્વચા તથા પાંચકર્મેન્દ્રીયો, વાણી, પગ,હાથ,ગુદા અને ઉપસ્થ ઉત્પન્ન થયા આ પ્રમાણે શિવજની ઈસ્છાથી જ ૨૪ પ્રકારના સારત્વરૂપ પ્રગટ થયા અને બધા એકઠા થઈ બ્રહ્મરપ પાણીમાં સૂઈ ગયા.

ભગવાન નારાયણના સૂઈ જવાથી શિવજની ઈચ્છાથી જ તેમની નાભિથી એક કમળ ઉત્પન્ન થયું અને પછી તે કમળથી શિવમુખે મને (બ્રહ્મા) ઉત્પન્ન કર્યા. મને એ સમયે કંઈ ખબર ન હતી કેટલીક પળ પછી મેં મારા કર્તાને શોધવા પ્રયાસ કર્યો પરંતુ હું તેનું મૂળ શોધી ન શક્યો.

ત્યારે એ નાળથી મને ઉપર જવા માટે એક આકાશવાણી સંભળાઈ અને ૧ર વર્ષ સુધી કઈણ તપ કર્યા બાદ વિષ્ણુના દર્શન થયા હું તેમને ઓળખી ન શક્યો અને તેમની ઓળખાણ પૂછી જયારે વિષ્ણુએ પોતાને સર્વજ અને મારા પિતા હોવાનું કહ્યું ત્યારે મેં તેમનો તિરસ્કાર કર્યો અને ખરાબ શબ્દો કીધા અમારી વચ્ચે વિવાદ છેડાઈ ગયો અને વિવાદે સંઘર્ષનુ સ્વરૂપ લીધુ અચાનક અમારી વચ્ચે સ્તંભરૂપમાં લિંગ પ્રગટ થયું અને યુધ્ધ બંધ કરી તેને પરિચય આપવાની વિનંતી કરી.

શિવજીએ પોતાનો પરિચય આપ્યો. તેજ સમયે અને ॐ નો ગંભીર ધ્વનિ સાંભળ્યો તથા શિવલિંગને વિષ્ણુજીએ વિશિષ્ટરૂપમા જોયું તેના ડાબા ભાગમાં આકાર,જમણા ભાગમાં હાકાર અને જમણા મધ્યભાગમાં નકારને જોયો.સત્ય,આનંદ અને અમૃત સ્વરૂપ પરબ્રહ્મ જ ઍંકારમાં દેખાઈ રહ્યો હતો. જયારે અમે એ વિષયમાં વિચાર કરી રહ્યાં હતા ત્યાં એક મહાત્મા ત્યાં આવ્યા તેમણે કહ્યું કे,

ॐ શિવજીનું બ્રહ્મસ્વરૂ૫ જ છે. તેમણે કહ્યું કे તે અગોચર છે ॐँ ના અ,૩,મવર્ણ બ્રહામ, વિષ્ણુ, અને મહાદેવનુ પ્રતીક છે અને આ ત્રણે રૂપ સૃષ્ટિમોહન તથા અનુચ્રહ કાર્યોના પ્રતીક છે. અકારબીજ છે હકાર કારણરૂપ યોનિ છે તથા નકાર બીજી છે આ પ્રમાણે મહેશ્વરની ઈચ્છાથી બીજી બીજ યોનિમાં પડી ચારે દિશાઓમાં વિકસીત થવા લાગ્યા તેનાથી એક સુર્વણમય અંક ઉતપન્ન ગયુ અને વર્ષો સુધી પાણીમાં સ્થિર રહ્યું તેના બે ભાગ

થઈ્ઈ ગયા. ઉપરના ભાગથી સ્વર્ગલોક અને નીચેના ભાગથી પૃથ્વી લોક પ્રગટ થયું. આ અંડથી જ શિવજીનો ચતુભુજ અવિર્ભાવ થયો અહીં શિવજ ત્રિરૂપધારી બ્રહ્મા,વિષ્ણુ અને મહેશ રૂપમાં પ્રભુ છે અને બનેે મહાદેવની વેદમંત્રોથી સ્તૃતિ કરી અને શિવજી દ્વારા દસ ભુજ રૂ૫ પરમ કાંતિમાન પંચમુખરૂપમાં અમારી સામે પ્રગટ થતા જોઈ અમને સંતોષ થયો શિવજીથી or ૪૮ અक્ષરોવાળો ગાયત્રીમંત્ર આઈ માત્રાઓ વાળો શિવમંત્ર, મૃત્યુંજય,ચિંતામણીમંત્ર તથા દક્ષિણામૂર્તિ મંત્ર ઉત્પન્ન થયો અને બંનેએ આ પાંચે મંત્રોને ચ્રહણ કરી શિવજીની સ્તૃતિ શરૂ કરી.

આ સમયે ભગવાન શંકરે પ્રસન્ન થઈ વિષ્ણુએ પૂછયુ તમે કૃપા કરીએ કહો કે, તમે કયા રૂપમાં પ્રસન્ન થાવ છો, શું ફળ આપો છો?અને તમારૂ દિવ્ય રૂપ શું છે. આ જિજ્ઞાસાને શાંત કરવા માટે એક આખુ વ્રત જાણવું જરૂરી છે. એક સમયે હિમાલયની સુંદર કંદરામાં નારદજીએ ખુબ લાંબુ તપ કર્યુ અને અહં બ્રહ્માસ્મિની ભાવનાથી સમાધિસ્થ થઈને બ્રહ વિધાનનને અપનાવ્યુ. નારદજીના ઘોર તપથી ઈન્દ્ર વિચલિત થઈ ગયા અને કામદેવ પાસે પોતાની મનોકામના પુરી કરવા માટે મદદ માંગી ઈન્દ્રને એ ભય હતો કे તપ સફળ ઈન્દ્રને ડર હતો કे ત૫ સફળ થવાથી નારદ કયાંય ઈન્દ્રપઠની માગણી ન કરવા લાગે.

કામદેવે ઈન્દ્રની વાત માનીને નારદજના તંથને ભંગ કરવાનો વિચાર કર્યો. કામદેવ નારદજીના તપસ્યા ક્ષેત્રમાં ગયા અને ત્યાં જઈને પોતાની બધી કામપૂર્ણ અસરોનો ખુબજ પ્રસાર કર્યો પરંતુ નારદજીમાં લેશમાત્ર વિકાર ઉત્પન્ન ન થયો નારદજી તેજ જગ્યા પર તપસ્યા કરી રહ્યાં હતા. જયાં શિવજીએ કામદેવને ભસ્મ કર્યા અને તે આખા વિસ્તારને કામના પ્રભાવથી અસરહીન જાહેર કરી દીધો હતો. જયારે ઈન્દ્રને કામદેવની નિષ્ફળતાના સમાચાર મળ્યા તો તે પોતે જ આવીને નારદજમાં અભિમાન ઉત્પન્ન થઈ ગયુ અને તે પોતાને કામજીત માનવા લાગ્યા.

તેમના મનમાં એટલો મોહ ઉત્પન્ન થયો કे તે શિવજીની પાસે આવીનો પોતાના કામવિજયની કથા સંભળાવવા લાગ્યા.શિવજીએ નારદજને સલાહ આપી, પરંતુ નારદજ માન્યા નહી અને તે કામવિજયની કથા સંભળાવી તે ઉપરાંત વિષ્ગુ લોકમાં પણ તે જાણે એજ વાત બતાવી આ રીતે નારદજના મનમાં પોતાનામાં કામ વિજયી થવાનો અહંકાર પૂર્ણરૂપથી ભરાઈ ગયો વિષ્ગુજએ નારદજનુ યોગ્ય સ્વાગત કર્યુ અને જયાં તેના જ્ઞાન વૈરાગ્યની પ્રશંસા કરી ત્યાંજ નારદજીએ આ આચરણ માટે શિવની મનોમન સ્તુતિ પણ કરી. નારદજીનો મોહ અને અહંકાર એટલો

વધી ગયો હતો કે તેનો નાશ થવો જરૂરી હતો છેવઠે શિવજીની ઈચ્છાથી વિષ્ણુએ નારદના મોહ અનેખ અહંકારના નાશ માટે એક યોજના બનાવી વિષ્ગુએ નારદના માર્ગમાં એક સુંદર નગર બનાવ્યું ત્યાંના શાસક શીલનિધી દ્વારા પોતાની અદ્વિતીય સુંદરી કન્યાનો સ્વયંવર કરમવ્યો નારદજી ત્યાં પહોંચ્યા તો તે કન્યાએ તેમને પ્રણામ કર્યા.તેને જોતા જ તે તેમના પર મુગ્ધ થઈ ગયા નારદજીએ તેમની ભાગ્ય રેખા પર વાંચ્યુ કે તેનો પતિ અજેય હશે. તેથી જ નારદજી તેને મેળવવા માટે વ્યાકુળ થઈ્ઈ ગયા આ કાર્યને પૂર્ણ કરવા માટે નારદજી વિષ્ણુનુ રૂપ લેવા માટે તેમની પાસે ગયા અને તે કન્યા સાથે પરણવાની ઈસ્છા વ્યક્ત કરી. ત્યારે વિષ્ણુજીએ નારદને વાનરનુ રૂપ આપીને તેમને મોહ ભંગ કરવા માટે તેમને સ્વયંવરમાં મોકલ્યા.

નારદજી સ્વયંવરના સ્થળે પહોંચ્યા શિવજીની માયાને કારણે ત્યંં ઉપસ્થિત બધા રાજાઓએ નારદજીને તેના વાસ્તવિક રૂપમાં જોયા પરંતુ શિવજીના બે ગણ ત્યાં બ્રાહ્મણના વેશમાં હતા અને તે નારદની હાંસી ઉડાવવા લાળ્યા. જયારે કન્યા વરમાળા હાથમાં લઈને ત્યાં હાજર થઈ તો ઉંચા ઉંચા થઈને જોવા લાગ્યા બીજી તરફ તે કન્યા નારદજને જોઈને અત્યંત ત્રસ્ત થઈ રહી હતી તેણે જેવા જ એક રાજાના રૂપમાં વિષ્ચુજીને

દરવાજા પર જોયા તો તેમના ગળામાં માળા નાખી દીધી. આ જોઈને નારદજ એકદમ દુ:ખી થઈ ગયા તથા તોમણે રૂદ્રગણોના કહેવાથી પોતાનુ પ્રતિબિંબ પાણીમાં જોયુ. નારદજને ખુબજ ક્રોધ આવી ગયો અને તે સમાપ્ત થયો નહી અને તે સીધા વિષ્ગુને સાયુ-ખોટુ સંભળાવવા લાગ્યા નારદજીએ વિષ્ણુને ર્રી વિયોથી દુ:ખી થવાનો શાપ આ અને એ પણ કહ્યું કે આ વિયોગભર્યા દુ:ખને દુર કરવા માટે તમારે વાનરોની જ સહાયતા લેવી પ૩શે.વિષ્ણુજીએ શિવજીની માયાને સમજતા આ શાપને શિરોમાન્ય કર્યો.

શિવજીએ પોતાની માયા સમેટી લીધી અને ત્યારબાદ તરતજ નારદજ પોતાની સહજ સ્થિતિમાં આવી ગયા અને પોતાના આચરણ માટે વિષ્ણુના ચરણમાં પડીને ક્ષમા-પ્રાર્થના કરવા લાગ્યા. ત્યારે તેમને ખબર પડી કે તેમના અભિમાનને સમાપ્ત કરવા માટે શિવજીએ જ માયાની જાળ રચી હતી નારદજી એ જાણીને ખુબજ આશ્ચર્ય થયું કે તેમને અનુભવ થયો કે શિવજીના આદેશથી વિષ્ણુ, બ્રહહા તથા અન્યના ત્ર વિશિષ્ટરૂ છે.સૃષ્ટિ જન્મદાતા બ્રહ્મા, પાલનકર્તા વિષ્ણુ અને સંહારકર્તા મહેશ એટલે રૂદ્ર એવી રીતે શિવજીની પુજા કરવાથી,રદદ્રાક્ષ અને સાધકનુ અજાન દુર થાય છે. વિષ્ણુજએએ બતાવ્યું

હે હે મુનિ નારદ,ભગવાન શિવ તમારૂ કલ્યાણ કરશે સ્ર્રોત સાંભળો તથા શિવજીની પુજી કરો ત્યાર પછી તરતજ વિષ્યુજ અંતરધ્યાન થઈ્ઈ ગયા અને નારદજી પૃથ્વી પર આવીને જુદા-જુદા સ્થળોએ શિવલિંગની પુજા અને અર્ચના કરવા લાગ્યા અહીં બ્રાભ્મણ વેશ ધારણ કરનાર ગણોના દર્શન નારદજને થયા ગણોને તે વિશે હાપ આપવાને લીધે નારદજીને પસ્તાવો થયો,પરંતુ તેમની વાણી અસત્ય ન થઈ શકતી હતી તેથી નારદજીએ તેમને શાપથી ઉધ્ધારનો ઉપાય બતાવ્યો તેમણે કહ્યું કे શ્રેષ્ઠ મુનિના ધરે ઉત્પન્ન થઈને તમે રાક્ષસ બનશો અને અતુલ્ય બળ,પ્રતાપ તથા ઐ શ્વર્ય પ્રાપ્ત થશે. આના પર પ્રસન્ન થઈને શિવજી ચાલ્યા ગયા.

મુનિઓએ સુતજીને પૂછયું કે આ વિસ્તારથી બતાવવાની કૃપા કરશો કે કેવી રીતે શિવે અનેક રૂપોમાં આવીને સૃષ્ટીની ઉત્પતિ પાલન અને સંહાર કરે છે. ત્યારે સુતજીએ શિવજી દ્વારા કહેવામાં આવેલી વાતને વિસ્તારથી બતાવીએ પ્રમાણે ચાર હજાર યુગનો બ્રહ્મા રૂપી મારો એક દિવસ હોય છે અને એટલા જ પરિમાણની એક રાત્રિ હોય છે આ પરિમાણમાં જ મારૂ સો વર્ષનુ આયુષ્ય હશે દરેક વર્ષમાં બાર મહીના અખને મહીનામાં

ત્રીસ દિવસ અને પરિમાણ પૂર્વ કથિત હશે. માર એક વર્ષ વિષ્ણુજીનો એક દિવસ હશે અને આ રપમાં તેમનું આયુષ્ય સો વર્ષનુ હશે રૂદ્રજીનો એક શ્વાસ બ્રહામ, વિષ્ણુ અને હર, ગાંધર્વ, રાક્ષસ તથા સર્પોનો ર, ૧૦૦ અહો રાત્રિનુ પરિમાણ હશે રૂદ્રના શ્વાસ લેવાથી એક પળ વ્યતિત થશે અને આ રીતે ૬૦ પળોની એક ઘડી અને ૬૦ ધડિઓ નો રૂદ્રનો એક દિવસ થશે રૂદ્રનો શ્વાસ લેવાની કોઈ સંખ્યા નથી અને સમગ્ર સૃષ્ટીનો પ્રલય થયા પછી પણ રૂ્રજ શાસન કરશે.

બ્રહ્મા અને વિષ્ણુએ શિવજીને પ્રણામ કર્યા અને તેમના આદેશને શિરોમાન્ય કરવાનો નિશ્ચય વ્યક્ત કર્યો એના પર શિવજી સંતુષ્ટ થઈને અંતધ્યાન થઈ ગયા. આ વર્ણનને સાંભળીને બ્રહ્માજી બોલ્યા એ સમયથી લોકોમાં લિંગપુજા પ્રચલિત છે સૌથી પહેલા બ્રહ્મા અને વિષ્ગુએ લિંગપુજાને અપનાવી અને ત્યારબાદ અન્ય લોકોએ સુતજી બોલ્યા કે પ્રતિષ્ઠિત લિંગની સવિધિ ઉપાસના રિધ્ધિ-સિધ્ધિ આપનારી છે બ્રહ્મા,વિષ્ણુ અને રૂદ્ર ત્રણેય ભગવાન શિવના અંગરૂપ છે પરંતુ ગુણવત્તાની દ્રષ્ટીથી રૂદ્રની શ્રેષ્ઠતાનો આધાર સ્વયં શિવરૂપમાં छे.

મુનિઓએ સુતજી પ્રત્યે પોતાની કૃતજાતા પ્રગટ કરી અને તેમણે શિવપુજનની વિધિ બતાવવાનો અનુરોધ કર્યો ઋષિઓના મ્રવનોને સાંભળીને સુતજી બોલ્યા કे બ્રહ્યાજને નારદે,ઉ૫મન્યુને કૃષ્ણએઅ અને સનતકુમારને વ્યાસજએ એજ પ્રહન કર્યો તે લોકોએ શિવજીની પુજાનુ જે વિધાનનું વર્ણન કર્યુ છે તને હुં તમને બતાવુ છું. દરેક શિવભક્ત તે બ્રહ મુહૂર્તમાં ઉઠે અને શિવ ગુરૂદેવ અને તિર્થોનુ સ્મરણ કરતા શિવર્ત્રોત્રનો પાઈ કરે.

દક્ષિણ દિશામાં જઈને દરરોજ કાર્મ સંપન્ન કરી હાથગ પગને માટીથી ધોઈને સાફ કરવા ત્યારબાદ સ્નાન કરીને ગણેશજીની પુજ્ર કરો અને પછી શિવલિંગની સ્થાપના કરીને ત્રણવાર પ્રાણાયામ કરો અને ત્રણવાર આચમન કરો ત્રંબકમ યજામહે આ મંત્રનુ ઉચ્ચારણ કરીને શિવજનુ ધ્યાન ધરો અને પછી પ્રણવ મંત્રથી ષડન્યાસ કરતા

શિવજીની પુજાનો પ્રારંભ કરો. ભક્તે વેદો મંત્રોના ઉચ્ચાર કરતા તે સહસ્ત્ર જળધારાથી શિવલિંગને સ્નાન કરાવો પછી ચંદન,કુલ વગેરે અર્પણ કરી વેદમંત્રો દ્વારા સ્તુતિ કરતા પોતાના પ્રણામ નિવેદન કરે.અંજલિમાં ફુલ લઈને આપ્તકામ થવાની પ્રાર્થના કરો અને આ પ્રાર્થનાની સાથે જ શિવલિંગ પર ફુલોની વર્ષા કરો પોતાના અપરાધોની ક્ષમા- યાચના માટે આચમન કરો તે ઉપરાંત પ્રસન્ન મનથી વ્યાપાર વગેરે કરતા સિધ્ધિને માપ કરો.

પૂર્વ સમયની વાત છે કે બ્રહ્મા દેવતાઓને સાથે લઈને વિષ્ગુલોક ગયા.વિષ્ણુએ દેવતાઓને આવવાનું કારણ પૂછ્યું તો તેમણે બતાવ્યુ કે અમે એ જાન મેળવવા આવ્યા છીએ કે દુરિત-વિનાશ માટે કયા દેવતાની સેવા કરવી જોઈએ. તેમના આ પ્રશનના જવાબમાં વિષ્ણુજ બોલ્યા કે ભગવાન શંકર બધા દુ:ખોનુ નિવારણ કરવાવાળા છે એટલે એજ સેવ્ય છે શિવજીની પુજાથી મનુષ્ય બધા દુ:ખો નષ્ટ થાય છે અને તેનાથી બધા સુખ પ્રાપ્ત થાય છે તથા મુક્તિ પણ સુલભ થઈ્ઈ જાય છે. વિશ્વકર્માએ વિષ્ણુજન આદેશથી અને જુદા જુદા દેવતાઓના અનુરોધથી અનેક દેવતાઓને પ્રદાન કરવા માટે અનેક શિવલિંગોની રચના કરી અને તેને જુદા-જુદા દેવતાઓને આપી દીધા.

ઈન્દ્ર માટે પદસ રાગ મણિા ખચિત,વિશ્વ દેવ માટે રજતમય,કુબેર માટે સ્વર્ણમય, અથ્વિનીકુમાર માટે પીતળના, નાગ માટે ચંદનના, ધર્મરાજ માટે પીતમણીના, લક્ષ્મી માટે સ્ફટિકના, છાયા માટે મૃતિકામય, વરૂણ માટે ઈન્દુ નિલમણિ ખ્યિત, ચંદ્ર માટે મૌકિતક, યજા માટે દધિમય, બ્રહાા માટે સુવર્ણમય,અને દેવી માટે નવનીતમય લિંગોની રચના કરીને બધા દેવોને આપી દીધા. જયારે બધા દ્વેતાઓને લિંગ મળી મુકયા, ત્યારે વિષ્ણુએ ફરી

તેમને કહ્યું કે બ્રહ્મની પ્રાપ્તિનો એકમાત્ર ઉપાય પ્રતિમા-પુજન છો જે રીતે મૂળના ખેંચાવાથી ડાળીઓ લીલીછમ થઈ જાય છે,એજ રીતે શિવલિંગની પુજાથી બધા દેવતાઓ પોતાનામાં જ પ્રસન્ન થર્ઈ જાય છે. આ રીતે વિષ્ણુજ પાસેથી તત્વજ્ઞાન મેળવીને દેવતા લોકો ફરીથી પોતાના ધામમાં પાછા ફરી ગયા અને નિષ્ઠા પૂર્વક શિવલિંગની પુજા કરવા લાગ્યા. બ્રહ્માજએ નારદજને કહ્યું કे જાણવુ પણ ખુબજ જરૂરી છે કે ક્યા પાનફુલથી શિવજીની પુજા કરવાથી શું ફળ મળે છે.

કમલપત્ર,બિલિપત્ર,શંખપુષ્પીથી શિવજીનુ પુજન લક્ષ્મી દાયક છે ૫૦ કમળ પુષ્પોથી શિવજીનું પુજન રોગનિવારક છે અને એક સહસર્ત કમળોથી કરવામાં આવેલી પુજા ભાર્યાદાયક છે જે વ્યક્તિ મુક્તિ ઈચ્છે છે. તેણે કુશાથી શિવજની પુજા કરવી જોઈએ અને જેને આયુષ્યની ઈચ્છા છે તેણે દુર્વાથી તથા પુત્ર ઈં્છતા હોય તેણે ધતુરાથી શિવજની પુજા કરવી જોઈએ અને પ્રતાપના ઈન્છુ કે પણ આંકડાના ફુલથી શિવજીની પુજા કરવી. કરેણના ફુલથી કરવામાં આવતી પુજાથી દરિદ્રતા દુર થાય છે તથા હારસિંહારથી કરવામાં આવેલી પુજા સમૃધ્ધિ દાયક હોય છે શત્રુનાશ માટે જેના શત્રુનુ મૃત્યુ અભીષ્ટ હોય ત્યાં રાઈના ફુલોથી શિવજની પુજા કરવજ જોઈએ. કેતકી અને ચંપા ફુલ શિવની પુજા માટે બહિરકૃત છે.

નારદજીએ બ્રહ્માજીને શિવજીના અંતર્હિત થઈ ગયા પછીનુ વ્રતાંત જાણવા ઈચ્છયુ ત્યારે બ્રહ્માજીએ બતાવ્યું કે શિવજના અંતર્ધ્યાન થઈ જવાથી મેં હંસનુ અને વિષ્ણુજીએ વરાહનુ રૂપ ધારણ કરી લીધુ તથા સૃષ્ટીની રચના પર વિચાર કર્યો હંસ અને વરાહનું રૂપ ધારણ કરવાના કારણો ઉપર પ્રકાશ ફેંકતા અને નારદજીની જિજ્ઞાસાનું શમન કરતા બ્રહ્માજી બોલ્યા કे હંસની ગતિ ઉપર જવાની નિશ્મલ હોય છે અને ક્ષીર-નીર જેવી વિવેક બુધ્ધિ તત્વ અતત્વના જાનમાં જેવી હંસની હોય છે એવી કોઈ બીજા પક્ષીની નથી હંસ જ જ્ઞાન અને અજાનના

નિર્ધારણમાં સૌથી વધારે સક્ષમ છે તેથી જ મेં હંસનુ રૂપ ધારણ કરી લીધુ વરાહની નીચે જવાની ગતિ નિશ્ચલ હોય છે. તેથી વિષ્ણુએ વરાહનુ રૂપ ધારણ કરી લીધુ. ત્યારબાદ નારદજીને સૃષ્ટી-રચનાનુ વિવરણથી પરિચિત કરાવતા બ્રહ્માજએ કહ્યું કે શિવના અંતર્હિત થઈ જવાથી વિષ્ણુજ બ્રહ્માંડમાંથી બહાર નીકળીને વૈંકુઠ ચાલ્યા ગયા અને તે સમયે મેં શિવ અને વિષ્ણુને પ્રણા કરી સૌથી પહેલા જળનું નિર્માણ કર્યુ અને તે સમયે મેં શિવ અને વિષ્ણુને પ્રણામ કરી સૌથી પહેલા જળનું નિર્માણ કર્યુ તે જળમાં મે એક

અંજલી નાખીને ર૪ તત્વો વાળું ઈડુ પ્રગટ કર્યુ તે ફરી વિરાટ થઈ ગયુ. આ વિરાટ ઈડામાં ચેતન્ય લાવવા માટે મેં બાર વર્ષ તપ કર્યુ તેના ફળ સ્વરૂપ વિષ્ણુજીએ અણુના અનંતમાં પ્રવિષ્ટ થઈને તેને ચેતન્ય આપ્યુ. ત્યારબાદ જયારે મેં સૃષ્ટિ નિર્માણ આરંભ કર્યા. ત્યારે સૌથી પહેલા અવિધા અને અહંકાર પ્રધાન પાપની સૃષ્ટી મારી સામે પ્રગટ થઈ. તેનાથી મેં સ્થાવરોની રચના કરી અને ફરીથી મુખ્ય સૃષ્ટીની રચના માટે શિવજીનુ ધ્યાન કરવા લાગ્યો.ત્યારબાદ ત્રાંસી ચાલવાળા જીવ ઉત્પન્ન થયા. જેનાથી અસંતુષ્ટ થઈને મે સતોગુણી દેવોની સૃષ્ટી બનાવી. ત્યારબાદ શિવજીના આદેશથી રજોગુણ પ્રધાન માનવીય સૃષ્ટી બનાવી આ પ્રકારે તામસી સ્થાવર, ત્રિર્યક દેવ તથા માનવ સૃષ્ટી થઈ ગયા પછી મેં સર્ગોની રચના કરવાનો વિચાર કર્યો.

સર્ગ-રચનાનો વિચાર આવવાથી ત્રણ સર્ગ ઉત્પન્ન થયા મહતસર્ગ,સુક્ષ્મ ભૌતિક સર્ગ તથા વૈચારિક સર્ગ વૈચારિક સર્ગથી અષ્ટવિધ પ્રાકૃતિક સૃષ્ટી ઉત્પન્ન થઈ આ પ્રકૃતિમાં વિકૃતિ આવવાથી અવર્ણનીય કુમાર સર્ગ ઉત્પન્ન થયો તેના ઉપરાંત દિવજાત્મક સર્ગના અસ્તિત્વમાં આવવાથી માનસ પુત્ર સનક ઉત્પન્ન થયો. સનક વગેરેની વૈરાગ્યની ભાવનાને કારછે જયારે તેમાેે સૃષ્ટી-રચનાની મારી ન આદેશની અવગણના કરી તો મને ક્રોધની સાથે એટલુ વધારે દુ:ખ થયું કे મારી આંખમાં આંસુ આવી ગયા.

ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુ પ્રગટ થયા અને તેમણે મને સાંત્વના આપી તથા ભગવાન શિવનુ ધ્યાન કરવાનુ કહ્યું મેં શિવજીનુ ધ્યાન કર્યુ અને મારા ધ્યાનથી પ્રસન થઈને અર્ધનારીશ્ધર તેજરાશિ નીલ લોહિત શિવ પ્રગટ થયા અને મારી પ્રાર્થનાથી તેમણે પોતાના તુલ્ય રૂદ્રોની સૃષ્ટી બનાવી મેં હાથ જોડીને તેમને માનવીય સૃષ્ટી કરવાની પ્રાર્થના કરી જે મરણધવર્મા હોય. આ પ્રાર્થના પછી ભગવાન મહા દેવે દુ:ખ સાગરમાં નિમગ્ન થનારી અને શુભ ન લાગવાવાળી સૃષ્ટી કરવાની અનિચ્છા પ્રગટ કરી તેમણે કહ્યું હું શરણાગતોને તત્વજ કરાવવાનો છું અને દુ:ખીઓનો ઉધારક છું તેથી જ હું સુખ-દુ:ખમય પ્રજાની સૃષ્ટી નહીં કરૂ આ સૃષ્ટીનો કાર્ય ભાર તમે $જ$ સંભાળો એ વાત જુદી છે કे માયાની બાધા તમને આ કાર્યમાં નહીં આવે.

શિવજના અંતધ્યાન થઈ્ઈ ગયા પછી બ્ર હ્માજીએ સૃષ્ટી-રચનાનુ કાર્ય જાળવી રાખ્યું તેમણે બતાવ્યું કે મેં પંચભૂતોના પંચીકરણ દ્વારા પૃથ્વી જળ, વાયુ, આકાશ, અગિન, પર્વત,સમુદ્ર અને વૃક્ષ વગેરે તથા કાળઆદિથી પર્યન્ત કાળોની સૃષ્ટી બનાવી એના પર પણ હું સંતુष्ट રહ્યો અને મેં ભગવાન શિવનુ ધ્યાન કર્યુ

અંબિકા સહિત શિવનુ ધ્યાન કરવાથી મને જે શક્તિ મળી તેના દ્વારા નેત્રોથી મરીચીને ભૃગુને હદદયી અંગિરાને માથાથી પુલહને કાનથી પુલસ્થને ઉદાન વાયુથી વસિષ્ઠે સમાન વાયુથી ઋતુને અપાનવાયુથી અત્રિને સ્રોતથી દત્રને પ્રાણથી અને ક્રોડથી હે નારદ તમને અને પોતાની છાયાથી કર્દમને ઉત્પન્ન કર્યા. આ કાર્યની સાથે જ જયારે સાધનોના આધારભૂત ધર્મને સંકલ્પથી જન્મ લીધો અને આ કાર્યથી મને ખુબજ સંતોષનો અનુભવ થયો.

આટલી બધી સૃષ્ટી પછી મેં પુરૂષ અને નારીના રૂપમાં પોતાને જ અલગ કર્યા એમા મનુ રૂપ પુરૂષ અને શતરૂપા રૂપી સ્તીનુ રૂપ ધારણ કરી બંનેના લગ્ન કરી મૈથુની સૃષ્ટી ઉત્પન્ન કરી. મનુએ શતરપાથી બે પુત્ર પ્રિયવત્ર અને ઉત્તાનપાદ તથા ત્રણ પુત્રિઓ આફ્રિ, દેવહુતિ અને પ્રસુતિ.ઉત્પન્ન થઈ. આક્દૃતિએ રૂચીને, દ્વેહહતિએ કર્દમને ગ્રહણ કર્યા અને દક્ષ પ્રજાપતિએ પ્રસૂતિનો સ્વીકાર કર્યો પછી તેમની સંતાનોથી આખુ જગત ભરાઈ ગયુ.

આકૃતિએ દક્ષિણ અને યક્ષનને પછી યજએ દક્ષિણના બાર પુત્રોને જનન્મ આપ્યો. દેવહુતિએ પણ અનેક સંતાનો ઉત્પન્ન કરી દક્ષની ચોવીસ કન્યાઓ ઉત્પન્ન થઈ.ઈ. તેમાં તેમણે શ્રધ્ધા, લક્ષ્મી, ધૃતિ, તૃષ્ટ, પુષ્ટિ, મેધા, કિયિયા, બુધિધ, લજજા, વાયુ, શાંતિ, સિધ્ધિ અને કિર્તિ આ તેર પુત્રીઓને યમને આપી દીધી અને બાકી ખ્યાતિ, સ્મૃતિ, પ્રીતિ, ક્ષમા,સંતતિ, અનુરૂયા,સ્વાહા અને સ્વધા, ભૃગુ, ભવ, મરીચિ, અંગિસ, પુલસ્ત્ય, ઋતુ, અત્રિ, વસિષ, વગેરેને ક્રમ ર૫પને સોંપી દીધી. ત્યારબાદ તો શિવજીની કૃપાથી અસીમિત સૃષ્ટી ઉત્પન્ન થઈ. અસંખ્ય જાતિઓ ઉત્પન્ન થઈ. તેમાં બ્રાહ્મણ જાતિ જ સર્વોત્કૃ છે.

નારદજીને બ્રહ્માજી બોલ્યા કे હે નારદ, હું વધારે વિસ્તારથી શિવરૂની વ્યાખ્યા કરુ ધું નિર્ગુણ ભગવાન શિવનું ડાબુ અંગ વિષ્ણુ છે બ્રહ્મા તેમનું સેત્ય અંગ છે અને તેમનું હદય રૂદ્ર છે આજ ક્રમથી ત્રાણ ગુણ સત્વ તેમનું હૃય રૂદ્રછે આજ ક્રમથી ત્રણ ગુણ સત્વ, રજ અને તેમની સ્થિતિ છે શિવજની જ સતોગુણી માયા સતી રજોગુણી, માયા સરસ્વતી અને તમોગુણી માયા લક્ષ્મી છે. સતોગુણી માયાનુ સતીરૂપમાં શિવજી સાથે જ વિવાહ થયો કંનાથી પોતાના પિતાના યજ્માં પોતાના પતિ શિવ (રૂદ્ર)નો ભાગ ન જંઈઈ તેજ સમયે પોતાના પ્રાણનો ત્યાગ કરી લીધો. ત્યારબાદ દેવતાઓની પ્રાર્થના પર તેમણે હિમાચલ સુતાના રપમાં પુનઃજન્મ લીધો અને તપસ્પા કરીને શિનજને પ્રામ કર્યા. આ સાંભળીને નારદ૬ બોલ્યા, હે પુજ્ય પિતામહ,તમે મને ભગવાન

શંકરના કેલાસગમન અને ત્યાં તેમણે મહત્વના કાર્ય કર્યા તે બતાવવાની કૃપા કરો. બ્રહ્માજી બોલ્યા હે નારદ, હું એક વૃતાંત સંભળાવુ છું જુના જમાનામાં ક્રાંપિલ્ય નગરમાં વેદ-વેદાંગના જાતા એક રાજપુરોહિત યજ્ત નામના એક વિધ્વાન રહેતો હતો તેનો યશ ચારે તરફ ફેલાયેલો હતો. તેને એક પુત્ર હતો ગુણનિધિ ગુણનિધિ નાનપણમાં $જ$ ખરાબ સંગતમાં પડીને જુગાર વગેરે રમવા લાગ્યો હતો. તે ઘરનો સામાન ચોરીનો જુગારમાં હારવા લાગ્યો.શરૂઆતમાં ગુણનિધિની માતાએ જાણવા છતાં પણ તેના દુર્ગુણ પિતાથી છુપાવ્યા જ્યારે પણ યજ્ત પોતાના પુત્ર વિશે પુછતો ત્યારે બહાનુ બનાવીને કંઈપણ કહી દેતી તે બતાવતી કે ગુણનિધિ, દેવપુજન,વિદ્યાઅભ્યાસમાં વ્યસ્ત છે.

આ રીતે તે ખોટુ બોલતી હતી સમય આવવાથી ગુણ નિધિના લગ્ન પણ થઈ્ઈ ગયા. લગ્ન પછી ગુણનિધિ માતાએ પોતાના પુત્રને કહ્યું કે હવે તું તાર કુકર્મ છોડી દો અને પિતાની જેમજ પરંપરાગત કાર્ય કરવા લાગો અને શિક્ષણ મેળવો. ગુણનિધિની માતાએ એ પણ કહ્યું કે જો તેના દુન્કર્મોની જાણ રાજાને થશે તો તેના પિતાની આજવિકા પણ સમાપ્પ કરી દેશે અને પિતા દુ:ખી થશે પરંતુ તે સમયે માતાના નિવેદનની ગુણનિધિ પર કોઈ અસર થઈ નહી તે ચોરી કરીને વધુને વધુ દારૂ પીવા લાગ્યો તે સાથે દરરોજ ઘરના ઘરેણા ચોરીને તથા માતા પાસેથી છીનવીને જુગારમાં હારવા લાગ્યા માતાએ પુત્રના અવગુણ છુપાવવાનુ દુષ્પરિણામ જોઈને પોતાનુ ભાગ્ય પીટયુ પરંતુ તેના પિતાને છતાં પણ કંઈ બતાવ્યુ નહીં ભાગ્યવશ એક દિવસ યશદત્તે પોતાની મુલ્યવાન

વિંટી એક જુગારીના હાથમાં જોઈ અને તેના પર ચોરીનો આરોપ લગાવી દીધો ત્યારે જુગારીએ ગુણનિધિનો બધો ભેદ તેના પિતા સામે ખોલી દીધો જયારે પિતાએ બધી વાત સાંભળી તો તેને ગુસ્સો આવ્યો પરંતુ સાથે-સાથે શરમથી પાણી- પાણી થઈ ગયા. તેમને પોતાના પર ખુબજ ક્ષોભ થયો તે પોતાના ઘરે આવ્યા અને પત્નીને તેજ વિંટીની માગણી કરી. જ્યારે તેણે જોયુ કे તેની પત્ની વિંટી ન આપીને જુદા-જુદા બહાના બતાવે છે

તો તે પત્ની પર ખીજાયો અને ઘણુ ખરૂ-ખોટુ કહ્યું પરંતુ પછી તે પોતાના ભાગ્યને કોસવા લાગ્યો એ દુ:ખથી દુ:ખી થઈને યજ્ઞદતે એ વિચાર્યું કે તે પુત્ર વગરનો હોત તો સાર હોત. પોતાના પિતાના વિવશતા ભરેલા વિલાપને સાંભળીને ગુણનિધિને પણ શરમ આવી અને તે ચિંતાથી ભરાઈ ઉઠયો.તેને એટલુ દુ:ખ થયું કે તે ધર છોડીને ચાલ્યો ગયો ત્યાં તે ભુખ તરસથી તંગ થઈને પશ્ચાતાપ કરવા લાય્યો

એક દિવસ અભાવથી પિડાયેલા ગુણનિધિએ સાંજના સમયે એક નગરમાં શિવરાત્રીનું વ્રત ધારણ કરેલા કેટલાક શિવભક્તચોને મિત્રો સાથે શિવાલયની તરફ જતા જોયા તે પણ તેમની પાછળ-પાછળ ગયો ત્યાં ગુણનિધિએ જોયુ કે તે પુજી-અર્ચના કરી રહ્યાં છે. તે મિઠાઈની સુંગધથી આકર્ષાઈને બહાર દરવાજા પર એટલા માટે બેસી ગયો કે જ્યારે આ લોકો પુજા કરતા-કરતા સુઈ જશે તો તે ખાઘ સામગ્રી ચોરીને ખાઈ જશે

એજ થયું જ્યારે શિવભક્ત નૃત્ય વગેરે ગીતો સમાપ્ત કરીને સુઈ્ઈ ગયા તો ગુણનિધિએ પોતાના દુપટ્ટાનું દોર્ડુ બનાવ્યુ અને દીપકમાં સળગાવી શિવ નિર્માલ્યની વસ્તુઓ ચોરીને ભાગવાની ચેષ્ટા કરી ત્યારે જ તેનોલ એક પગ સુતેલા શિવભક્ત સાથે ટકરાયો. શિવ ભક્તે ચોર-ચોર કહીને બુમો પાડવી શરૂ કરી દીધી તો લોકો પણ જાગી ગયા અને બધા તેને પકડવા લાગ્યા આજ પકડા-પકડીમાં ગુણનિધિનું મृत्यु थई ગયુ.

જ્યારે યમદુત ગુણનિધિને પકડવા માટે આવ્યા તો શિવગણોએ પણ હાજર થઈ્ઈે તેનો વિરોધ કર્યો અને તેઓ ગુણનિધિને શિવલોક લઈ્ઈ જવા લાગ્યા બંનેમાં વિસ્વાદ થયો.યમદુતોએ ગુણનિધિ દ્વારા કરવામાં આવેલા પાપકર્મને ગણવા શરૂ કરી દીધા.

ત્યારે ગણોએ કહ્યું કે તેણે શ્રધ્ધા પુર્વક શિવ-પુજન જોયુ છે કીર્તન સાંભળ્યું છે અને પોતાના દુપટ્ટાથી દીપદાન કર્યુ છે તેથી તેના પાપ કર્મ સમાપ્ત થઈ ગયા. યમદુતોએ શિવગણ પાસે પરાજયનો સ્વીકાર કરી લીધો તે ધર્મરાજની પાસે ગયા અને તેમને બધું વર્ણન સંભળાવ્યુ. ધર્મરાજ બોલ્યા હે ગણો! હું પણ મારી બધી આજાઓનું ઉલ્લંધન સહન કરી શકુછું પરંતુ એ આજાનુ ઉલ્લંઘન કયારેય ન સહન કરી શકુ કે શ્વેતવિભૂતિધારી, રૂદ્રાષ્ષારી, ત્રિયુંડધારી અને શિવમાં આસ્થાવાન કોઈપણ વ્યક્તિને ભૂલીને પણ અહીં ન લાવો જે શિવમાં આસ્થા રાખે છે તેને શિવલોકમાં મોકલવાની મારી હંમેશા આજા છે.

ગુણ નિધિ શિવલોકમાં જઈને કેટલાક સમય સુધી ઘણુ સુખ ભોગવતો રહ્યો ત્યારબાદ કલિંગ નરેશ અરિદમના ધરે દમ નામના પુત્રના રૂપમાં પેદા થયો. તે નાનપણથી જ શિવભક્તિમાં રત હતો અને પછી પિતાના મૃત્યુ બાદ બધા પ્રદેશમાં બધા દેવલયોમાં દીપદાનનો રાજકીય આદેશ કરાવ્યો. ભગવાન શિવની કૃપાથી મર્યા પછી દમ અલકા દેશનો શાસક બન્યો તે પૂર્વ જન્મનો ગુણ નિધિ હતો. જ્યારથી ગુણનિધિ અલકાનો રાજા બન્યો ત્યારથી તેણે ભગવાન શિવની

ખુબજ ભાવના પૂર્ણ આરાધના કરી અને ૧૧૦૦૦ વર્ષો સુધી તપસ્યા કરતા શિવજને એ રૂમાં પોતાના વશમાં કર્યા કે તે અંબિકા સહિત તેને વરદાન આપવા માટે અલકાપુરી આવે તેમણે ધ્યાનમાં લીન ગુણનિધિને આંખો ખોલવા કહ્યું અને પોતાના દર્શનથી આંખો ખોલવા માટે કહ્યું અને પોતાના દર્શનથી લાભાન્વિત થવાનો આદેશ આપ્યો.ગુણનિધિએ આંખો ખોલીને ભગવાન શંકર અને માતા ઉમાને જોયા ભગવતી

ઉમાના રૂપ-સૌદર્ય અને સૌભાગ્ય પ્રત્યે કૃદ્રષ્ટી રાખવાથી તેની જમણીસ આંખ ફુટી ગઈ. સીધી આંખોથી પોતાના પ્રત્યે ધુરતા જોઈને ભગવતી ઉમાએ શિવજીની તરફ જિજાસાપૂર્વક જોયુ તો તેમને ખબર પડી કे તે તેનો પુત્ર છે અને તેના સૌભાગ્યની પ્રશંસા કરી રહ્યો છે ત્યારબાદ શિવજએ તેને યક્ષપતિ કુબેર બનવાનુ વરદાન આપ્યુ અને આજા કરી કે તે અલકાપુરીને પોતાનુ સ્થાયી નિવાસ બનાવી લે. ત્યારબાદ શિવજીએ ગુણનિધિને ઉસના ચરણ સ્પર્શ કરવા માટે કહ્યું કे મારા રૂપ પ્રત્યે द્વેષને કારણે તારી ફુટેલી આંખ પીતવર્ણ થઈ જશે અને તાર નામ કુબેર હશે આ રીતે કુબેર ભગવાન શિવના આદેશ પર વિર્વકર્મા દ્વારા બનાવવામાં આવેલા એક નગરમાં જે અલકાપુરીની નજક જ હતું રહેવા લાગ્યો.

વિશ્વકર્માએ કૈલાસ પર એક સુંદર અને સુવિધાજનક રહેવાના આવાસનુ નિર્માણ કર્યુ જયાં શંકર કયારેક આત્મસ્થ થઈને યાંગલીન થઈ જતા અને કયારેક પોતાના ગણો સાથે જુદી-જુદી ચર્ચા-વાતચીત કરતા આ રીતે શિવજી કેલાસમાં રહીને અનેક પ્રકારની લીલા કરવા લાગ્યા.

સતી ખંડ

એક દિવસ બ્રહ્માજીને નારદજીએે પૂછ્યું કે તેમણે શિવને સાક્ષાત નિર્વિકાર બ્રહ્મ બતાવ્યા છે નિર્વિકાર બ્રહ્મ કેવી રીતે સતી સાથે લગ્ન કરી ગ્રહસ્થ ધર્મને અપ નાવી જીવન વ્યતિત કરવા લાગ્યા?વિષ્ણુજીની પ્રાર્થના પર મહાદેવે સતી સાથે લગ્ન કર્યા સતી અને પાર્વતી એકજ શરીરમાં બે સ્થાનો પર કેવી રીતે ઉત્પન્ન થયા અને સતી પાર્વતીના રૂપમાં ફરીથી કેવી રીતે શિવજને પ્રાપ્ત થયા?શિવ ચરિત્રનું આ ડું સંપૂર્ણ મને બતાવવાની કૃપા કરે.

નારદજીના આ પ્રશનને સાંભળી બ્રહ્માજી બોલ્યા જયારે હું કામવશ પાગલ થઈને પોતાની કન્યા સંધ્યા સાથે મૈથુનની ઈચ્છા કરવા લાગ્યો તો ધર્મરાજે ભગવાન શિવનુ સ્મરણ કર્યુ ત્યારે શિવજીએ મારી સામે પ્રગટ થઈને મને બોધ આપ્યો શિવજીએ મને મારા પુત્રોની સામે ધિક્કાર્યો અને અપમાનિત કર્યો એવુ મે શિવજની માયાથી મુગ્ધ થઈને જ વિચાર્યુ મારા મનમાં બદલાની ભાવના બળવતર બની ગઈ. મેં મારા પુત્રો સાથે વિચાર કર્યો પરંતુ શિવજી સાથે બદલો લેવાનો કોઈ ઉપાય સુજયો નહીં આ સંદર્ભમાં ભગવાન વિષ્ગુએ મને સમજાવવાનો પ્રયાસ કર્યો પરંતુ હું મારી હઠ પર અડગ રહ્યો ભગવાન શિવજને મુગ્ધ કરવા માટે દક્ષની સ્ત્રીથી શક્તિનો જન્મ લેવા માટે હું ઉપાસના કરવા લાગ્યો.

મારી સાધના સફળ થઈ અને તેના ફળ સ્વરૂપ ઉમાના રૂપમાં શક્તિએ દક્ષના ઘરે જન્મ લીધો આ શક્તિરૂપ ઉમાએ કઠોર તર કરીને રૂદ્રનુ વરણ કર્યુ અને શિવજી ઉમા સાહેબ કૈલાસ પર વિહાર કરવા લાગ્યા શિવજની માયાથી વિચલિત દક્ષ ગર્વથી ભરાઈને શિવજીની નિંદા કરવા લાગ્યા અને તેણે પોતાને ત્યાં એક ખુબ મોટા યજ્ઞું આયોજન કર્યુ. આ યજાાં દક્ષે અનેક દેવી-દેવતાઓને આમંત્રણ આપ્યુ પરંતુ શિવજને ન તો આમંત્રણ આપ્યુ અને ન યજમાં તેમનો ભાગ રાખ્યો.

દક્ષને એટલુ અભિમાન થઈ ગયુ હતું કે તેણે પોતાની પુત્રીને પણ નિમંત્રણ ન મોકલ્યુ પરંતુ ઉમા શિવજીની આજા લઈને પોતાના પિતાના યજમાં આવી યજમાં પહાંચીને તેણે જોયુ કે ન તો ત્યાં પોતાના પતિનો ભાગ છે અને ન કોઈ બીજા રૂપથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે કારણ કે તે નિમંત્રણ વગર અને હઈ કરીને પતિ પાસેથી આજા લઈને આવી હતી. તેથી જ પાછા ફરવાને બદલે તેમણે ત્યાં જ શરીરને યજ્ઞી અગ્નિમાં સોંપવાનુ સાર સમજ્યું જ્યારે ભગવાન શિવને ખબર પડી કે ઉમાએ પોતાના શરીરને યજને સમર્પિત કરી દીધુ છે ત્યારે તેમણે પોતાની જટામાંથી વિરભદ્ર ઉત્પન્ન કર્યો અને દક્ષના યશને વિધ્વંશ કરવાનો આદેશ આપ્યો.

વિરભદ્ર શિવજ્ના આદેશ પ્રમાણે દક્ષની યજ સ્ધળીમાં ગયો અને બ્રહ્મા, વિષ્ણુ વગેરે બધા દેવતાઓને પરાજીત કરીને દક્ષનું માથુ કાપવામાં સફળ થયો ત્યારબાદ બધા દેવતા શિવની પાસે આવ્યા અને તેમણે શિવજીની પુજા કરી પ્રસન્ન કર્યા ત્યારે શિવજીએ દક્ષને જીવિત કરી દ્વીધો દક્ષે પણ પોતાના બધા અપરાધ માનીને શિવજીની પુજા કરી અને યજ સંપન્ન થયો યજકુંડમાંથી સતીના શરીરમાંથી ઉત્પન્ન જવાવાળાઓ જયાં જયાં પડી તેને જ જવાળામુખી પર્વત કરે છે. જવાળામુખીના દર્શન પાપનાશક છે આ સતી હિમાલયના ઘરમાં પાર્વતીના રૂપમાં ઉત્પન્ન થઈ અને ફરીથી કઠોર તપસ્યા કરીને શિવજને પ્રાપ્ત કર્યા. બ્રહ્માજીએ કહ્યં કે, સૌથી પહેલા નિર્ગણ , નિરાકાર, નિર્વિકાર સત્ય, અસત્ય

સદાશિવ ભગવાનના ડાબા અંગથી વિષ્ણુની અને જમણા અંગથી મારી અને હદયમાંથી રૂદ્રની ઉત્પતિ થઈ મેં શિવજીના આદેશથી સૃષ્ટીની રચના કરી અને મારા મનમાં સંધ્યા નામની એક રૂપવતી સ્ર્રી ઉત્પન્ન થઈ આ સ્ર્રી પર હું અને મરીચી વગેરે મારા પુત્રો મુગ્ધ થईઈ ગયા એજ સમયે મારા મનમાં એક સુંદર પુરૂ ઉત્પન્ન થયો,જેના ઉત્પન્ન થવાથી અમારા બધાનુ મન વિકૃત થઈ ગયુ અને અમે સંધ્યા પ્રત્યે કામ માટે આતુર થઈ્ઈ ગયા.જે પુરૂષ ઉત્પન્ન થયો હતો,તેણે પ્રણામ કરીને પોતાના યોગ્ય સ્થાન અને કાર્ય પૂછ્યું મેં તેનુ સ્થાન પ્રાણીઓના હદયમાં નિશ્ચિત કર્યુ અને તેનુ કાર્ય સૃષ્ટીની રચના સહાયક થવાનુ બતાવ્યુ. મેં તેને એ પણ કહ્યું કे વિષ્ણુ, રૂદ્ર અને હું તથા અન્ય દેવતા પણ તેના વશમાં રહેશે.

મારા પુત્રોએ તેના અનેક નામ રાખ્યા. જેમકે મદન, મન્મથ, કંદર્ય,કામદેવ, કામદેવે, હર્ષણ, રોચન, મોહન, શોષણ તથા મારનના પ્રભાવની પરીક્ષા માટે તેનો પ્રયોગ કર્યો તેના બાણોની અસરથી હું તથા મારા પુત્ર મુગ્ધ થઈ્ઈ ગયા સંધ્યામાં પણ કામવાસના ઉત્પત્ન થઈ્ઈ ગઈ. જયારે કામદેવે અમારી આ દશા જોઈ્ઈ તો તેને પોતાની શક્તિમાં વધારે વિ.શ્વાસ થઈ ગયો.આ બાજુ ધર્મએ અમારી આ વિક્કિની અવસ્થા જોઈને ભગવાન શિવનુ સ્મરણ ક્યું શિવજએ પ્રગટ થયા અને તેમણે એ વાત માટે મારી આલોચના કરી કે હું મારી કન્યા

પ્રત્યે આશકત થઈ ગયો છું તેમણે કહ્યું બ્રહ્મા તમે વેદોને પ્રગટ કરવાવાળા છો અને આ વેદ વિરૂધ્ધ કાર્ય છે વેદોની આજા છે કે માતા,બહેન,ભાઈની ત્રી અને પુત્રી પ્રત્યે કયારેય પણ કામમુગ્ધ દ્રષ્ટી ન રાખવી જોઈએ મેં તો મારી કામવાસના પર વિજય મેળવી લીધો હતો પરંતુ મારા વિર્ય પરસેવાના રૂપમાં નીચે પડી ગયા અને તેના પડવાથી અગ્નિધ્વંત વગેરે પિતર ઉત્પન્ન થયા. દક્ષનો પરસેવો પડવાથી રતિ નામની રૂપવતી કન્યા ઉત્પન્ન થઈ અને એ રીતે ભગવાન શિવે અમને પતનમાંથી બચાવ્યા.

થોડા સમય પછી દક્ષે પોતાની પુત્રી રતિના લગ્ન કામ સાથે કરવાનો વિચાર કર્યો રતિના સૌંદર્ય પર મુગ્ધ કામદેવે બ્રહ્માજીનો શ્રાપ ભુલી ગયો અને તેની સાથે લગ્ન કરી આનંદ કરવા લાગ્યો. સંધ્યા પોતાને મારી કામવાસનાનો અને શિવજી દ્વારા કરવામાં આવેલા અપમાનનો તથા કામના શ્રાપને કારણ માનીને વ્યચ્ર થઈ ગઈ. તેણે ભયંકર પ્રાયશ્ચિત કરીને એક એવા આદર્શની સ્થાપના કરવાનો નિશ્વય કર્યો જેનાથી કોઈપણ પિતા પોતાની પુત્રીમાં આસક્ત ન થાય. પોતાની ભાવના પુરી કરવા માટે સંધ્યાએ નજીકમાં જ ચંદ્રભાગા નદીના કિનારે પર્વત

૫ર ત૫ કરવાનું શરૂ કરી દીધુ મેં વસિષ્ઠનુ સ્વરૂ ધરીને સંધ્યાને દીક્ષા લેવાનો આદેશ કર્યો મારા ર૫૫ બદલવાનુ કારણ દીક્ષા-ગુરૂમાં શ્ર’ધ્યા ઉત્પન્ન કરવાનુ હતું. કારણકે મારા પહેલા ચરિત્રને કારણે સંધ્યાનું મારા પ્રત્યે શ્રધ્ધાવછાન થવુ સંભવ ન હતું વશિષ્ઠએ બ્રહ્મચારીનો વેશ ધારણ કરીને તેને દીક્ષા આપી અને ॐ નમ:શિવાય મંત્ર આપ્યો.સંધ્યા મંત્રનો મૌન રૂપે જાપ કરતી ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા લાગી.શિવજી પ્રસન્ન થયા અને તેને વરદાન માગવાનુ કહ્યુ.સંધ્યાએ ત્રણ વરદાન માગ્યા

• કોઈપણ પ્રાણી જન્મતાની સાથે કામ વાસનાથી ભરેલો ન હોય.
• મારો પતિ મને ખુબ વધારે પ્રેમ કરે અને મને પણ નિશ્ચિત રૂપથી પ્રિય હોય
• જે વ્યક્તિ મને કામ-દષ્ટિથી જુએ તે નપુસંક થર્ઈ જાય.

સંધ્યાની આ માગણીઓ સાંભળીને શિવજીએ ઘોષણા કરી કે આ સમયથી મનુષ્યના ત્રણ આયુષ્ય રૂપ હશે, બાળપણ, કિશોરા અવસ્થા અને યુવાવસ્થા કામવાસનાનો ઉદૂભવ કિશોર રૂપને સમાપ્ત થવા પર અને યૌવનના ઉદય થવા પર જ થશે.શિવજીએ એ પણ કહ્યું કે તારો પતિ જ તારો અનન્ય પ્રેમી હશે અને તારા

પતિ સિવાય કોઈ પણ વ્યક્તિ તારા પ્રત્યે કામ-ભાવના રાખશે તે પણ પતિત થઈ જશે. બીજા જન્મમાં તુ મેઘાતિથિની પુત્રી બની અભિષ્ટ ફળ મેળવીશ. શિવજી અંતર્ધ્યાન થર્ઈ ગયા અને સંધ્યાએ પોતાને અગ્નિમાં વિસર્જત કરી દીધા. જયાં પર સંધ્યાએ આત્મોત્સર્ગ કર્યુ હતું. ત્યાં એક સુંદર કન્યા ઉત્પન્ન થઈ, મેઘાતિથિએ તેનુ નામ અરંધતી રાખ્યુ અને તેનુ પાલન પોષણ કર્યુ. પછી સમય આવતા વશિષ્ઠજીની સાથે તેના લગ્ન કરી દીધા.

જ્યારે શિવજી ત્યાં અંતર્યાન થઈ્ઈ ગયા મેં દક્ષ વગેરે પુત્રોના પોતાના અપમાનનો બદલો લેવાનો ઉપાય શોધવા માટે કહ્યું અને કામદેવ પ્રત્યે મેં ખુબજ આશાથી જોયુ.કામદેવે શિવજીને મોહિત કરવાનુ સુચન કર્યુ.કામદેવનુ આ સુચન માનીને મેં વસંતને તેનો સાથી બનાવ્યો અને તેને પણ શિવજના મનને વિકારચ્રસ્ત કરવા માટે કામદેવની સાથે મોકલી દીધો. કામદેવે કૈલાસ પર જઈને પોતાની વિદ્યાઓનો પ્રયોગ કર્યો, પરંતુ સફળ ન

થયો અને પાછા આવીને પોતાની નિષ્ઠળતાની કથા સંભળાવી હું એ વાતથી ઘણો ચિંતાતુર थયો અને મેં વિષ્ણુજીનુ સ્મરણ કર્યુ વિષ્ણુજી પ્રગટ થયા અને તેમણે મને શિવજી સાથે દ્રોહ ન કરવાની સલાહ આપી. સાથે જ વિષ્ણુજીએ શિવજને સ્રી-સંયુક્ત કરવા માટે ઉમાની ઉપાસના કરવાનું કહ્યું.વિષ્ણુજીએ બતાવ્યું ક શિવજીએ ૪ તેને કહ્યું છે કે શિવજીનુ રદ્રરૂપ ધારણ કર્યા પછી સતીજ તેમની

પત્ની થશે. ત્યારપછી મેં જગદમ્બિકા શિવાને પ્રસન્ન કરવા માટે તેમની પુજી કરી અને તેમને નિવેદન કર્યુ કे તે દક્ષની પુત્રી થઈને શિવજની પત્ની બને પહેલા તો શિવાએ મને ધુત્કાર્યો પરંતુ પછી મેં મારી તપસ્યાના ગૌરવને કારણે મારી વાતને સ્વીકારી લીધી બીજી તરફ દક્ષને પણ શિવાની પ્રાર્થના કરી પોતાની પુત્રી બનીને શિવજીની પત્ની બનવાનુ વરદાન મેળવ્યુ.

દક્ષ પ્રજાપતિ માનસી દષ્ટિથી પણ પ્રજાની વૃધ્ધિ ન થતી જોઈને મારી પાસે આવ્યા. મારી આજાથી દક્ષે અશ્વીની સાથે લગ્ન કરી મૈથુન દ્વારા હર્યારઅ નામથી સમાન ધર્મશીલ અને ગુણવાળા દસ હજાર બાળક પ્રાપ્ત કર્યા. દક્ષે તેમને આગળ સંતાન વૃધ્ધિ કરવાનો આદેશ આપ્યો હર્યાશ્વે નારાયણ તીર્થમાં ભગવાનનીસ પુજી કરવાનો નિશ્ચય પ્રગટ કર્યો ત્યાં તેનો તમારી સાથે (નારદ)મિલન થયું તમે જ તેને બ્રહભ્મ પ્રાપ્રિનું સાયુ સુખ બતાવ્યુ અને શાનનો

ઉપદેશ આપ્યો. ત્યારબાદ તે પ્રજાની ઉત્પત્તિની જવાબદારીમાંથી મુક્ત થઈ્ઈ ગયા.ત્યારબાદ ફરી દક્ષે સબલાશ્વગણ નામના એક હજાર અન્ય પુત્રોને જન્મ આપ્યો કારણ કે તે પોતાના પહેલા પુત્રોથી નિરાશ થઈ્ઈ ચુક્યો હતો પરંતુ આ પુત્રોએ પણ ઈશ્વર-ચિંતન કરવાનો પોતાનો નિર્ણય વ્યક્ત કર્યો અને તેણે પણ હે નારદ તમે સાંસારિકતાથી વિરકત કર્યા. દક્ષે તમને શ્રાપ આપ્યો કे તમે એક સ્થાન પર વધારે સમય સ્થિર ન રહી શકો.

કેટલાક સમય પછી દક્ષે સાઠ કન્યાઓ ઉત્પન્ન કરી તેમાં ધર્મથી દસ કન્યાઓનો કશ્ય૫ મુનિ સાથે તેરનો અને ચંદ્રમાં સાથે સત્યાવીશ કન્યાઓના લગ્ન કરી દીધા ત્યારબાદ બે-બે કન્યાઓનો ભૂત અંગીરા અને વૃશ્વાદ્ધ સાથે તથા બાકી રહેલી કન્યાઓના લગ્ન ગરૂડજી સાથે કરી દીધા. આ કન્યાઓથી ઉત્પન્ન થયેલા સંતાનોથી આખુ જગત ભરાઈ ગયુ. આ બાજુ કેટલાક સમય પછી શિવાએ પોતાના આપેલા વરદાનની રક્ષા કરતા દક્ષને ત્યાં અશીનના ઉદરમાં પ્રવેશ કર્યો અને સમય આવતા જન્મ લીધો અને ચારેબાજુ આનંદ છવાઈ ગયો.

અનેક બાળ્લીલાઓ કરતી શિવા વધતી ગઈ અને યુવતી બની ગઈ. તેને યુવતી થતી જોઈને દક્ષ એ વાતની ચિંતા કરવા લાગ્યો કे કેવી રીતે શિવજીના શિવા સાથે લગ્ન થાય. શિવાએ પોતાના પિતાની આજાથી અને માતાની અનુમતિ લઈને ભગવાન શિવને પતિના રૂપમાં મેળવવા માટે પોતાના ઘરમાં જ નંદા વ્રત કર્યુ. શિવા શિવજના ધ્યાનમાં તન્મય બનીને તપ કરવા લાગી તેના આ તપથી બ્રાહ વગેરે દેવતા ખુબજ પ્રસન્ન થયા અને તેમણે કૈલાસ પર્વત આવીને લોક લોકેશ્વર ભગવાન મહાદેવને શ્રધ્ધાપુર્વક નમસ્કાર કર્યા અને તેનુ આરાધન अर्यु.

શિવજીએ દેવતાઓનુ આવવાનુ કારણ પૂછ્યું મેં સૌથી પહેલા શિવજીની સમક્ષ નિવેદન કર્યુ.ભગવાન!તમારી સહાયતા વગર હું સૃષ્ટી-રચનાનુ કાર્ય સંપન્ન ન કરી શકુ જ્યાં સુધી તમે રાક્ષસોનો સંહાર નહીં કરો અને જયાં સુધી તેના ઉત્પાક્ષોનો નાશ નહીં થાય ત્યાં સુધી નવી સૃષ્ટા-રચના સંભવ નથી. તમે રૂદ રૂપમાં અવતાર ધારણ કર્યો છે અને પોતાના ३ૂપ ભેદથી કર્મ ભેદનુ અમને જાન કરાવ્યું છે તમે જ બતાવ્યુ છે કે હું સૃષ્ટિકર્તા છું વિષ્ણુપાલક છે અને તમે રૂદ્રરૂપમાં સંહાર કર્તા છો.

હે પરમ તત્વ શિવ અમે બનેએ લગ્ન કરી લીધા છે અને તમે પણ હવે લગ્ન કરી લો આજ અમારા બધાની વિનંતી છે વિષ્યુજીએ માર સમર્થન કર્યુ અને શિવજીને પ્રસન્ન કર્યા.એના પર પણ શિવજી બોલ્યા કે મને યોગમાં જ આનંદ આવે છે પરંતુ હું તમારી લોકોની ઈં્છાનો પણ આદર કરૂ ધું શું તમારી લોકોની દ્રષ્ટીમાં એવી કોઈ કન્યા છે જે મારા તેજને સહન કરી શકે અને મારી જેમજ યોગીની થई શકે? આ સાંભળીને મેં શિવજની સામે ઉમાનુ ધોર ત૫ અને તેની યોગ્યતાનુ વર્ણન કર્યુ શિવજીએ અમારો અનુરોધ સ્વીકારી લીધો અને અમે ખુબ પ્રસન્ન થઈ ગયા.

નંદાવ્રતનુ ઉપસ્થાપન કરતા ઉમાનો ઘણો સમય પસાર થઈ્ઈ ગયો હતો.શિવજી તેમની સામે પ્રગટ થયા અને વરદાન માંગવાનો અનુરોધ કર્યો ઉમાએ તેમને જોયા અને જોતી જ રહી તે કંઈપણ બોલી શકી નહી. જયારે શ્રિવજીએ બીજીવાર વરદાન માંગવાનુ કહ્યું તો ઉમાએ કહ્યું કे તમને જે સારૂ લાગે તે વરદાન આપી દો. આ સાભળીને શિવજીએ ઉમાને અર્ધાગીની બનાવવાનું વરદાન આપ્યુ.ઉમાએ તેમને વિનંતી કરી કे તે વિધિપુર્વક તેને તેના પિતા પાસે માંગે ત્યારે શિવજએ મને દુત રૂપમાં દક્ષની પાસે કન્યા માંગવા માટે મોકલ્યા દક્ષે મારો પ્રસ્તાવ મની લીધો.

દક્ષની સ્વીકૃતિની સુચના મેં શિવજ્ને આપી ત્યારબાદ વિષ્ણુ તથા મારા અનેક પુત્રોને અને પોતાના ગણોને આમંત્રણ આપ્યુ. તેમણે મૈત્ર શુકલ તેરસ, રવવવારના દિવસે ઉતરા ફાલ્ગુની નક્ષત્રમાં દક્ષના ઘર તરફ પ્રયાણ કર્યુ દક્ષે યથાસાધ્ય અત્યંત આદર-સત્કારથી જાનનું સ્વાગત કર્યુ અને વૈદિક વિધિથી કન્યાદાન કર્યુ. ત્યારબાદ એક ઘટના બની. જે સમયે શિવજી અને ઉમા લિગ્ન મંડપમાં બેઠા હતા તો હું સતીની રૂપ આત્માને જોઈને ઘણો જ ઉત્સુક થઈ ગયો. મારી ઉત્સુક્તા, વ્યાકુળતાની સીમા સુધી વધી ગઈ. મેં ઉમાના મુખને જોવાની

ઘણી ચેષ્ટા. કરી. જ્યારે મને પોતાની કામુકતા પર અંકુશ લાગતોં અનુભવ ન થયો તો મેં સતીનુ મુખ જોવા માટે એક ચાલ ચાલી. મેં યજકુંડમાં ભીના લાકડા નાખીને ધુમાડો ઉત્પન્ન કરી દીધો.ધુમાડાને કારણે સતીને પોતાનો ઘુંઘટ ખોલવો પડયો અને સતીના આ પ્રકારથી ખુલેલા મુખને જોઈને હું સ્ખલીત થઈ ગયો. શિવજીને મારા આ પાપકર્મની જાણ થઈ્ઈ ગઈ અને તે પોતાનુ ત્રિશુળ ઉઠાવીને મને મારવા દોડયા જયારે મારા પુત્રોએ મારી મદદ માટે હાહાકાર કર્યો તો દક્ષ મદદ માટે આવ્યા પરંતુ તેનુ કોઈ ફળ ન નીકળ્યુ પછી

વિષ્ગુજીએ ખુબજ વિન્રમભાવથી સ્તુતી કરી જેનાથી શિવજીનો ક્રોધ શાંત થયો મે પણ તેમની અનેક પ્રકારની સ્તુતી કરી પસ્તાવાનો ઉપાય પુછયો શિવજીએ પસ્તાવાના રૂપમાં મારા માથા પર આસન જમાવી દીધુ અને મનુષ્ય બનીને પૃથ્વી પર વિચરણ કરવાનો ઉપાય સુચવ્યો જેથી પૃથ્વીના પ્રાङી બીજાની પત્નીઓ પર કુદ્્ટી ન નાખે જયારે મેં શિવજીએ આપેલા छંડનો સ્વીકાર કરી લીધો શિવજી પ્રસન્ન થઈ ગયા ત્યારબાદ શિવજએ દક્ષ પાસે ઉમા સાથે કैલાસ પર્વત પર જવાની અનુમતી માંગી કैલાસ પર આવીને શિવજી સતીની સાથે પચીસ વર્ષ સુધી વિહાર કરતા રહ્યા.

એ પછી સતીની સહમતિથી શિવજીએ હિમાલયના એક અત્યંત સુંદર અને એકાંત સ્થળ પર ચાલ્યા ગયા.ત્યાં જઈ સતીએ શિવજને એક દિવસ પૂછયુ કे આ સંસારમાં વિષયી જીવ કેવી રીતે પરમપદની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે?આ પ્રહનનો જવાબ આપતા શિવજી બોલ્યા, હે દેવી! જીવની સદગતિના બે ઉપાય છે બ્રહ્મનું જાન અને બ્રહ્મનું સ્મરણ આ બંનેમાં જાન દુર્ગમ છે કેમકે પરબ્રહ્મ જાણવું મુશ્કેલ છે. શાનાતીત છે. જાનનું સાધન જ સ્મરણ મૂલક ભક્તિ છે. એટલે જે ભક્ત ભક્તિનો મહિમા નથી જાણતો તે બ્રહ્મ તત્વને જાણી નથી શકતો નિર્ગુણ બ્રહ્મની ભક્તિ સરળ નથી અને તેના માટે જે ધ્યાન અપેક્ષિત છે તે બધા જીવોમાં હોતુ નથી આજ કારણથી સગુણ ભક્તિ સુલભ

છે અને તેને અપનાવી ભક્ત આત્મકલ્યાણ કરી શકે છે આ સાથે અધમ પણ તેને અપનાવી સંસારને પાર કરી શકે છે હું ભક્તિ માટે ભક્તિના તમામ વિરોધો દૂર કરી સિધ્ધિના માર્ગમાં તેનો સહાયક બનુ ધું આ પ્રમાણે ભક્તિ પરમ વિજાન છે બ્રહ્માજીએ આ ઉપરાંત શિવના પરમપાવન ચરિત્રનું વર્ણન કરતા સતીના ત્યાગની વાત સંભળાવી બ્રહ્નાજીએ કહ્યું હે નારદ! એક સમયે ત્રણેય લોકનું પ્રમાણ કરતા શિવજી સતી સાથે દંડકવનમાં ગયા ત્યાં તેમણે જોયુ કે ભગવાન રામ સામાન્ય માનવીની જેમ પશુઓ, પક્ષીઓને સીતા વિષે પૂછતા વિયોમાં ફરી રહ્યાં હતા. જયારે ભગવાન શંકરે આગળ વધી રામને

મ્રમાણ કર્યા તો સતીને થયું કે પત્ની વિયોગથી પીડાતા એક અજાણ્યા વ્યક્તિને શિવજી પ્રગામ કेમ કં છે આ સમયે સતી શિવમાયાથી મુગ્ધ થર્ઈ ગયા હતતા તેમણે શિવજને પૂછયું કે આ કેવુ આચરજ છે કे તમે એક સામાન્ય વ્યક્તિને પ્રણામ કરી રહ્યાં છે. ત્યારે શિવજી બોલ્યા હે દેવી, શ્યામવર્ણવાળા રામ અને ધઉવર્ણા લક્ષ્મા શેષના અવતાર છે આ લોકો પૃથ્વીનો ભાર હળવો કરવા મારી જ આજાથી લીલા કરી રહ્યાં છે. જો તમને વિશ્ધાસ ન હોય તો તુ જાતે જઈ તેની પરીક્ષા કરી લો.હું અહીં વટવૃક્ષની છાયામાં રાહ જોઉ છું.

સતીએ રામની પરીક્ષા લેવાનો નિર્ણય કર્યો અને તે સીતાનું રૂમ ધારણ કરી રામ સામે ઉપસ્થિત થયા. રામે કોર્ઈ સંસવ વગર સતીની. વાસ્તવિકતા. જાણી તેમને સીતાના રૂપમાં એકલા ફરવાનું કારણ પૂછયું એ પરથી સતીનો સંદેહ દૂર થઈ ગયો અને પૂછયુ કે તમને પ્રણામ કરવાનું રહસ્ય શું છે? પછં! પાસેથી એક મનોહારી અને વિશાળ ભવનમાં એક દિવ્ય સિંહાસન અને ઓં સુંદર છત્ર બનાવડાવ્યું એ પછી અનેક દેવો,મુનીઓ, ગાંધર્વોની હાજરીમાં વૈકुંઠવાસી ભગવાન વિષ્ણુને તે આસન પર બેસાડયા શિવજીએ તેમને અવિષિક્ત કરી

પોતાનું સંપૂર્ણ ઐર્ધર્ય અને સૌભાગ્ય આપીને સૃષ્ટિના કત્તા બનાવ્યા અને તેમને અનેક અવતાર લેવાવાળા ગણાવ્યા શિવજીએ વિષ્ણુને તેજ સમયે એ વરદાન પણ આપ્યું કे પૃદ્વી પર જયારે વિચરણ કરશે ત્યારે શિવભક્ત તેમના પ્રત્યેક અવતારનું સન્માન કરશે છેટલા હે દેવી, મારા આ અવતાર અવસ્થામાં ભગવાન શિવે પોતાના વરદાનનું ગૌરવ જાળવવી મને પ્રણામ કર્યા અને સન્માન વ્યક્ત કર્યુ હું પિતાની આજાથી વનમાં આવ્યો છં અહીં કોઈ રાક્ષસે મારી પત્નીનું અપહરણ કરી લીધુ છે પરંતુ હવે ભગવાન શિવના દર્શન પછી મને એ વિશ્વાસ થઈ ગયો છે કે, હું મારી પત્નીને પાછી મેળવવામાં સફળ થઈ શકીશ.

ભગવતી સતી રામના જવાબથી ખુબજ સંતુષ્ટ થયા અને શિવજી પાસે જવા લાગ્યા પરંતુ તેમને એક વાતની ચિંતા સતાવા લાગી કે તે આ બધી વાત શિવજીને કેવી રીતે કહેશે કેમકે શિવજી ત્રિલોકના સ્વામી છે બધું જાણે છે તેમ છતાં મેં તેમના પર વિદ્વાસ ન કર્યો અને શંકા કરી મારી આ ભૂલનું પ્રાશ્વચિત કેમ થશે. આમ વિચારતા તે શિવજીની પાસે પહોંચી તો તેમણે પરીક્ષાની વિગતો જાણવા માંગી સતી વાત ટાળવા લાગ્યા ત્યારે બધું જાણતા શિવજીએ ધ્યાન મગ્ન બની વાસ્તવિકતા જાણવા ઈચ્છી તેમણે સીતાનો વેશ ધારણ

કરેલા સતીને અપનાવવાના કારણે પ્રતિજ્ઞાનો ભંગ થવાની ચિંતાનો અનુભવ કર્યો. સતીને ત્યાગવાના નિશ્ચચથી જયારે સર્વત્ર પ્રશંસા થવા લાગી તો સતીને ખુબજ દુ:ખ થયું અને શિવજીએ સતીનો ક્ષોભ દુર કરવા માટે તેમને અનેક આખ્યાન સંભળાવ્યા શિવજી કैલાસ પર જઈ ધ્યાનસ્થ બની ગયા અને સતી તેમની મૂળ અવસ્થા આવતા સુધી તેમની પાસે બેસી રહ્યા જયારે શિવજીની સમાધિ છૂટી ત્યારે શિવજીએ ફરીથી સતીને અનેક કથાઓ સંભળાવી પણ પોતાની પ્રતિજ્ઞ ન છોડી આ સ્થિતિને અજ્ઞાન માનવીઓ શિવ અને પાર્વતી (સતી) નો વિયોગ માની લે છે પણ એવુ નથી આપણા વિલક્ષણ શિવચરિત્રનું જ એક રૂ૫ છે.

બ્રહ્માજીએ નારદજને કહ્યું, હું તમને અગાઉના સમયનું એક વૃતાંત સંભળાવુ છું બહુ સમય પહેલાની વાત છે અનેક મુનીઓએ પ્રયાગમાં એંક વિશાળ યજાનું આયોજન કર્યુ હું આ યજમાં સહ પરિવાર ગયો હતો સતી અને પોતાના ગણ સાથે શંકરજી પણ આવ્યા હતા. બધાએ તેમને પ્રણામ કર્યા અને તેમના દર્શનનો લાભ લીધો શિવજીએ આસન ગ્રહણ કર્યા પછી દક્ષ પણ ત્યાં પહોંચ્યા અને મને પ્રણામ કરી બેસી ગયા અને

ઋષિ-મુનીઓએ દક્ષની પૂજા કરી પરંતુ ભગવાન શિવ પોતાના આસન પર બેસી રહ્યાં તેમના આ વર્તનથી ગુસ્સે થયેલા દક્ષે પુત્રવત હોવા છતાં પણ તેમને પ્રણામ ન કરવા માટે તેમની ટીકા કરી અને અપશબ્દ હોવા છતાં પણ તેમને પ્રણામ ન કરવા માટે તેમની ટીકા કરી અને અપશબ્દ કીધા તથા ઘોષણા પણ કરી કे શિવજી દેવોના ઘરથી અલગ કરવામાં આવે છે. દક્ષની આ વાતથી નંદીશ્વરને ગુસ્સો આવ્યો અને તેમણે અનેક ઋષિઓને શ્રાપ આપી દીધો.તેમણે કહ્યું કે,

તમે બધા બ્રહ્માનો દેવ શબ્દનો વાસ્તવિક અર્થ સમજવામાં અસમર્થ છો. એટલે માત્ર અર્થવાદ પરજ વિશ્વાસ કરો છો. શિવજીએે નંદિશ્વરને યાદ અપાવ્યું કે, તેમણે બ્રાહ્મણોને શ્રાપ આપવો ન જોઈએ. નંદિશ્વર તો માની ગયા પણ દક્ષ શિવજીના વિરોધી બની ગયા. પોતાનો વિરોધ વ્યક્ત કરવા માટે અને શિવજીને અપમાનિત કરવા માટે દક્ષે કનખલ તીર્થમાં એક મોટોદ યજ કર્યો तो માં અनोક हेવ-દેવતાઓન બોલાવ્યા.

વામદેવ, અતિ,ભૃગુ,દીધીથી, વ્યાસ,ભારક્ષક, ગૌતમ, પરાહાર, વૈશંપાવન વગેરે બધા ઋષિઓને બોલાવવાની સાથે સાથે વિષ્ણુજને પણ આમંત્રણ આપ્યુ દક્ષે બધા આમંત્રિત દેવતા અને ઋષિ-મુનિઓને સારા-સારા સ્થાનો પર ઉતારા આપી તેમનું બહુ સન્માન કર્યુ. શિવજને દક્ષે બોલાવ્યા પણ નહી. શિવજીની માયાથી મોહીત બનેલા દેવતાઓને પણ એ વાતનું ધ્યાન

રહ્યું કે શિવજીને આમંત્રણ નથી માત્ર શિવભક્ત દધીચીએ દક્ષને જણાવ્યું કે, શિવની ગેરહાજરીમાં યજ પૂર્ણરૂપમાં સફળ નહીં થાય તો દક્ષે શિવજને અનેક અપશબ્દો કહ્યા તેમને સ્મશાનવાસી, કપાલી, અમંગલમૂલ કહી વિષ્ગુને બધા દેવોનું મૂળ ગણાવ્યા.દધીચિ શિવની નિંદા સાંભળી ન શક્યા અને ત્યાંથી એકલાજ ઉભા થર્ફ પોતાના આશ્રમમાં આવી ગયા દધીચીને અનુસરતા અનેક શિવભક્તોએ યજનો બહિષ્કાર કર્યો.

જે જોઈ દક્ષ બોલ્યા કે, આ બહિષ્કાર આપણા માટે સુખનું કારણ છે અને અમને તેઓનો યજ-પરિક્ષણ કરવું ઘણુ, ગમ્યું છે દક્ષની આ વાત સાંભળીને પણ ઋષિ અને દેવતાઓનો વિવેક ન જાગ્યો કેમકે તે શિવજની માયાથી મોહીત હંતા તે બધા પ્રસન્નતાપૂર્વક યજ્ઞ કાર્યમાં જોડાઈ ગયા અને કોઈએ પણ શંકરની ઉપેક્ષાને ગંભીરતાપૂર્વક ન લીધી.

આ તરફ પાર્વતી (સતી) ગંધમાહન પર્વત પર કીડા કરી રહ્યાં હતા તો તેમણે અનેક ઋષિઓ અને દેવતાઓને આકાશમાર્ગથી એકજ તરફ જતા જોયા. એનું તેનુ કારણ જાણવા માટે તેમણે પોતાની સખી વિજયાને મોકલી વિજયાએ આવી જણાવ્યું તો સતી શિવજી પાસે પહોંચી ગયા.શિવજી ગણો સાથે ધેરાઈને બેઠા હતા સતીએ શિવજીને કહ્યું કે તે પોતાના પિતાના યજમાં ભાગ લેવા ઈચ્છે છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે, શિવજી પણ સાથે આવે સતીની વાત પર શિવજી ક્ષુબ્ધ થઈ ગયા છતાં તેમણે અત્યંત સંયમ સાથે કે,

સંબંધીઓને ત્યાં આવવા-જવાથી નિશ્ચત રીતે પ્રેમ વધે છે પરંતુ જયાં તૈમનસ્ય હોવા છતાં આમંત્રણ વગર જવું ન જોઈએ ત્યાં જવાથી અપમાન થાય છે અને સત્ય એ છે કे બંધુજનોના અપમાનથી જે ભારે દુ:ખ મળે છે તે ખબહુ પ્રબળ હોય છે સતીએ જ્યારે આ સાંભળ્યુ તો તેમને બહ્ આર્ચર્ય થયું કે, શિવજ તો યજને સફળ બનાવવાળા છે, મંગળ વિધાન સંપન્ન કરવાવાળ છે તેમણે કેમ બોલાવવામાં

આવ્યા નથી ત્યારે એ જાણવા માટે કે, પિતાએ આવુ દુષ્ટ કૃત્ય કेમ કર્યુ તે જાણવા માટે ત્યાં જવાની રજા માંગી અને તે એ પણ જાણવા વ્યક્ત કરી રહ્યાં છે. શિવજીએ સતીના અભિપ્રાયને જાણી તેમને જવાની રજા આપી દીધી અને તેમની સાથે પોતાના રૂદ્રગણોને પણ સુરક્ષા માટે મોકલી દીધા.પોતાના ઘરે પહોંચ્યા બાદ સતીના મા અને બહેનોએ સતીનું ખુબ પ્રેમપૂર્વક સ્વાગત કર્યુ દપણ દક્ષ અને દક્ષના તરફ દાર લોકો સતીની ઉપેક્ષા કરવા લાગ્યા યશ સ્થળ પર જઈ સતીએ એ પણ જોયુ કे અલગ-અલગ દેવોનો

ભાગ રાખેલો છે પણ શંકરનો ભાગ કયાંય નથી ત્યારે સતીએ ખુબજ ગુસ્સાથી પોતાના પિતાને પૂછયું કે તેમણે શંકરને કેમ બોલાવ્યા નથી સતીએ ભરસભામાં બધા દેવતાઓની સાથે જાહેરાત કરી કે બધી હવન સામગ્રી અને મંત્ર શિવમય છે એટલે શિવ વિના સફળ યજ્ઞ ન થર્ઈ શકે. એ સાથે જ સતીસએ વિષ્ણુ વગેરે દેવતાઓને શિવવિહીન યશમાં ભાગ લેવા માટે ટીકા કરી.

જ્યારે દક્ષે જોયું કे સતી આમંત્રિત દેવતાઓનું પણ તેના કોધમાં ધ્યાન રાખી રુઘ્યાં નથી ત્યારે તેમનાથી રહેવાયુ નહી અને તેમણે તેમની પુત્રીને કઠોર વચન સાંભળાવ્યા અને કહ્યું કे તું અહીં કેમ આવી અને તને કોણે બોલાવી? તારા પતિ અકુલીન છે મે દુષ્ટ બ્રહ્માના કહેવાથી તારા લગ્ન કર્યા હવે હું તેને અપનાવી નથી શકતો તું મારી પુત્રી છો અને અહીં આવી છું એથી તારો ભાગ આપી શકાય છે પણ તારા પતિનું તો હું મોં પણ નહી જોઉ હવે તું શાંત બની બેસી જા. દક્ષના વચન સતીને તીરની જેમ વાગ્યા તે બોલી કે, શિવની નિંદા કરનારાની જભ કાપી લેવી જોઈએ અથવા અહીંથી ચાલ્યા જવું જોઈએ. શિવનિંદા સાંભળવાવાળા અને કરવાવાળા બંને પાપના ભાગીદાર હોય છે.

પિતાનો વ્યવહાર જોઈ સતીને શિવજીની વાત યાદ આવી અને તેમણે અનુભવ કર્યો કे, તે આવા પાપી સંતાન છે જે શિવજના ટીકાકાર છે એથી આ શરીરને બચાવીને પણ શું કરવાનું?એમ વિચારી ભરસભામાં આત્મદાહ કરવાની જાહેરાત કરી પોતાના પિતાને નરકમાં જવાનો શ્રાપ આપ્યો. યોગ દ્વારા પોતાના જ શરીરથી અગ્નિ ઉત્પન્ન કરી તેમણે પોતાના પ્રાણ ત્યાગી દીધા આ જોઈ સભામાં હાહાકાર મચી ગયો.બધા ચિંતીત થઈ ગયા ૨૦,૦૦૦ ગણ દિગ્મૂઢ બની ગયા બાકી દક્ષ પ.ર પ્રહાર કરી તેને મારવા માટે દોડયા.

આ બાજુ મહર્ષિ ભૃગુ યજમાં આહુતિઓ આપી રહ્યાં હતા તેમણે શિવગણોને રોકવા માટે અનેક અસુરો પેદા કર્યા અસુરોથી લાડતા શિવગણોની શક્તિ થોડી ઓછી થઈ ગઈ ઈન્દ્ર, વિષ્ણુ વગેરે મૌન બની આ દ્રશ્ય જોતા રહ્યાં કોઈએ પણ આ બધું બંધ કરાવવા પ્રયાસ ન કર્યો ત્યાં જ એક આકાશવાણી થઈ ક, સૌના ઈશ્વર શિવજીથી વિમુખ પ્રાણોની કોઈ દેવતા સહાય કરી શકતા નથી. પૂજયોની અવમાનના પાપ છે અને જે વ્યક્તિ મહાન પરામર્શની ઉપેक्षા કરે છે તે આત્મહત્યાનો ભાગી બને છે દક્ષે સતીનું અપમાન કર્યુ છે,શિવજીનું અપમાન કર્યુ છે અને દધીમીના સલાહની અવગણના કરી છે એટલા માટે દક્ષનું મોં સળગી જશે દેવતાઓ યજ મંડપની બહાર નીકળી

જાય. આ આકાશવાણીને સાંભળી બધા દેવતાઓ ચિંતીત બન્યા અને તેમના મોંથી એક પણા શબ્દ ન નીકળ્યો બધા દેવતા શિવની માયાથી મોહીત થઈ્ઈ સંસયથી ઉભા રહ્યા. આગળ બ્રહ્નાજએ કહ્યુ, હે નારદ પ્રભુ નામના અસુરોથી પરાસ્ત થઈ શિવજીના ગણ શંકરજી પાસે પહોંચ્યા તેમણે સતીના ભસ્મ હોવાની દુ:ખદવાત સંભળાવી ધટના સાંભળી શંકરજીએ (તને ખબરછે) તમાર સ્મરણ કર્યુ હતું તે ત્યાં જઈ બધું વૃતાંત વિસ્તારથી સંભળાવ્યુ તમારાથી વૃતાંત સાંભળી શિવજને એટલો ક્રોધ આવ્યો કे તેમણે પોતાની જટાથી એકકેત ઉખાડી પર્વત પર ફેકી તેનાથી બે ભાગ પડયા એક ભાગથી પ્રબળ પરાક્રમી વીરાભદ્ર અને બીજા ભાગથી મહાકાળી

ઉત્પન્ન થયા.ભગવાન શિવે વીરભદ્રને ઔંદેરા આપ્યો કे તેજ સમયે જઈ અહંકારથી ભરેલા દક્ષના યજને વિદવંસ કરી દે અને જેટલા પણ ગંધર્વ, યક્ષ,દેવતા વગેરે ત્યાં છે તેમને ભસ્મ કરી દે શિવજીએ વીરભદ્રને આજ્ઞા કરી કે તે પત્ની સહીત દક્ષને મારી નાંખે અને દધીચી દ્વારા બતાવવામાં આવેલા તમામ શિવ વિરોધીઓને નાશ કરી જલ્દી પાછો આવે.શિવજની આફા મેળવી બહું મોટી સેના લઈ ભીરભદ્ર દક્ષના યજીવિનાશ માટે नीકળી પડયો બીજ તરફ ઈશાની, કાત્યાયની,કાલી, ચામુંડા, ભદ્રકાલી, મું ડમર્દીતી, ભદ્રાવતી અને વૈષ્ણવી આ નવદ્ર્ગાઓએ પોતાના ભૂતગણો સાથે દક્ષને નષ્ટ કરવા માટે પ્રસ્થાન કર્યુ.

આ બધાના પ્રસ્થાનની સાથે જ દક્ષનુ ડાબુ અંગ ફરવા લાગ્યુ પૃથ્વી હલવા લાગી,સૂર્યમાં કલંક દેખાવા લાગ્યા, અને દ્ટિશાઓ મલિન થવા લાગી ચારેબાજુ આકાશમાં રક્ત-વર્ષા થવા લાગી શિયાળોના અવાજ આવવા લાગ્યા,ઉલકાપતિ થવા લાગ્યા. આ બધું જોઈ વિષ્ણુ વગેરે દેવતા ગભરાઈ ગયા અને દક્ષ લોહીની ઉલ્ટીઓ કરવા લાગ્યા.બધા દ્વેવતાઓને આ ભયંકર સ્થિતિમાં આત્મરક્ષા સિવાય કંઈ ન સૂઝ્યુ તે પોતાની રક્ષા માટે આમતેમ જગ્યા શોધવા લાગ્યા દક્ષ ગભરાઈ ગયા અને ઋષિ-મુનીઓને યજમંડપથી ભાગતા જોઈ વિષ્ણુજના

ચરણમાં પડી પ્રાર્થના કરવા લાગ્યો કे કોઈપણ રીતે તેના યજ્ઞ રक्षा કરવામાં આવે વિષ્ણુજી જે હવે શિવની માયાથી સંભવત:મુક્ત થઈ ગયા હતા, દક્ષની ટીકા કરી કહ્યું ક, તેણે શિવજીની અવહેલના કરી સાર ન કર્યુ, વિષ્ગુજએ કહ્યું કે,જે વ્યક્તિ પોતાનાથી મોટાનું અપમાન કરે છે અને ડગલેને પગલે દરિદ્રતા અને મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે તેમણે દક્ષને કહ્યું કે, આ મુશ્કેલી દૂર કરવાનો માત્ર એકજ ઉપાય છે કે શંકરજીની આરાધના કરવામાં આવે જ્યારે દક્ષે વિષ્ણુજની આ વાત સાંભળી તો તે ચુપચાપ જમીન પર બેસી ગયો.

થોડીવાર પછી વીરભદ્ર પોતાની સેના સાથે ત્યાં પહોંચી ગયો તેના પરાકમને જોર્ઈ દક્ષ ફરી પત્ની સહિત વિષ્ણુજીની શરણમાં ગયો અને તેમને કહ્યું કे, હे વિષ્ણુજ, મેં તમારા બળ પર તો આ યજનો મ્રારંભ કર્યો હતો તમે મ્રતતિપાલક છો, મારા આ યજ્ઞી તમે જ રક્ષા કરો દક્ષની આ પ્રાર્થના સાંભળી વિષ્છુજએ કહ્યું કे, મें આપેલા વચનનું हुં પાલન કરવા તૈયાર છું પરંતુ તું તારી ક્રુર બુધ્ધિને છોડી દે.જયાં સુધી તું શંકરની શરણમાં નહીં જાય અને તે તારા પર કૃપા નર્હી કરે ત્યાં સુધી તું શંકરની શરણમાં નહી જાય અને તે તારા પર કૃપા નહી કરે ત્યાં સુધી તારો ઉધ્ધાર સંભવ નથી હું પોતે તારા યજમાં ભાગ લઈ કેમકે આ શિવવિહત યજ છે પાપનો ભાગદાર બન્યો છું અને મારે તેના

ફળસ્વરૂ૫ ખુબ દુ:ખ ઉઠાવવું પડશે. આ સમયે આપણે લોકો કદાય ભગવાન પણ ઈક્છીએ તો વીરભદ્ર તેના આકર્ષણથી આપણને ખેંચી લેશે.વીરભદ્ર પાસે એવા અત્ર-શર્ર્ર છે જેની ગતિ પૃથ્વી, પાતાળ અને સ્વર્ગ સુધી છે એટલા માટે ભગવાન શિવની કૃા વિના બચવાનો બીજો કોઈ રસ્તો નથી આ વાતચીત ચાલતી હતી ત્યાં વીરભદ્ર ત્યાં આવી પહોંચ્યો ત્યારે બીજો કોઈ ઉપાય ન દેખાતા દક્ષે યુધ્ધ કરવાનું વિચારી લીધુ અને વિષ્ગુજની

પણ અવગણના કરવા લાગ્યો.વીરભદ્રના ત્રિશુલથી દેવસેના વ્યાકુળ થઈ ગઈ અનેક અમર મૃત્યુને પામ્યા અને અનેક ભાગી ગયા સ્વંય દેવરાજ ઈન્દ્ર પોતાને અસર્મથ અનુભવી રહ્યાં હતા. તેમણે બૃહસ્પતિજને પૂછયું, કેવી રીતે મારો વિજય થઈ્ई શકે છે?त્યારે ગુરૂજીએ કહ્યુ, શિવજના વિરોધમાં તેમનો વિજય અસક્ય છે.

આ સાંભળી બધા દેવતા વિષ્ણુ પાસે ગયા અને પ્રાર્થના કરવા લાગ્યા કે તે વીરભદ્રજી સાથે યુધ્ધ કરે અને યજ્ઞી રક્ષા કરે વિષ્ણુજી દેવતાઓની આ વાત સાંભળી જેવા યુધ્ધ માટે તૈયાર થયા ત્યાં જ વીરભદ્રે આ યજ્ઞાં કेવી રીતે આવ્યા જेમા શિવજની ઉપેक્ષા કરવામાં આવી છે? शિવજીથી અલગ થર્ઈ તમે કર્ઈ રીતે પૂજ્ય થઈ્ई શકો છો? હું હમણા તમારૂ વક્ષ મારા શાત્રથી ધાયલ કરી દઉ ધું વીરભદ્રની વાતો સાંભળી હસતા વિપ્યુજ બોલ્યા 3 , હे વીરભદ્ર હું તो शંકરનો સેવક છું અને શંકરની જેમજ મારા ભક્તોના વશમાં ધुં તુ વગર મારી સાથે યુધ્ધ કર.
બ્રહાજીએ નારદજીને કહ્યું કે, હે નારહ આમ કહીને વિષ્ણુજએ પોતાના

યોગબળથી શંખ,ચક્ર,ગદા અને પદમધારી અનેક વીર ઉત્પન્ન કર્યા અને તે એક સાથે વીરભદ્ર સાથે યુધ્ધ કરવા લાગ્યા પરંતુ વીરભદ્રએં શંકરજીનું સ્મરણ કરી બધાને મારી નાંખ્યા વીરભદ્રએ અત્યંત ક્રોધિત થઈ્ई વિષ્ણુના વક્ષ સ્થળમાં પણ ત્રિશુળથી પ્રહાર કર્યા વિષ્ણુ મૂર્છિત થઈ્ઈ પૃથ્વી પર પડી ગયા, પછી ફરી ચેતન આવતા તેમણે ચક્રથી આક્રમણ કરવા વિચાર્યુ તે સાથે જ વીરભદ્રએ તેમનું સ્તંભન કરી દીધુ વિષ્ણુ જીત્યો જ નિશ્ચેષ્ટ લઈ્ઈ ગયા ત્યારે અનેક મંત્રોના ઉચ્ચારણથી તેમનું સ્તંભન છોડાવવામાં આવ્યું વીરભદ્રએ વિષ્ણુના ધનુષને તોડી નાંખ્યુ વિષ્ણુજીએ વીરભદ્રના તેજનો બરોબર પારખી લીધુ અને અંર્તધાન બની પોતાના લોકમાં ચાલ્યા ગયા બ્રહ્નાજીએ આગળ કહ્યું કે હે નારદ!મૃત્યુલોકથી વ્યાકુળ થઈ હું

પણ સત્યલોકમાં ચાલ્યો ગયો. મારા ચાલ્યા ગયા પછી વીરભદ્રએ મૃગનું રૂપ ધારણ કરી ભાગી રહેલા દક્ષને પકડી તેનુ માથુ કાપી નાંખ્યુ અને નખોથી સરસ્વતીનું નાક કાપી નાંખ્યુ ધર્મ,કશ્યપ, પ્રજાપતિ વગેરે મુનીઓને લાતોથી માર્યા અને દેવતાઓને પૃથ્વી પર પટકી-પટકીને પીડા આપી મણિભદ્રે ભૃગુજીની છાતી પર પગ રાખી તેમની દાઢી ખેંચી નાંખી. ચંડિકાએ દાંત ઉખાડી નાંખ્યા અને તે સાથે જ અનેક શિવ ગણોએ યજ સ્થળમાં મળ-મૂત્રથી વર્ષા કરી તેને નષ્ટ-ભ્રષ્ટ કરી દીધો આ બધા પછી વીરભદ્રે દક્ષની છાતી પર પગ રાખી અને તેના શરીરને મચોડી નાં્યુ એ પછી પોતાના વિજ્યની દંદુભિ વગાડતા તે કै:સાસ પહોંચ્યો શિવજી તેના પર ખુબ પ્રસન્ન થયા અને તેને પોતાના ગણોનો અધ્યક્ષ બનાવી દીધો.

સુતજીએ શૌનકજને કહ્યું કે બ્રહ્માજ પાસે બધી વાત સાંભળી નારદજએ પૂછયુ કे વિષ્ણુજએ યજમાં કેમ ગયા હતા? કારણ કे વિષ્ણુ પોતે શિવભક્ત છે અને તેમણે શિવજના ગણો સાથે યુધ્ધ કેમ કર્યુ? આ પ્રશનના ઉત્તરમાં બ્રહ્માજી બોલ્યા કे હે નારદ! છેવટે વિષ્ણુ દધીચીના શ્રાપથી જાનભ્રષ્ટ થઈ્ઈ ગયા હતા અને દક્ષના યજમાં ગયા એક વખત ખુબ પહેલા દધીચીએ પોતાના મિત્ર ક્ષેખ રાજા સાથે વિવાદ છેડાઈ ગયો હતો તે ખુબજ અનર્થકારી થયો કારણ કे ક્ષુબે ત્રણ વર્ણમાં બ્રાભ્મણ હોવા છતાં પણ રાજાને શ્રેષ્ઠ બતાવ્યુ અને પોતાને શ્રેષ્ઠતમ પ્રાણી ઘોષિત કર્યો તે લક્ષ્મીના મદમાં ખુબજ ખરાબ રીતે ુુબી ગયો હતો અને દધીચી દ્વારા પોતાને પુજ્ય બતાવવા લાગ્યો મહર્ષિ દધીચિ એ શ્રુબના માથા પર એક જોરદરર થપ્પડ મારી તે મૂર્છિત થઈને પૃથ્વી પર ૫ડી ગયો પરંતુ કેટલાક સમય પછી મૂઅ્છા તુટયા પછી દધીચી પર વજ્જથી

પ્રહાર કરી દીધો.આના પર દધીચીએે શુક્રાચાર્યનુ સ્મરણ કર્યુ અને તેમણે પ્રગટ થઈને દધીચિને વિજય મેળવવા મહામૃત્યુંજય મંત્રનો જાપ કરવા ની સલાહ આપી દધીચિએ વનમાં જઈને આ મંત્રના જાપથી શંકરજીને પ્રસન્ન કર્યા અને ત્રણ વરહાન મળ્યા.

• દધીભિના શરીરના હાડકાઓ વજ્જ જેવુ હશે.
• કોઈપણ રૂપમાં દીન-હીન ન થાય.
• અને કોઈના વારા ન માર્યા જાય.

શિવજી પાસેથી વરદાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી દધીચિ શ્રુબની પાસે ગયા અને તેના માથા પર પોતાના પગથી પ્રહાર કર્યુ શ્રુબે ક્રોધિત થઈને પોતાના વજથી દધીચિની છાતી પર પ્રહાર કર્યો પરંતુ તેણે જોયુ કे આ પ્રહારની કોઈ અસર ન થઈ ત્યારે તે પોતાની હારનો બદલો લેવા માટે વનમાં જઈને વિષ્ણુજીની આરાધના કરવા લાગી વિષ્ણુજી પ્રગટ થયા અને તેમણે શ્રુબને બતાવ્યું કे જે પ્રાણી શિવજીના ભક્તોને દુઃખ આપે છે તે શાપગ્રસ્ત થાય જ છે દધિચી પર તું જે વિજય મેળવવા ઈસ્છે છે તેની કોશિશશમાં મારે પણ શાપથી પીડિત થવુ પડશે દક્ષના યફમાં મારો પરાજય અને ફરી ઉત્થાન થશે પરંતુ તુ મારી આરાધના કરવાને લીધે મારો ભક્ત થઈ ચુક્યો છે એટલે હું કંઈકને કંઈક જરૂર કરીશ.

વિષ્ગુજી પોતાના ભક્તની ઈચ્છાને રાખવા માટે બ્રાહ્મણનો વેશ ધારણ કરી દધિચીના આશ્રમમાં પહોંચ્યા અને તેને એક વરદાન આપવાનું કહ્યું દધિચીએ શિવજીની કૃપાથી વિષ્ણુજીના વાસ્તવિક રૂપને ઓળખી લીધુ હતું તેમણે વિષ્ણુજને આ કપટ અને છળ છોડી દેવા માટે કહ્યું સત્યનુ કપટ અને છળ છોડી દેવા માટે કહ્યું સત્યનુ પ્રગટ થવાથી વિષ્ણુજીએ દધિચિને પ્રાર્થના કરી કે તે શ્રુબની પાસે જઈને એકવાર એ કહી દે તું મારાથી વધારે શક્તિશાળી છો અને હું તમારાથી ભયભીત છું દધિચિએ વિષ્ણુજીના આ નિવેદનને માનવા માટે અસહમતી પ્રગટ કરી, ત્યારે વિષ્ણુજએ પોતાના ચક્રનો પ્રહાર કર્યો પરંતુ તેનો પણ કોઈ પ્રભાવ પડયો નહી વિષ્ણુજીએ અન્ય શાસ્ત્રાસ્ર્થી

પ્રહાર કર્યો તથા ઈન્દ્ર વગેરે દેવ પણ તેની મદદ માટે આવી ગયા દધીચિએ બીજુ કંઈ ન કર્યુ માત્ર થોડીક કુશાઓ ઉઠાવી દેવતાઓ પર ફેંકી દીધી તે કુશાઓ ત્રિશુથ બની ગઈ્ઈ અને આ ત્રિશુળથી દેવતાઓના બધા આયુધ કુંઠિત થઈ ગયા દેવતાઓ ત્યાંથી ભાગી ગયા પરંતુ વિષ્ણુજી ત્યાંજ રહી ગયા અને યુધ્ધ કરતા રહ્યા.વિષ્ણુજીએ પોતાની માયાનો પ્રસાર કર્યો દધીચિએ તેને પણ અસરહિન કરતા વિષ્ણુને દિવ્યનેત્ર આપ્યા અને પોતાનુ આખુ રૂપ

દેખાડયુ આ રૂમાં આખુ બ્રહ્માંડ વિઘમાન હતું એ જાણીને મુક્ત ન થયા ત્યારે હું ત્યાં ક્તુબને લઈને પહોંચી ગયો અને શ્રુબે દધિચીની સામે પોતાની હીનતા પ્રગટ કરી દધીચિ ક્ષુબ પર પ્રસન્ન થઈ્ई ગયા પરંતુ વિષ્ણુજી પર તેમનો ક્રોધ સમાપ્ત થયો નહી. મેં પણ વિષ્ણુજીને શિવભક્ત બ્રાહ્માની સાથે યુધ્ધ ન કરવાની સલાહ આપી આ બાજુ દધીચિએ વિષ્ણુ સહિત બધા દેવતાઓને સમય આવતા હારકનો સામનો કરવાનો શ્રાપ આપી દીધો તેના ફળ સ્વરૂ૫. દક્ષના યજમાં વિષ્ણુજીનો પરાજય થયો.

નારદજીએ ત્યારબાદ વીરભદ્ર દ્વારા યજ્ઞ વિધ્વંશ પછીની કથા સાંભળવા ઈఖ્વયુ તો બ્રહ્માજીએ તેમને બતાવ્યું કे હुં જ્યારે દેવતાઓના મુખમાંથી યજ્ઞા નાશના સૃમાચાર સાંભળી ખુબજ ચિંતીતી થયો અને દેવોના કલ્યાણ માટે હું ચર્ચા કરવા માટે વિષ્ગુજી પાસે ગયો વિષ્ણુજીએ અમને બધાને એ વાત માટે અપરાધી ઠેરવ્યા કે યફ્માં શિવજીનો ભાગ ન હતો અને પાપનુ પાશ્ચચિત કરવા માટે તેમણે શિવજી શરણમાં જવા માટે ક્्યુ. ત્યારબાદ વિષ્ણુજના નેતૃત્વમાં હું પણ બધા દેવતાઓને સાથે લઈને શિવજને ત્યાં ગયો અને દંડવત થઈને તેમની

સ્તુતી કરી. અમારી સ્તુતીથી શિવજ પ્રસન્ન થયા અને ત્યારે તેમણે વિષ્ણુ સહિત અમને કહ્યું કे ને ઝયક્તિ અપરાધી છે તેને સજા કરવી સત્યનો માર્ગ છે. હું તમને ક્ષમા કરૂ છું અને દક્ષ પણ બકરાનુ માથુ ધારણ કરીને ફરીથી જીવતો થશે. ભૃૃગુ દેવતા સુર્યના નેત્રોથી યજ્ઞ ભાગને તથા પુષાના તુટેલા દાંત ઉગી જશે. જેનાથી તે યજનો ભાગ પ્રાપ્ત કરી શકશે ભૃગુની દાઢી પણ જામી જશે અને દેવતાઓના જેટલા પણ અંગ-ભંગ થયા છે બધા ઠીક થઈ જશે.

આ સાંભળીને સૌથી પ્રસન્નતાપૂર્વક શિવજીને આદર આપ્યો અને તેમને આમંત્રણા આપીને અમે બધા યજ્ઞ સ્થળ કનખલમાં આવ્યા ભગવાન શિવે જ દક્ષના ધડ પર બકરાનુ માથુ લગાવ્યુ તેને જીવિત કરી દીધો. ભગવાન શિવના દર્શનથી બધા લોકો કૃતકૃત્ય થઈ ગયા બધાની બુધ્ધિ સ્વચ્ક થઈ ગઈ.

ભગવાન શિવે દક્ષને તત્વજ્ઞાન આપ્યુ અને યજ્ઞ સંપન્ન કરવાનો આદેશ આપ્યો તે ઉપરાંત બધા દેવતાઓની સાથે શિવજીએ યજમાં ભાગ લીધો બધા દેવતા આનંદપૂર્વક પોત-પોતાના ઘરે પાછા આવી ગયા. નારદજ!આ રીતં દક્ષની પુત્રી સતીએ પોતાનુ રારીર ત્યજી દીધુ અને બીજા જન્મમાં તે હિમાલયના ઘરે મૈનાના ગર્ભમાંથી પાર્વતીના રૂપમાં જન્મ લીધો. તેછે ભયંકર ત૫ કરીને શિવજને પ્રસન્ન કર્યા અને ફરીથી તેમને પતિના રૂપમાં મેળવ્યા.

પાર્વતી ખંડ

નારદજીએ બ્રહાજને પ્રાર્થના કરી કે તે વિસ્તારથી પર્વતરાજના ઘરમાં ઉત્પન્ન થનારી સત્તી અને તેની માતાનુ ચરિત્ર સંભળાવવાની કૃપા કરો બ્રહ્માજએ તેમને બતાવ્યુ કे શૈલરાજ નામના ઉતર દિશામાં એક અંત્યંત સુંદર સર્વગુણ સંપન વીરતાથી પરિપૂર્ણ તેજ્સી હિમાલય નામનો રાજી હતો તેણે ધર્મને અનુરૂપ કુળની સ્થિતી અને મર્યાદા વધારવા માટે લગ્ન કરવાની ઈચ્છા કરી દેવતાઓના અનુરોધથી પિતૃગણોએ પોતાની એક પુત્રી મેનાના લગ્ન પર્વતરાજ હિમાલય સાથે કરી દીધા.

નારદજીએ બ્રહાનજને પ્રથ્ન કર્યો હે મહાપ્રજા તમે કૃપા કરીને વિસ્તારથી મને મેનાની ઉત્પતિની સાથે શ્રાપનુ વિવરણ બતાવવાનુ કષ્ટ કરશો. બ્રહ્માજ બોલ્યા- હે નારદ! તમને હું પહેલા બતાવી ચુક્યો છું કે દક્ષે સાંઈઈ પુત્રીઓને જન્મ આપ્યો હતો આ સાઈઠ પુત્રીઓના લગ્ન દક્ષે કશ્ય૫ વગેરે ઋષિઓ સાથે કરી દીધા.એમાંની એક કન્યાનુ નામ સ્વધા હતું અને તેના લગ્ન પિતૃગણ સાથે થયા સ્વષાને ત્રણ કન્યાઓ ઉત્પન્ન થઈ. મેના, ધન્યા અને કલાવતી ગઈ્. ત્યાં એક મોટી સભામાં જયાં ઘણા લોકો એકઠા થયા હતા સનક મુનિ આવ્યા હંતા.

તેમના સ્વાગત માટે બધા લોકો ઉભા થઈ્ઈ ગયા પરંતુ શિવજીની માયાથી વિમોહિત આ ત્રણેય બહેનો બેસી રહી અને તેમણે ઉઠીને મુનિઓને પ્રણામ ન કર્યા એના પર ક્રોધિત થઈને સનકકુમારે એ ત્રણેય બહેનોને મનુષ્યયોનિમાં જન્મ લેવાનો શ્રાપ આપી દીધો એ જાણીને ત્રણેય બહેનો દુ:ખી થઈને મુનિના પગમાં પડી ગઈ અને ક્ષમા- યાયના કરવા લાગી તેમની પ્રાર્થનાથી સનકકુમાજી કરણાથી ભરાઈ ગયા અને તેમણે કહ્યું કे મેના હિમાયલની પત્ની બનીને પાર્વતીને જન્મ આપશે અને ધન્યાથી જનકને ત્યાં સીતાનો જન્મ થશે અને વૃધભાનુ સાથે લગ્ન કરી કલાવતી રાધાને જન્મ આપશે. પોતાની આ પુત્રિઓને કારણે જ તે પોતાનો ઉધ્ધાર કરી સ્વર્ગમાં પાછા આવશે.

સૂમય આવતા મેનાના લગ્ન હીમાલય સાથે થઈ્ઈ ગયા જયારે ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓને ખબર પડી તો મેનાની પાસે ગયા અને તેને વિનંતી કરી કે તે ત૫ દ્વારા ભગવતી દુર્ગાને પુત્રીના રૂપમાં મેળવે દેવતાઓની આ વિનંતી માન્ય રાખી મેના અને પર્વતરાજ હિમાલયે સત્યાવીશ વર્ષ સુધી કઠોર તપસ્યા કરી આ તપસ્યા પછી તે ભગવતી દુર્ગાને પુત્રીના ર૫માં મેળવવાના યોગ્ય બની ગયા હિમાલય અને મેનાએ શિવ અને શિવાની દુર્ગા હિમાલય અને મેનાની તપસ્યા

અને પુજનથી ખુબ પ્રસન્ન થયા દુર્ગાએ તેમને વરદાન માંગવાનુ કહ્યું, ત્યારે મેનાએ ભગવતીને ખુબજ આદર પૂર્વક પ્રણામ કર્યા અને તેમની પાસે દીર્ધાત્મા સો પુત્ર માંગ્યા તથા એ પણ પ્રાર્થના કરીને ભગવતી પોતે જ પુત્રીના ३પમાં તેમના ગર્ભમાંથી ઉત્પન્ન થાય. મેનાની વાત સાંભળી ભગવતી દુર્ગા તથાસ્તુ કહીને અંતધ્યાન થઈ્ઈ ગઈ. હિમાલય અને મેના ધરે પાછા આવી ગયા.

સમય જતા મેનાના ગર્ભમાંથી સો પુત્રોનો જન્મ થયો. સૌથી મોટા પુત્રનુ નામ સૈનાક રાખવામાં આવ્યું ત્યારબાદ ફરીથી ગર્ભધારણ કરીીને મેનાએ જગદમ્બા ભગવતી દુર્ગાને જન્મ આપ્યો જયારે ગિરિરાજે કન્યાના જન્મના સમાચાર સાંભળ્યા તો તેમણે ખુબજ મોટા ઉત્સવનું આયોજન કર્યુ તેમાં ગિરિરાજે અનેક ભિક્ષુઓને ધન-ધાન્ય આપીને સન્માનીત કર્યા અને મુનિઓએ નવજાત કન્યાનુ કાલી, મહાકાલી, દુર્ગા નામ રાખ્યુ. પાર્વતીનો ધીરે-ધીરે વિકાસ થવા લાગ્યો અને ગુર પાસે વિદ્યાભ્યાસ કરવા લાગી બ્રહ્માજી બોલ્યા હે નારદ તમને યાદ હશે કे એક સમયે તમે હિમાલયના ઘરે ગયા હતા અને હિમાલયે તમારો ખુબજ સત્કાર કર્યો હતો તથા તમને પોતાની એક પુત્રીનો હાથ બતાવીને તેમના

ભવિષ્ય વિશે જાણવા ઈચ્છતા હતા તમે બતાવ્યુ હતું કે આ કન્યાના લક્ષણ ખુબજ શુભ છે પરંતુ એક એવી રેખા છે જેનાથી તેનો પતિ યોગી,દિગંબર, અકામી,પિતૃવિહિન અને અમંગલવેશ હશે. તમારી વાત સાંભળી ગિરિરાજ અને મેના ખુબ દુફખી થયા હતા પરંતુ દુર્ગા ખુબ ખુશ થઈ્ઈ હતી હિમાલયે ખુબજ દુ:ખી મનથી તમને એક ઉપાય પુછયો હતો તમે એને બતાવ્યુ હતું કे એકજ દેવતા એવા છે જેના આ બધા રૂપ છે પરંતુ અવગુણના રૂપમાં નહી, ગુણાના રૂપમાં છે અને તેને ભગવાન તમાર કલ્યાણ થશે. તેમને મેળવવા માટે પાર્વતીએ તપ કરવુ પડશે. શિવજ આ કન્યાને ગ્રહણ કર્યા બાદ અર્ધનારીશ્વર કહેવાશે.

બ્રહ્માજીના મુખેથી પોતાના અને પર્વતરાજ હિમાલયની વચ્ચે થયેલી કયા ખંડને જાણીને નારદજીએ બ્રહ્માજીને કક્યું કે પિતામહ જ્યારે હું ત્યાંથી પાછો ફર્યો ત્યારપછીની બધી કથા સંભળાવવાની કૃપા કરશો.આ સાંભળી બ્રહ્માજ બોલ્યા તમારા પાછા આવ્યા પછી મૈનાએ પોતાના પતિ પર્વત રાજની પુત્રી માટે વજ જોવાનો આગ્રહ કર્યો આ પર ગિરીરાજે પોતાની પત્નીને તમારી કહેવામાં આવેલી વાતોમાં વિશ્વાસ અને શ્રધ્ધા રાખવા માટે કહ્યું અને એમ કરવાનું શરૂ કરી દે તે પાર્વતીની પાસે સંદેશો લઈ પહોંચી પાર્વતીએ પોતેપોતાના એક સ્વમ્નનની વાત પોતાની માતાને જણાવી અને કહ્યું કે સ્વમ્મમાં એક બ્રાહણે મને શિવ પ્રાપ્તિ માટે ત૫ કરવાનું કહ્યું છે હિમાચલે પણ રાત્રે એક સ્વમ્મ જોયુ કे એક બ્રાહ્મણ તેમના નગર પાસે તપ કરવા આવ્યો છે.

થોડા સમય પછી શિવજી પોતાના અનેક ગણોને લર્ઈ તે નગરમાં તપ કરવા પહોંચ્યા પાર્વતી તેમની રોજ અનેકરૂપમાં સેવા કરવા લાગ્યા પાર્વતી અને શિવની મુલાકાત તો થતી હતી પરંતુ પાર્વતીને જોઈ શિવજીના મનમાં કોઈ વિકાર ઉત્પન્ન થતો ન હતો. આ સ્થિતિ માટે દેવતાઓએ મનમાં કોઈ વિકાર ઉત્પન્ન થતો ન હતો. આ સ્થિતિ માટે દેવતાઓએ કામદેવને શિવજન મનમાં કામથી ભરવા મોકલ્યા પરંતુ શિવજએએ કામદેવને ભસ્મ કરી

નાંખ્યો પછી પાર્વતીના અત્યંત કઠોર તપથી પ્રસત્ન થઈ શિવજીએ પાર્વતી સાથે લગ્ન કરી લીધા.આ લગ્ન માટે વિષ્ણુ વગેરે દેવોએ પણ શિવજીને વિનંતી કરી બ્રહ્માજને નારદજીએ પુછયું કे હे પ્રભુ, સતીથી વિરક્ત થવાથી શિવજઝ શું કર્યુ અને કेવી રીતે તેમણે કામદેવને ભસ્મ કર્યો તથા તे તપર્ચાર્યા કરવા હિમાલયમાં કયારે ગયા? પાર્વતાએ તપ દ્વારા શિવજને કેવી રીતે મેળવ્યા વગેરે વૃતાંત આપ મને વિગતવાર કહો.

બ્રહ્માજએ કહ્યું, પોતાની પ્રિયાના વિયોગમાં તેઓ આમ તેમ ફરવા લાગ્યા એમની દશા એટલી વિચિત્ર થઈ ગઈ કे તે મનુષ્યની જેમ વિચલિત અને ઉત્તેજિત થઈ આમતેમ ફરવા લાગ્યા તેમણે તેમના મનને શાંતિ આપવા માટે હિમાલય પર જઈ કઠોર તપ ક્યું જયારે તેમની સમાધિ ખુલી તો તેમના માથાના પરસેવાના કેટલાક ટીપા ધરતી પર પડયા. પરસેવાના આ ટીપામાંથી ચાર હાથવાળો એક અત્યંત તેજસ્વી બાળક શિવજીની

સામે પ્રગટ થયો અને તે એક સામાન્ય માનવીની જેમ રડવા લાગ્યો આજ સમયે પૃથ્વી ર્ર્રીનો વેશ ધારણ કરી શિવજી પાસે આવી અને બાળકને ખોળામાં લર્ઈ દુધ પીવડાવવા લાગી શિવજીએ આ જોઈ પૃથ્વીની ખુબ પ્રશંસા કરી અને એ બાળક પૃથ્વીને આપી તેનુ પાલન-પોષણ કરવા કહ્યું આજ બાળક સમય જતા ભૌમના નામથી જાણીતો બન્યો અને તેણે ત૫ દ્વારા શિવજને પ્રસન્ન કર્યા તથા આગળનું લોક મેળव્યું. પાર્વતીની આઠ વર્ષની ઉમર થયા બાદ શિવજીને એ ખબર પડી હતી કે તે

હિનાચલને ત્યાં જન્મી છે શિવજી હિમાલયના વિસ્તારમાં પોતાના ગણો સહિત તપસ્યા માટે પહાંચ્યા ત્યાં પર્વતરાજ હિમાચલે તેમનું સ્વાગત કર્યુ ગંગાના અવતરણવાળા વિસ્તારમાં તપ કરી રહેલા શિવજને હિમાલયે પૂછ્યું કે તે તેમની શું સેવા કરે. તેના વારંવાર આગ્રહથી શિવજીએ હિમાલયને કહ્યું કે, તે ગંગાવતરણવાળા વિસ્તારને સુરક્ષિત વિસ્તાર બનાવી દે અને ત્યાં શિવજીની નિર્વિબ્ન તપસ્યા માટે કોઈના પણ પ્રવેશ પર ૫ ‘મંધી લગાવી है ત્યાં સુધી કे મુનિ અને ઋષિ, દેવ ગંધર્વ વગેરે પણ અહીં પ્રવેશ ન કરી શકે.

શિવજીના આ અનુરોધને માની પર્વતરાજના હિમાલયે પોતાના નગરમાં પહોંચી આ પ્રમાણેના આદેશને પ્રચારિત કરી દીધો. કેટલાક સમય પછી પર્વતરાજ હિમાલય પોતે પોતાની પુત્રી પાર્વતી અને અનેક સુંદર ઉપહારોને લઈ શિવજજની સેવામાં હાજર થયા શિવજી સમાધિમાં લીન હતા તેથી ખુલવાની રાહ જોવા લાગ્યા. સમાધિ ખુલ્યા પછી તેમની અનેક પ્રકારની સ્તુતિ કરી તેમને પ્રાર્થના કરી કે તે હિમાલયને દરરોજ તેમના દર્શન કરવાની રજા આપવાની કૃા કરે અને સાથે જ તેમની પુત્રીને સેવા કરવાની તક આપે શિવજીએ પર્વતરાજને તો આવવાની અને દર્શન કરવાની વાત માની લીધો પરંતુ તેમણે પાર્વતીને ત્યાં આવવાની મનાઈ કરી દીધી. શિવજીએ કહ્યું ક, ર્ત્રી પુરૂષના વૈરાગ્યમાં બાધક છે સ્રીને બાધક કહે વામાં આવ્યા પછી પણ પાર્વતી સંતુષ્ટ ન થયા પાર્વતીએ શિવજને પૂછયું કે તે એ જાણવા ઈચે છે કે, પ્રકૃતિ વગર લિંગરૂપી મહેં્ધરનું અસ્તિત્વ કેવી રીતે ટકી શકે છે?એનો

શિવજીએ જવાબ આપ્યો ક, સત્યપુરૂષ પ્રકૃતિથી દૂટ. રહે છે. જવાબથી પાર્વતી હસી પડડા અને બોલ્યા, હે યોગીરાજ આપનું આ કથન જ શું પ્રકૃતિ નથી અને જો તમે તમને પ્રકૃતિથી પર માનો છો તો અહીં એકાંતમાં તપ કરવાની શું જરૂ છે? પ્રકૃતિથી અલગ થई તમે પોતાને જાણી શકતા નથી અને જો જાણો છો તો આ તપની શી જરૂર છે?જો તમે પ્રકૃતિથી પર છો તો મારા અહીં રહેવાથી તમાર કંઈ અહીત નહીં થાય અને જો તમે પ્રકૃતિથી પર નથી તો

નિષેધનુ કોઈ કારણ નથી. પાર્વતીની તત્વપૂર્ણ વાતો સાંભળી શિવજીએ તેમને પણ આવવાની રજા આપી દીધી શિવજીથી રજા મેળવી પાર્વતી પોતાની સખીઓ સાથે તે તપક્ષેત્રમાં રોજ આવતી અને શિવજીની ષોડાણોપચાર પૂજા કરતી શિવજીના મનમાં પાર્વતીની સેવા અને નિકટતાથી કોઈ વિકાર ઉત્પન્ન ન થયો. તેમણે પાર્વતી દ્વારા મધથી છૂટયા પછી જ સ્વીકારવાનો નિર્ણય કર્યો. કામદેવ તેમને મોહિત કરવા મોકલવામાં આવ્યા પરંતુ તે પણ શિવજીના મનમાં કોઈ વિકાર જગાઠી ન

શક્યા ઉપરથી પોતાનો નાશ કરી બેઠા કામદેવને પણ નિષ્ફળ થયેલા જોઈ પાર્વતીએ તપશ્ચર્યાનો આશ્રય લીધો અને ઘોર તપસ્યા પછી તેમણેખ શિવજને પત્નીના રૂપમાં ગ્રહણ કર્યા પાર્વતીથી કારકિયનો જન્મ થયો અને કાયકિય તારકાસુરને મારી દેવતાઓ નો ઉધ્ધાર કરવાવાળા દેવસેનાના સેનાપતિ બન્યા.

બ્રહ્માજએ નારદજીએ તારકાસુરના વિષયમાં વિતગવાર જણાવવા કહ્યું ત્યારે બ્રહ્માજીએ કહ્યું કे, હે નારદ! દિતીએ જયારે જોયુ કे હિરણ્યકશિયુ અને હિરણ્ય નરહરિ રૂપ વિષ્ણુના દ્વારા માર્યા ગયા છે તો તેણે ફરી પોતાના પતિ કશ્યવને પ્રસન્ન કરી પુન:ગર્ભ ધારણ કર્યો પણ ઈન્દ્રે છિદ્ર જોઈ દિતીના ગર્ભમાં પ્રવેશ કર્યો અને વ્રજથી ગર્ભના ટુકડ-ટુકડા કરી દીધા. આ પર પોતાની તપસ્યાના કારણે દિતીનો ગર્ભપાત ન થયો. સમયની સાથે દિતીએ પોતાના ગર્મથી ૪૬ મરૂદગણોને ઉત્પન્ન કર્યા પરંતુ તેમને ઈન્દ્રે પોતાના મિત્ર બનાવી લીધા એં પછી દિતીએ ફરીથી પોતાના પતિની સેવાનો આશ્રય લીધો. કશ્યપે દિતીને જણાવ્યું કे તે કઠોર ત૫ કરીને બ્રહ્નાજને પ્રસન કરે પોતાના પતિથી આ જાણી તપસ્યાથી જ અત્યંત બળવાન પુત્રને જન્મ આપ્યો.

વ્રગે પોતાની માતાની આચાથી ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓને પકડી લીધા અને તેમને દંડિત કર્યા.કેટલાક સમય બાદ વ્રજાંગે અત્યંત ઉત્પાત મચાવવાવાળા તારકાસુર નામનો ભયંકર પુત્રને જન્મ આપ્યો આ પાછળથી બધા ઉત્પાત મચાવ્યા બાદ બ્રહ્માજને પ્રસન્ન કરવા તપ કરવા લાગ્યો બ્રહ્મા (હું) તેના તપથી પ્રસન્ન થયો અને મેં તેને દેવતાઓથી અજેય રહેવાનું વરદાન આપ્યું એ પછી એ અત્યંત બળવાન તારકાસુરે ઈન્દ્ર પાસેથી ઐરાવત હાથી છિનવી લીધો કુબેરથી નવનીધી મેળવ્યો, સૂર્ય પાસેથી તેના અશ્વ અને દેવતાઓની પાસે જો જे સારી વસ્તુઓ હતી તે બધી છિનવી લીધી તથા દેવતાઓને સ્વર્ગથી કાઢી हैत्योને વસાવી દીધા તેની વીરતા આગળ કોર્ઈ દેવતા ટકી ન શક્યા તેના

ઉત્પાતોથી ભયંકર રીતે ત્રસ્ત થઈ દેવતા ઈન્દ્રને નેતા બનાવી મારી પાસે આવ્યા મેં દેવતાઓની પીડા સાંભળી તેમને કહ્યું કે તારકાસુરની શક્તિ મારા વરદાનના કારણે છે એટલે તેનો ઉચ્છેદ મારા દ્વારા સંભવ નથી આ કામ શિવજના પુત્ર કરી શકે છે તમે લોકો શિવજીની પાસે જાવ અને તેમને નિવેદન કરો કे તે હિમાલયની પુત્રીને પત્નીના રપમાં સ્વીકારે અને પુત્ર ઉત્પન્ન કરે આ પ્રમાણે મેં જયારે દેવતાઓને શિવજીની સેવામાં મોકલી દીધા અને વારકાસુરે દેવતાઓને સ્વર્ગ પાછુ આપ્યા બાદ શોણિતપુુરે પોતાની રાજધાની બનાવી અને ત્યાં રાજ કરવા લાગ્યો. પોતાનું સ્વર્ગ લોક પાછુ મેળવ્યા પછી દેવતાઓએ શિવજને પુત્ર થવાની

સંભાવનાઓ તપાસવી શરૂ કરી દીધી ઈન્દ્ય્રે કામદેવને બોલાવ્યા અને તેના શક્તિના બહુ વખાણ કર્યા તથા દેવતાઓની મદદ કરવાનો અનુરોધ કર્યો ઈન્દ્રે કામદેવને સ્પષ્ટ કહ્યું કે, ભગવાન શિવથી ઉત્પન્ન પુત્ર જ તારકાસુરનો વધ કરી શકે છે. શિવજને પુત્ર ત્યારે થશે જયારે લગ્ન થશે અને લગ્ન ત્યારે કરશે જયારે તેમને યોગ્ય પાર્વતી પ્રત્યે તેમનામાં આસક્તિ જાગશે હे કામદેવ,તમે કંઈક એવું કરો જેનાથી શિવજીની સમાધિ છૂટે અને પાર્વતીમાં આસકિત ભાવ રાખી તેમની સાથે લગ્ન કરી લે. કામદેવે ઈન્દ્રની આશાનો સ્વીકાર કરતા પોતાની સેના સાથે શિવજીના ક્ષેત્ર તરફ પ્રસ્થાન કર્યુ કામદે ચારેબાજુ પોતાના મિત્ર વસંતની મદદથી ખુબજ માદક અને મનમોહક વાતાવરણ ઉભુ કરી દીધુ પરંતુ શિવજી ઉપર કામદેવના આ પ્રયાસનો કોઈ પ્રભાવ ન પડ્યો.

કામદેવે શિવજીની અંદર પ્રવેશ કરવા માટે કોઈ છિદ્ર શોધવા ઈચ્છવુ પરંતુ તેને જરાપણ સફળતા ન મળી થોડી જવારમાં કામદેવે જોયું કે પાર્વતીએ પત્રપુષ્પ લાવી શિવજીની પૂજી કરી અને શિવજી થોડીવાર માટે પોતાનું ત૫ છોડી પાર્વતીના ३ૂ૫ અને સૌંદર્યનું અવલોકન કરવા લાગ્યા બસ અહીં કામદેવને એક છિદ્ર મળી ગયુ અને તેણે શિવજીના શરીરમાં પ્રવેશ કર્યો.જેવી શંકરજીએ પાર્વતીના અનુપમ રૂપ અને સુંદર શરીર પર દૃષ્ટિ સ્થાપિત કરી તેવી પાર્વતીજ શરમથી ભરાઈ ગયા.લજજાના કારણે ઉભરેલા સંકોચથી પાર્વતીનુ સૌંદર્ય બેગણુ થઈને શિવજીની સામે આવ્યુ અને શિવજી પાર્વતીની તરફ વધારે આકર્ષિત થઈ ગયા. પાર્વતી થોડા દુર ઉભા રહીને શિવજીની તરફ કટાક્ષભરી દ્દષ્ટિથી જોવા લાગી અને

તેમને મુગ્ધ કરવાની ચેષ્ટા કરી શંકરજ પાર્વતીની આ સુંદર ચેષ્ટાઓને જોઈને સુખનો અનુભવ કરવા લાગ્યા અને તેમના મનમાં પાર્વતીને સ્પર્શ કરવાની તથા આલિંગન કરવાની ઈચ્છા જાગી પરંતુ એક ક્ષણ પછી જ તેમનામાં ચેતના જાગી ગઈ અને તે પોતાની આ વિક્કૃતિપર પશ્ચાતાપ કરવા લાગ્યા અને સહજરૂપમાં પોતાના પહેલાના ભાવ પર આવી ગયા મનમાં આ પ્રકારનો વિકારભાવ આવવાથી શિવજી વિચાર કરવા લાગ્યા કે આવુ કેમ થયું. ત્યારે તેમણે પોતાના ડાબા ભાગમાં કામદેવને જોયા શિવજી ક્રોધિત થયા અને તેમણે કામદેવને ભસ્મ કરી દીધા કામદેવની ભચસ્મ થઈઈ જવાથી દેવતા લોકો અત્યંત દુ:ખી થઈને વિલાપ કરવા લાગ્યા અને પાર્વતીનું શરીર ભયગ્રસ્ત થઈ્ઈ ગયુ તથા કામદેવની પત્ની રતિ મુચ્છિત થઈ ગઈ. દેવતાઓએ શંકરજને પ્રસન્ન કરવા માટે તેમની પ્રાર્થના અને

સ્તુતી કર્વાનુ શર કરી દીધુ અને તેમણે કહ્યું કે હે પ્રભુ? તમે પ્રસન્ન થાવ અને રતિના શોકને દુર કરો ત્યારે શિવજી બોલ્યા મારા ક્રોધથી નાશ થયેલા કામદેવે ફરીથી શરીીર ધારી તો નહીં થઈ શકે. હવે તે અશરીરી જ રહેશે પરંતુ એક ઉપાય છે કે દ્વાપરમાં શ્રીકૃષ્ણની પત્ની રક્ષ્મીણીના ગર્ભથી પ્રભ્યુમન નામનો બાળક થશે જેને શંબર દૈત્ય ચોરીને સમુદ્રમાં ફંકી દેશે ત્યારે રતિ સમુદ્રમાંથી નીકળેલા પ્રઘુમનને પતિના રપમાં પ્રામ્ત કરશે. આ સાંભળીને રતિ રાંબર क्षेत્રમાં અને દેવતાઓ પોત-પોતાના ક્ષેત્રમાં ચાલ્યા ગયા.

બ્રહ્માજીએ કહ્યું કे હે દેવતાઓમાં શ્રેષ નારદજી શંકરજના નેત્રોમાંથી નીકળેલી આગને જે ખુબજ તિવ્ર હતી અને જે લોકને વિચલિત કરી રહી હતી મર્યાદિત કરવામાં જો સમુદ્રને વિનંતી કરી સમુદ્રએ આ અગ્નિને પોતાનામાં સમાવી લીધી. શિવજના અંતર્યાન થયા પછી પાર્વતી વિયોગગ્રસ્ત થઈઈ ગઈ અને તેના માતા પિતા ખુબજ ચિંતિત થઈ્ઈ ગયા બધાએ ત્યાં જઈને તેમને ધી૨૦ બંધાવી.

આ રીતે કામદેવનો પ્રયત નિષ્ફળ થયા પછી પાર્વતીએ શિવની પ્રાપ્તિ માટે તપનો માર્ગ અપનાવ્યો અને માતા-પિતાની આજા લઈને ગંગોન્રી પાસે. ગંગાવતરણ નામના સ્થથ પર ભૃંગી તિર્થમાં જાપ કરવા લઈાગી પહેલા વર્ષમાં પાર્વતીએ માત્ર ફળોનુ ભોજન લીધુ, બીજા વર્ષમાં માત્ર પાંદડાથી જ ગુજરાન ચલાવ્યુ અને ત્રીજા વર્ષમાં પાંદડાને છોડીને એકદમ નિરાહાર રહીને તપ કરવા લાગી આમ તેનું નામ અપર્ણા પણ

પડયુ પાર્વતીએ કઠોર તપસ્યા કરતા એક પગ પર ઉભા રહીને નિરાહાર રહીને ૩૦૦૦ વર્ષ સુધી શિવમંત્રનો જાપ કરતા શિવજને પ્રસન્ન કરવાનો પ્રયાસ કર્યો આટલી ઉંડી તપસ્યા પછી પણ શિવજી જ્યારે પ્રગટ ન થયા ત્યારે પાર્વતીના માતા-પિતાએ અને અનેફ બંધુઓ તેમને સમજાવ્યા અને કહ્યું કे જો શિવ કામદેવના વશમાં નથી આવી શકતા જેણે તેમને પણ ભસ્મ કરી દીધા તેમની પ્રાપ્તિ માટે તમારા ઉપાય વ્યર્થ છે પરંતુ પાર્વતીએ પોતાના નિશ્ચયને દોહરાવ્યો અને કહ્યું કે ભક્તોને પ્રસન્ન કરવાવાળા શિવજને જરૂર પ્રસન્ન કરીશ.

પાર્વતી પોતાના વ્રત પર દ્રઢ રહી અને તેમણે કઠોર ત૫ કર્યુ કે તેનાથી છુ:ખી થઈને ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓ મારી શરણમાં આવ્યા અને હું બધાને સાથે લઈને વિષ્ણુની પાસે ગયો વિષ્ણુજીએ સલાહ આપી કે આપણે બધા સાથે ચાલીને શિવજ્જને પ્રાર્થના કરીએ પહેલા અમે પાર્વતીના દર્શન કર્યા, અને તેમને સાક્ષાત સિધ્ધ સ્વરૂપે જોયા અને તેમની ખુબ પ્રશંસા કરી અને

શિવલોકમાં આવીને શિવજીનુ વેદમંત્રોથી સ્તવન કર્યુ અમારી પુજ્જાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શંકરે અમાર અાવવાનુ કારણ પૂછ્યું અમે તારકાસુ ર્ના ઉપદ્રવ અને દેવતાઓના હિત માટે શિવજનને પાર્વતી સાથે લગ્ન કરવાનો અનુરોધ કર્યો. શિવજીએ કહ્યું કે ગિરિજા સાથે લગ્ન કરીને હુ કામદેવને ફરીથી कવિિત તો કરી દઈશ પરંતુ તમે બધા દેવતા લોકો તમારા જ તપથી અને તમારા જ સાધનોથી તમારા કષ્ટોનું નિવારણ કરવા પર ભાર મુકો આવુ કહીને શિવજ ફરીથી આત્મલીન થઈ્ઈ ગયા અને અત્યંત શ્રધ્ધાપુર્વક દિનહીન ભાવથી શિવજીની પુજ્ર કરી તેમનુ સ્તવન કર્યુ અને તેનાથી પ્રસન્ન થઈને શિવજ્રે ધ્યાન ભંગ કર્યો અને દેવતાઓ પાસે તેમની ઈચ્છા

જાણી.વિષ્ણુજીએ બદું જાણનારા શંકરને પ્રાર્થના કરી કे તે પાર્વતી સાથે લગ્ન કરે અને તેમના ગર્ભમાંથી પુત્ર ઉત્પત્ન થાય,ત્યારે તે પુત્ર તારકાસુર્નો વધ કરી શકે હે. બ્રહ્માજીએ આ પ્રકારનુ વરદાન તારકાસુરને આપેલુ છે નારદજીના ઉપદે ફાયઃ પાર્વતી પણ તમને પામવા તપસ્યા રત છે અને રતિને તમે જે વરદાન આ આ્ય હતું તેને પુરૂ કરવાનો સમય પણ આવી ગયો છે. વિષ્ણુજીની આ વાત સાંભળીને શિવજીએ તેમને કહ્યું કे ર્ર્રીનો સંગ કુસંગ છે તે બંધન છે અને મને વિહાર અને રમણની કોઈ ઈચ્છા નથી પછી પણ તમારા કહેવાથી તારકાસુરના અત્યાચારોથી મુક્ત કરાવવા માટે હું પાર્વતી સાથે લગ્ન કરીશ.

જ્યારે અમે લોકો પાછા આવી ગયા તો ભગવાન શંકરે સત્તઋપિઓન બોલાવીને પાર્વતીની પરીક્ષા માટે મોકસ્યા સાતેય ઋષિઓએ પાર્વતી પાસે જઈને તેમની ત૫ કરવાની જાણાકરી પ્રાપ કરવા ઈચ્છતા હતા તેમણે નારહજ દ્વારા નિર્દેષિત વિધિથી શિવજીની પ્રાપ્પિને પોતાની સાધનાનુ લક્ષ્ય બતાવ્યુ. જયારે ષિઓને ખબર પડી તો તેમણે સૌથી પહેલા પાર્વતીની સામે નારદજી ખરાબ કહ્યું કे નારદજી તો મનના કાળા છે અને શરીરથી ઉજળા છે તે બીજાઓ ધર ફોડનારા છે ત્યારબાદ પાર્વતીની સામે ઋષિઓએ શંકરને પણ

નિર્લજજ,અમંગલવેશધારી ભૂત-પ્રેતના સાથી દિગંબર બતાવીને એ પણ બતાવ્યું કે તેમને કારણે જ દક્ષની પુત્રી બળીને મરવા પર વિવશ થઈ્ई ગઈ. પાર્વતીને તેમણે પોતાના નિશ્ચય પર ફરીથી વિચાર કરવા અને હઈ છોડવા માટે કહ્યું પરંતુ પાર્વતીએ ઋષિઓની વાત માનવાનો ઈન્કાર કરી દીધો સપ્તર્ષિ શિવજની પાસે આવ્યા અને તેમણે બધી વાત શિવજને સંભળાવી દ્દીધી. ત્યારબાદ શિવજીએ પોતે જ પાર્વતીની પરીક્ષા લેવાનો વિચાર કર્યો. ભગવાન શિવ બ્રહ્મચારીનુ રૂ ધારણ કરીને પાર્વતીની પરીક્ષા લેવા માટે

પહોંચ્યા પાર્વતીની પાસે જઈને શિવે તેમના તપનુ કારણ પૂછયું પાર્વતીએ તેમને બતાવ્યુ કे તે જન્મ-જન્માંતર માટે શિવજીને પતિના રૂપમાં મેળવવા માટે કૃત સંકલ્પ છે અને જો તેના લક્ષ્યની પ્રાપ્તિ નહીં થાય તો તે બળીને રાખ થई જશે. ભગવાન શિવે પાર્વતીના આ વિચારને અવિવેકભર્યો બતાવ્યો અને શિવની અનેક રીતે નિંદા કરી બ્રહ્મચારીએ શિવને ક્યાબી ભસ્મધારી સર્પોને લપેટવાવાળા, ઝેર પીવાવાળા અને ત્રણ આંખ વાળા બતાવ્યા અને કહ્યું કે ગૃહસ્થ ભોગ માટે તે એકદમ અયોગ્ય છે. બ્રહ્મારીએ કહ્યું કે ક્યાં ક્યાલી શિવ અને કયાં સ્રીઓમાં તું રત્ન જેવી તમે વિષ્ણુ ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓને છોડીને શિવમાં કેમ આશકત છો તમારી આ આશક્તિ અજાનપૂર્ણ છે.

પાર્વતીએ આ પ્રકારની વાતો સાંભળી બેચેની અનુભવી અને તેણે શિવ નિંદા માટે બ્રહ્મચારી માટે મૃત્યુદંડ સાચો બતાવ્યો તેણે કહ્યું કे તમે મને પથભ્રષ્ટ કરવા માગો છો તમને શિવની વાસ્તવિકતાનુ ભાન નથી શિવના મूળ તત્વથી અજાણ્યા છો. નહિ તો શિવ જે સગુણ અને નિર્ગુણ બ્રહના આત્મા રૂપ છે તેમની આવી નિલ્દા કરતા નહી. જ્યારે તે ત્યાંથી ગયા નહીં તो તેમણે જાતે જ તે સ્થાન છોડવાનો સંકલ્પ કર્યો અને પોતાના રૂપના દર્શન કરાવીને પાર્વતીનુ મનોરથ પુરો કરવાની ઘોષણા કરી.

શંકરજી પાસે વરદાન મેળવ્યા પછી પાર્વતી પોતાના પિતાના ઘરે પાછા આવી ગયા તેણે પોતાના માતા-પિતા અને સંબંધીઓને બધી વાત કહી એક દિવસ શિવજ એક નર્તકના રપમાં પાર્વતીના ઘરે આવીને સુંદર અને મોહક નૃત્ય કરવા લાગ્યા તેમણે ભીક્ષામાં પાર્વતીને માગ્યા. નર્તકની માંગ પર મેના क्षુંબ્ધ થઈ ગઈ. થોડીવાર પછી હિમાલય પણ ત્યાં આવી ગયા તેમણે નર્તકનુ તેજસ્વી ३ૂપ જોયુ પરંતુ તેમની માગણીનો સ્વીકાર કર્યો નહી.

બ્રહ્માજી બોલ્યા \&े હे નારદ! ઈન્દ્ર એ વાતથી ખુબજ ચિંતિત થઈ ગયા કे પર્વતરાજ હિમાલય અને શિવની પ્રીતિ વધી રહી છે તે બ્રહસ્પતિની પાસે ગયા સ.ને તેની હિમાલયની શિવજી પ્રત્યે વધતી આદર ભાવનાનો વિરોધ કરતા તેમાં વિધ્ન નાખવાનો ઉપાય પુછયો પરંતુ ગુરૂદેવ એવુ કંઈ પણ કરવા માટે મનાઈ કરી દીધી. પછી ઈન્દ્ર નિરાશ થઈને મારી પાસે આવ્યા અને મે પણ શિવજીના વિરૂધ્ધમાં કંઈપણ કરવા માટેની અસ્વીકૃતિ આપી પછી તે વિષ્ણુજી પાસે ગયા પરંતુ વિષ્ણુએ કહ્યું કे હું શિવ નિંદાનુ પાપ નહીં કર જો તમે ઈચ્છો છો કे હિમાલયને મુક્તિ ન મળે તો શિવજીની પાસે જાવ અને તેને પ્રસન્ન કરો અને એ કહો કે તે પોતાની નિંદા કરવાનુ સંકટ ન ઉઠાવી શકે

ઈન્દ્રએ શિવજીના દરવાજા ખખડાવ્યા અને તેને પોતાની નિંદા કરવાનુ કહ્યુ. શિવજીએ ઈન્દ્રનો પ્રસ્તાવ સ્વીકાર લીધો અને જયોતિષના વેશમાં હિમાલયના ધરે આવ્યા તેમણે શિવને કુરૂપ, અગુણ, વિકટ, જટાધારી, રમસાનવાશી વગેરે બતાવીને શિવજની નિંદા કરી અને પર્વતરાજ હિમાલયને મેનાએ પર્વતરાજ હિમાલયને કહ્યું કે તેની પુત્રીને ઈચ્છે તો આવીજન કુંવારી રાખે પરંતુ તેના લગ્ન શંકર સાથે ન કરે મેનાએ તો ત્યા સુધી કહ્યું કे જો તેની વાત માનવામાં નહી આવે તો એ ઝેર ખાઈને પર્વત પરથી કુદીને અથવા સમુદ્રમાં ડુબીને પોતાના પ્રાણ આપી દેશે.

આ બાજુ શંકરજીએ ઋષિઓનુ સ્મરણ કર્યુ અને સ્મરણ કરતા વશિષ્ટ વગેરે સપ્પ*ષિ અરંધતીની સાથે ત્યાં હાજર થયા અને શિવજીને પ્રણામ કરીને તેમની સેવાની માગણી કરી શંકરજએ સપ્રઋષિઓને બતાવ્યુ કे કેવી રીતે પાર્વતીએ કઠોર ત૫ કર્યુ અને કેવી રીતે શિવજીએ પોતાની નિંદા કરી અને કેવી રીતે તારકાસુરના વધથી દેવતાઓના ઉધ્ધાર માટે સંતાન ઉત્પતીની જરૂરીયાત છે અને કેવી રીતે મેના પાર્વતીના લગ્ન તેમની સાથે ન કરવાનું પ્રણ લઈને બેઠી છે. શિવજીએ મેના અને હિમાલયને સમજાવવા માટે મોકલ્યા તેમણે કહ્યું કे સપ્રર્ષિ હિમાલયની પાસે આદેશ આપ્યો બધા ઋષિ અરંધતીને સાથે લઈને હિમાલયને ત્યાં આવ્યા તેમણે મેના અને હિમાલયને બતાવ્યુ કे લોકમાં અને વેદમા ત્રણ પ્રકારના વચ છે

• શાર્ત્રવાક્ય
• સ્વયં સુવિચારિત અને વિવેકથી પરિપૂર્ણ વાક્ય
• શ્રૃત વાક્ય અથવા તત્વજાતાઓ દ્વારા કહેવામાં

આવેલુ વાક્ય આ ત્રણેય વચનોમાં કોઈપણ દ્રષ્ટીકોણથી ભગવાન શિચ અંગે વિચાર કરતા શિવને અત્યંત વિલક્ષણ અનુપમ અને અવિકારી માનવામાં આવે છે. ભગવાન શંકર રજોગુણથી પર હોવા છતાં પૂર્ણ તત્વના જાતા છે જે શંકરનો સેવક કુબેર જેવો હોય, તેને દરિદ્ર કહેવાનુ સાહસ કોણ કરી શકે. શિવજી જ મૂળ રૂપી સૃષ્ટિના સર્જન અને સંહારમાં સમર્થ છે શિવજીથી સ્થપાયેલો કોઈપણ સંબંધ દેવતાઓને ગૌરવ અપાવે છે વશિષ્ઠજ એे પર્વતસજને સચેત કરતા કહ્યું કे તમે હઈ ન કરો જે રીતે અરણ્ય રાજે બ્રાહ્મણને પોતાની કન્યા આપીને તેના ભયથી પોતાની સંપતિ બચાવી લીધી હતી તેજ રીતે તમે પણ શિવજને તમારી પુત્રી સોંપીને પોતા ‘ સંકટથી મુક્ત કरी हो. પર્વતરાજે ઋષિઓ ઈન્છા કરી. વશિષ્ઠજીએ કહ્યું કે જુના સમયની વાત છે

તેજસ્વી અરણ્યરાજને અનેક પુત્ર અને એેક રૂપવતી કન્યા હતી. કન્યાનુ નામ પદમા હતું રાજ પોતાની પુત્રીને ખુબજ પ્રેમ કરતો હંતો. પુત્રી યુવાન થવાથી રાજાએ તેના માટે સુંદર અને સુયોગ્ય વરની શોધ શર કરી એક દિવસ રૂપવતી પદમા પાણીમાં વિહાર કરી રહી હતી કે બીજ બાજુથી પિપલાદ મુનિ આव्यા અને તે પદમાને જોઈને તેમના પર મુગ્ધ થર્ई ગયા તેમણે અરણ્યરાજ પાસે જઈને તેમની કન્યાની માંગણી કરી રાજાએ તેમનુ વૃધ્યત્વ જોઈને ખુબજ ચિંતા અનુભવી પરંતુ પુરોહિતના સમજાવવાથી *ષિના શ્રાપથી કુળની રક્ષા કરવા માટે તેમણે કન્ઝયા પિપલાદને આપી દીધી પિપલાદ તેમને લઈને આશ્રમમાં આવી ગયા. પદમાએ આ જીવનને ઈશ્વરનુ વિધાન માનીને સ્વીકારી લીધુ અને પોતાના પતિની સેવામાં જીવન અર્પિત કરી દીધુ.

એક દિવસ ધર્મફ એક સુંદર યુવકના રપમાં વિચરણ કરતા પદમાને પોતાની કામ ભાવનાની શિકાર બનાવવાની ચેષ્ટા કરી પતિવ્રતા સતીએ યુવકનો તિરસ્કાર કરતા તેને નષ્ટ થઈ જવાની શ્રાપ આપી દીધો ત્યારે ધર્મએ પોતાની વાસ્તવિકતા પ્રગટ કરી અને બતાવ્યુ કे તેણે કામુકતાપૂર્ણ વ્યવહાર બ્રહ્માજીની આજાથી કર્યો હતો. જે પદમાની પરીક્ષા લેવા ઈચ્છતા હતા. આ સાંભળી પદમા વિચલિત થર્ઈ ગઈ. એને બે વાતે વ્યચ્ર બનાવી દીષી એકતો તેનો શ્રાપ અન્યથા ન થઈ શકે બીજુ કे ધર્મ વગર લોક્યાત્રાનુ પ્રસરણ કેવી

રીતે થઈ શકે. છેવટે પદમાએ એવા પ્રકારની વ્યવસ્થા કરી કે ધર્મ દ્વાપરમાં એક ચરણ, ત્રેતામાં બે ચરણ અને કલિયુગમાં ત્રણ ચરણ થઈને રહેવુ પડશે અને તે સતયુગમાં ફરીથી ચારેય ચરણ મેળવી શકશે.આ બાજુ ધર્મએ પિપલાદને યौવનનુ વરદાન આપ્યુ જેના કારણે તેઓ પદમાની સાથે સુખ વિલાસભર્યુ રહેતા પોતાના જીવનને આર લગ્નયોગ છે આ લગ્નમાં ચંદ્ર બુધની સાથે રોહિણી તારાગણની સાથે છે. માર્ગ શીર્ષનો મહિનો છે તથા તથા ચંદ્ર બધા દોષ વગરનો છે.આવા સુંદર યોગમાં મૂળ પ્રકૃતિરૂપ

માતા જગદમ્બા અને જગતપિતા શંકરના લગ્ન કરીને તમે ધન્ય બની જાવ. સપ્તર્ષિઓના વચનો સાંભળીને પર્વતરાજ હિમાલયે પોતાના બીજા સાથીઓ સુમેર, ગંધમાદન, મદર, મૈનાક અને વિંધીચલ વગેરેને બોલાવ્યા અને ૧ષિઓ ઓ પ્રસ્તાવ વિચાર કર્યો. તેમની સ્વિકૃતિ મળતા જ હિમાલયે સપ્તર્ષન પોતાની સ્વીકૃતિ આપી દીધી.સપ્તર્ષિએ હિમાલય પ્રત્યે શુભકામનાઓ અર્પિત કરી અને કૈલાસ આવીને શિવજને બધો વૃતાંત યથાવત સંભળાવ્યો.

સપ્તર્ષિઓએ શિવજના લગ્નની તૈયારીઓ કરવાનુ કહ્યુ.બીજ તરફ હિમાચલે પોતાના પુરોહિતને બોલાવીને લગ્ન પત્રિકાઓ લખાવી અને અનેક સુંદર તથા ઉતમ સામગ્રીઓની સાથે ભેટ રૂપે શિ.વજને મોકલાવી હિમાલય લગ્નની તૈયારીઓ કરવા લાગ્યા.તેમણે લગ્ન અંગેની સામગ્રી એકઠી કરવાનુ કામ શરૂ કરી દીધુ નગરને ખુબજ સુંદર રીતે સજાવ્યુ વિશ્ધર્માને બાલાવીને વરરાજા અને જીનૈયાઓ માટે સુખ-સુવિધાથી ભરેલા નિવાસોનો પ્રબંધ કરાવ્યો.

બ્રહ્માજીએ નારદજીને પૂછયું કे હે મહાપ્રભુ તમે શિવજીના લગ્નનુ વર્ણન કરવાની કૃપા કરો.ત્યારે બ્રહ્મા બોલ્યા હે નારદ જ્યારે ભગવાન શંકર પાસે લગ્નની પાત્રિકા પહોંચી, ત્યારે તેમણે તમને યાદ કર્યા, અને જ્યારે તમે ત્યાં પહોંख्यા (તમને ખબર જ છે) શિવજીએ તમને અનોક દેવો અનો કિન્નરો, ગંધર્વ, અપ્સરાઓને નિમંત્રણ આપવાનો કાર્યભાર સોંપ્યોં. તમે બધાને આમંત્રણ આપી દીધુ અને જ્યારે અતિથી કैલાસ પર પહોંચ્યા ત્યારે શિવજીએ બધાનુ સ્વાગત કર્યુ પછી શિવજને વરરાજાના રૂપમાં સજાવવામાં આવ્યા અને

સપ્તમાત્રિકાઓએ શિવજને વરરાજાના રપપમાં શ્રૃંગાર કર્યો. શિવજના માથા પર મુગટ સુશોભિત થવા લાગ્યો,મુગટની ઉપર ચંદ્ર અને તિલકની જગ્યાએ ત્રીજ આંખ શોભિત થઈ. શિવજના બંને કાનમાં સર્ય કાનના આભૂષણ બન્યા.હાથીની ચામડીનુ દુકુલ બન્યુ અને ચંદનથી જ તેમનુ અંગરાગ બનાવવામાં આવ્યુ.જયારે શિવજ વરરાજાના રૂપમાં શ્રૃંગાર પુરો કરી ચુક્યા,ત્યારે દેવતાઓ,નાગ, ગાંધર્વ દ્વારા સજાયેલી શિવજીની જાન કૈલાસ તરફ રવાના થર્ઈ શંકરજીની આ જાન ખુબજ અનોખી હતી કારણ કે તેમાં વિષ્ણુ બ્રહા,ઈન્દ્ર વગેરેની સાથે અનોક સિધ્ધ, ભૂત-પ્રેત વેતાળ, બ્રહ્મરાક્ષસ, યક્ષ,ગાંધર્વ,કિન્નર અને અપ્સરાઓ એકલી અને પરિવાર સાથે સામેલ થયા હતા.

જાન જ્યારે નગરની નજીક આવી ત્યારે પાર્વતીની માતા મેના પોતાની પુત્રીના ભાવી પતિને જોવા માટે ખુબજ ઉત્સુક થઈ. હે નારદ! એ સમયે તમે જ તેની મદદ કરી રહ્યાં હતા. જેમ-જેમ મેના પુત્રીના ભાવી પતિ જોવા માટે આગળ વધતી ગઈ તે દરેક સજેલા રૂપવાન યુવકને જોઈને તે શિવ હોવાનુ અનુમાન કરતી અને જ્યારે તમને પુછતી ત્યારે તમે મનાઈ કરતા કહેતા કे આ શિવ નથી. આતો ગંધર્વ છે, કિન્નર છે,યમ છે, અગ્નિ છે, બ્રામા છે. અથવા કોઈ બીજા દેવતા છે તમે તેને બતાવ્યુ કે આ બધા શિવના બંધુઓ છે અને શિવજી આ બધામાં વધારે સુંદર તેજોમય અને કાંતિ વાળા છે તો મેના

ખુબજ પ્રસન્ન થઈ્ઈ ગઈ્ઈ પરંતુ શિવજને જોતા જ તેમની બધી પ્રસન્નતા ઢગલો થઈ ગઈ અને તે શોકાતુર બની ગઈ.તેમણે શિવશ્ચે બળદ પર ચઢેલા જોયા જેના પાંચ મોઢા હતા, ત્રણ નેત્ર હતા અને તેમના શરીર પર ભભૂતિ ચોળેલી હતી. આ જોઈને મેના મુર્છિત થઈ ગઈ અને તેમની સખીઓ તેમની ચેતના પાછી લાવવા માટે કોશિશ કરવા લાગી.

જ્યારે મેનાને હોશ આવ્યા તો તે વિલાપ કરવા લાગી અને તિરસ્કાર ભરેલી વાતો કરવા લાગી તેમણે આ રીતે ત૫ કરીને પતિ મેળવવા વાળી પાર્વતીને ઘણુ સાચુ-ખોટુ કહ્યું અને આ લગ્નને સંપન્ન કરવા માટે જે જે લોકોએ પણ પ્રયાસો કર્યા હતા તે બધાને અપ શબ્દ ક્्યાં તે લગ્ન માટે જે સામાન ખરીદવા આવી હતી તે ભુલી ગઈ. તેમને એવું લાગ્યું કે પાર્વતીની સાધના બિલકુલ આવી જ છે જેમકે સોનુ આપીને કાચ ખરીદવો અથવા ચંદન છોડીને ધુળ ચોપડવી અથવા ગંગાજળને છોડીને ગંદુ પાણી પીવુ. તેમણે નારદજીને કહ્યું કे હे નારદ મેં તો પહેલેથી સમજાવી હતી પણ તે માની નહી.

આ વાત પર મેં મેનાને સમજાવવાની ઘણી કોશિશ કરી ત્યારે તેણે મારી સાથે પણ દુષ્ટ અને અધમ શિરોમણી કહીને દુર જવા માટે કહ્યુ મૈનાને અનેક દ્વવતાઓએ પણ સમજાવ્યુ પણ તે માની નહીં અને તેણે ઘોષણા કરી કે શંકર સાથે તેના લગ્ન થશે નહી. આ સાંભળીને બધામાં બેચેની ફેલાર્ઈ ગઈ. હાહાકાર મચી ગયો.સ્થિતિની નજાકત જોઈ પર્વતરાજ હિમાલયએ મેનાને સમજાવવા ઈચ્છયુ તેમણે કહ્યું કे સત્યનો સ્વીકાર કરવો જ શ્રેષ્ઠ છે પરંતુ મે નાએ પતિની વાત માની નહીં

ત્યારબાદ જાતે પાર્વતી માતાએ સાતાને સમજાવવાનો પ્રયત કર્યો પરંતુ પાર્વતીની વાત સાંભળી મેના વધારે ક્રોધિત થઈ ગઈ અને તેને અપશબ્દો કહેવાની સાથે-સાથે મારવા પીટવા લાગી તેની આ હાલત જોઈને હું ફરી મૈના પાસે ગયો અને તેને શિવનુ મહત્વ સમજાવવાની કોશિશ કરી શિવતત્વનો સાર બતાવવાનો પ્રયત ક્રો પરંતુ તે પોતાની માન્યતામાંથી વિચલિત ન થઈ.જ. જ્યારે શંકર સુંદર વેશમાં આવવાનો સ્વીકાર કરે. ત્યારબાદ શિવજને અત્યંત સુંદર અને સુસજ્જિત વેશમાં મેનાની સામે હાજર કરવામાં આવ્યા. તેમને જોઈને તોં પોતાની પુત્રીના લગ્ન કરાવવા માટે તૈયાર થઈ્ई गई.

આ બધી ઘટના પછી પોતાના ગણોને સાથે લઈને શિવજી હિમાલયના દરવાજા પર આવ્યા.પોતાની સંપૂર્ણ નિષ્ઠા અને ભક્તિની સાથે મેનાએ શિવજીની આરતી ઉતારે,તે વારે-વારે મંત્રમુગ્ધ થઈને તેમને દેખતી રહતી હતી અને પોતાના કન્યાના ભાગ્યના વખાણ કરતી રહી હતી તે શિવજના ३५ સુष्मા ૫ર મુગ્ધ થઈ ગઈ.

અનેક સંસ્કારોની સાથે-સાથે પાર્વતીનો યજોપવિત સંસ્કાર પણ કરવામાં આવ્યા અને તેમણે પણ બધા આભૂષણ અને વર્ત્ર પહેરાવવામાં આવ્યા જે શિવજી દ્વારા લાવવામાં આવ્યા હતા પંડિતોમાં શિવજી તરફથી ગુરૂ બૃહસ્પતીને અને પર્વતરાજની તરફથી ગર્ગને શુભલગ્નમાં શિવજ અને પાર્વતીના લગ્ન સંપન્ન કરાવ્યા. હિમાચલ અને મેનાએ કન્યાદાન કર્યુ વિવાદ સંસ્કારની વચ્ચે જ્યારે ગોત્ર વગેરેનો ઉચ્ચાર કરવાનો અવસર આવ્યો.

ત્યારે પર્વતરાજ હિમાચલના પંડિત ગર્ગે શિવજના ગોત્ર અને કુળ વિશે જાણવા માગ્યુ.તમે ત્યાં હતા અને તેમને પરબ્રહ્મ,અરૂપ,નિરાકાર,માયાતીત બતાવીને કન્યા પક્ષવાળાને આવી વાતોમાં ન પડવાની સલાહ આપી કન્યાદાનનો સમય પસાર થઈ રહ્યો હતો. એથી જ જોરૂ વગેરે અનેક સંબંધિઓના કહેવાથી કુળગોત્રનું બંધન છોડીને હીમાલયે કન્યાદાન કર્યુ અને શિવજીને અનેક વસ્તુઓ તથા ધણી ધનરાશિ સાથે સંતુષ્ટ કર્યા.

બ્રહ્માજી બોલ્યા કे હે નારદ પશમંડમાં જ્યારે શિવ અને પાર્વતીના લગ્ન સંપન્ન થઈ રહ્યાં હતા ત્યારે માર મન પાર્વતીનુ મુખ જોવા માટે લાલચી થઈ ગયુ અને કોઈ બીજો ઉપાય ન જોતા મેં પજમાં ભીની સમિધાઃઓ નાખી દીધી અને પાર્વતીને પોતાનુ મુખ ખુલ્લુ કરવા માટે વિવશ કરી દીધા. મેં પાર્વતીની રૂપરાશી જોઈને કામ-મોહિત થઈને સંયમ ખોઈ દીધો. મારૂ મન એટલુ ક્ષુબ્ધ થईई ગયુ કે ત્યાં જ માર સ્ખલન થઈ ગયુ. મારૂ આ કર્મ શિવજીથી છુપાયુ નહી અને તે મને મારવા માટે દોડયા પરંતુ દેવતાઓની પ્રાર્થનાથી કોઈ રીતે શાંત થયા પરંતુ મારા અંશ ધરતી પર પડી ગયા અને હજારો કણોમાં વિભાજી થઈ ગયા. તેનાથી હજારો બાળ ખિલ્ય

ષિ ઉત્પન્ન થઈને તરતજ, મને માતા-પિતા કહેવા લાગ્યા તમે આ બધી સ્થિતિથી કુપિત થઈને તેને ગંધમાદન પર્વત પર તપસ્યા કરવા માટે મોકલી દીધા. પછી મેં શિવજ પ્રત્યે પોતાની નિશ્રલ ભક્તિ અર્પિત કરી અને તે પ્રસન્ન થયા તેમણે પ્રસન્ન થઈેન મને સૃષ્ટી-રચનાનુ વરદાન આપ્યુ. સાંસારિક રીતીથી લગ્ન સંપન્ન થમા આ અવસર પર રતિ પણ ત્યાં આવી અને તેણે પ્રસન્ન શિવજને પોતાના ભરમીભૂત પતિ કામદેવને જીવિત કરવાની પ્રાર્થના કરી શિવજીએ જેવી ભસ્મ પર નજર કરી તેવા જ ત્યાં કામદેવ પ્રગટ થઈ્ઈ ગયા આ જોઈને રતિ ખુબજ પ્રસન્ન થઈ, પરંતુ શિવજીએ કામદેવને વિષ્ણુલોકની બહારજ રહેવાનો આદેશ આપ્યો.લગ્નનુ બધું કાર્ય સંપન્ન શયા પછી જાત કૈલાસ આવી ગઈ. જાનૈયા શિવજીની અનુઅતિ લઈને પોત-પોતાના ધામ પાછા ફર્યા.

કુમાર ખંડ

શિવ-પાર્વતીના લગ્નનું વૃતાંત સાંભળ્યા બાદ નારદજીએ લગ્ન પછી શિવ અને પાર્વતીએે શું કર્યુ અને કેવી રીતે ખપણ જનમ્યા તથા તારકાસુરનો વધ કેવી રીતે થયો આ મહત્વપૂર્ણ વૃતાંત સંભળાવવા માટે બ્રહ્માજને કહ્યું. સૂતજ બોલ્યા હે મુનીઓ! બ્રહ્માજીએ વિગતવાર જે વૃતાંત નારદજને સંભળાવ્યું તેજ હું તમને સંભળાવી રહ્યો ધું બ્રહ્માજીએ તારકાસુરનો કાર્તિકેય દ્વારા થયેલા વધનું વૃતાંત આ પ્રમાણે વર્ણવ્યુ.

લગ્ન પછી શંકરજી પાર્વતીને લઈ કૈલાસ પર પહોંચ્યા અને પછી એક સુરમ્ય એકાંત સ્થળે ચાલ્યા ગયા ત્યાં સહસ્તો વર્ષ સુધી રતિવિહાર કરતા રહ્યા.આટલા વર્ષો સુધી શિવજી દ્વારા પાર્વતીને કોઈ સંતાન ઉત્પન્ન ન થવાથી દેવતા લોકો બહુ ચિંતિત બની ગયા પછી તેઓ મને સાથે લઈ્ઈ વિષ્ણુજીની પાસે ગયા અને વિષ્યુજને પ્રાર્થના કરી કે તે શિવજી દ્વારા રસ-ફ્રિડાથી અસંપૃકત કરો સંતાન-ઉત્પતિ માટે પ્રવૃત થવાની પ્રાર્થના કરે. વિષ્ણુજએ દેવતાઓને તેમણે દ્વેવતાઓને પ્રાચીન ઈતિહાસનું ઉદાહરણ આપી કહ્યું કે,

શિવજીના રતિવિહારમાં વિધ્ન બની તેઓ પાપના ભાગીદાર ન બને. વિષ્ગુજએએ કહ્યું કે,દ્દુવાસાએ પહેલાના સમયમાં રંભા અને ઈન્દ્રની વચ્ચે વિધ્ન બનીને વિયોગ કરાવ્યો હતો. જેના કારણે તેમણે તેમની પત્નીથી વિયોગ થયો. બીજી વખત બૃહસ્પતિએ કામદેવને ધૃતાશીથી વિયોગ કરાવ્યો હતોલ જેના કારણે છ મહિનાની અંદર જ ચંદ્રમાએ તેમની પત્નીનું અપહરણ કરી લીધુ હતું રતિપીડિત ચંદ્રમાનો મોહિનીથી વિયોગ કરાવવાના કારણે ગૌતમને લાંબો સમય પોતાની પત્નીનો વિયોગ સહન કરવો પડયો હતો.રાજા હરિશચંદ્રે એક ન્નિમવનમાં એક ખેડૂતનો એક શુદ્રા સાથે વિયોગ કરાવ્યો તો તેને વિશ્ધામિત્રના ક્રોધનું પાત્ર બનવું પ૩યુ અને પોતાની સ્રી તથા પુત્ર વગેરેથી અલગ થવું પડયુ.

આ પ્રમાણે હે દેવતાઓ, આ બધા ઉદાહરણોથી તમારે એ બોધ લેવો જોઈએ કે, રતિ-સુખમાં વિધ્ન નાંખવુ મહાપાપ છે અને તેનું ફળ ભોગવવું પડે છે તમે લોકો શિવ અને પાર્વતીને અલગ કરવાની કોશિશ ન કરો હું જાણું છું ક, ૧૦૦૦ વર્ષ પૂરા થવાથી શિવજી પોતે જ આ રતિ-ભોગથી મુક્તિ મેળવશે. વિપ્ગુજીની આ વાત સાંભળી દેવતા પોત પોતાના ધામ પરત ફર્યા.શિવ અને પાર્વતી (શક્તિ અને શક્તિમાન) ના વિહારથી આખ્ઞી પૃથ્વી ભયગ્રસ્ત બની ગઈ. ત્રણે લોકોમાં કંપન પેદા થઈ્ઈ ગયા.બધા દેવતા ફરી ચિંતિત બન્યા અને મારી પાસે આવ્યા અમે લોકો

વિષ્ણુજને લઈ કૈલાસ પર ગયા જયાં ભગવાન શંકરની પૂજા-સ્તુતિ કરવા લાગ્યા. ભવાની-શંકરની સ્તુતી કરતા વિષ્ણુજી આંખોમાં આંસુ આવી ગયા અને આ આંસુઓથી પ્રભાવિત થઈ તથા દેવતાઓની સ્તુતિથી શિવજી પ્રસન્ન થઈ બહાર આવ્યા અને બોલ્યા કे મારા મસ્તકથી સખલિત શક્તિને ગ્રહ્ કરવાની ક્ષમતા હોય તો તેને ગ્રહણ કરો અને તેનાથી પુત્ર જન્મ કરે તારકાસુરનો વિનાશ કરો આમ કહી તેમણે પોતાનું શક્તિરૂપ વીર્ય પૃથ્વી પર ફેકી દીધુ દેવતાઓની પ્રાર્થનાથી અગ્નિએ કબૂતર બની તેને પકડી લીધુ.

આ બાજુ આખીય વાત પાર્વતીને ખબર પડી તો તેમને લાગ્યું કે તેમનું માતૃત્વ અને રતિ-ભોગ નષ્ટ થઈ જશે. પાર્વતીએ ક્રોધમાં દેવતાઓને સુખી ન રહેવાનો શ્રાપ આવ્યો અને દેવાંગનાઓને રતિ-પીડા સાથે વંધ્યા રહેવાનો શ્રાપ આપી દીધો.અગ્નિમાં હોમાયેલા અન્નના સ્વીકારથી દેવતાઓને ગર્ભ રહી ગયો. આ અત્યંત અત્રાકૃતિકરતુ એનાથી બધા દેવતાઓના પેટમાં પીડા થવા લાગી આમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે અમે લોકો ફરી શિવજની શરણામા ગયા અને તેમની સ્તુતિ કરી અમારી સ્તુતિથી પ્રસન્ન થઈ.શિવજીએ વચન દ્વારા વીર્ય બહાર કાઢવાનો આદેશ આપ્યો.જ્યારે આમ થયું તો તે વીર્ય સોનાની જેમ ચમકતા પર્વતાકાર બનતુ ગયુ અને આકાશને સ્પર્શવા લાગ્યું

આ સ્થિતિને જોઈ દેવતા ખૂબ ચિંતિત બન્યા.અગ્નિને ખુબ વેદના થઈ અને તેની વેદનાથી દ્રવિત થર્ઈ શિવજીએ એક ઉપાય બનાવ્ય્લ કે,આ ભક્ષિત શક્તિને કોઈ સ્રીના રપમાં સ્થાપિત કરવામાં આવે તેજ સમયે હે નારદ તમે ત્યાં પહોંચી ગયા હતા. તમારી બતાવેલી રીત મુજબજ અગ્નિએ માહ મહિનામાં પ્રયણમાં સ્નાન કરી સપ્રર્ષિઓની પત્નીઓ (અરંધતીને છોડીને બાકીની છે) ના છિદ્રો દ્વારા શિવજીનું વીર્ય તેમની યોનિઓમાં

સ્થાપિત કરી દીધુ છ ઋષિ-પત્નીઓ ગર્ભવતી બની ગઈ અને તેમના પતિઓએ તેમનો ત્યાગ કર્યો.તે બધી હિમાલય પર આવી રહેવા લાગી અને સમય આવ્યે પોતાનો ગર્ભ પર્વતરાજ પર છોડી ગઈ. પર્વતરાજ આ ગર્ભની શક્તિ સહન કરી ન શક્યા.તેને તેમણે ગંગામાં ફેકી દીધો. ગંગા પણ તેને સહન ન કરી શકી તેણે તેને ઉછાળી સરકંડાના વનમાં ફેંકી દીધો ત્યાં માગસર સુદ-છઠના દિવસે શિવજીના પુત્રનો જન્21 થયો.જ્યારે ત્રિલોકમાં આ ખબર પડી તો આનંદનુ વાતાવરણ છવાઈ ગયું.

બ્રહ્માજી કાર્તિકેયનો પરિચય આપવા લાગ્યા તો તેમણે કહ્યું કે,કાર્તિકેયના જન્મ થયા બાદ સરકંડાના વનમાં વિશ્વામિત્રનું આગમન થયું ત્યારે કાર્તિકે તેમને તેના તમામ સંસ્કાર કરવાનું કહ્યું વિશ્વામિત્ર પહેલા તો નવજાતશિશુના મોંથી આ વાત સાંભળી અચરજમાં મુકાયા પછી તેમણે તેને ક્्ુું કે તે ક્ષત્રિય છે અને તે વાદિના પુત્ર છે.क્ષત્રિય હોવાના કારણે તે પુરોહિતકર્મ કરી શકતા નથી ત્યારે કુમારે તેમને બ્રાહ્મણ થવાનું વરદાન આપ્યુ બ્રાહણત્વ મેળવ્યા બાદ વિશ્વામિત્રે કુમારને વિધિપૂર્વક જાતકર્મ વગેરે સંસ્કાર કરાવ્યા.

કાર્તિકેયનો જન્મ થયા પછી એક અન્ય મહર્ષિ શ્ચેતે કાર્તિકેને ચુંબન ક્યુ અને તેને અત્યંત શક્તિશાળી શસ્ત્ર વગેરે આપ્યા.કાર્તિકે તે શસ્ર્રોનો સ્વીકાર કર્યો અને તેને લઈ તે ક્રોંચ પર્વત પર આવ્યો અને તેનું શિખર પાડવા લાગ્યો તેનું આ કૃત્ય જોઈ ત્યાં અનેક રાક્ષસ વિરોધ કરવા માટે આવ્યા પરંતુ કુમારના ભીષણ પ્રહાર સામે પરાજિત થઈ નાશ પામ્યા.ત્યાં સુધી કे ઈન્દ્ર પણ ત્યાં પહોંચ્યા અને તેમણે કુમારના જમણા-ડાબા ભાગો પર અને હદમ પર વજથી પ્રહાર કર્યો જો તે સ્થાનોથી સાબ-વિશાખ અને નિગમ નામના ત્રણ અત્યંત બળવાન પુરૂષ પેદા થયા તે બધા ચારે બાજુ સ્કંધ થયા અને ઈન્દ્ર પર પ્રહાર કરવા માટે તપ્તર બન્યા ઈન્દ્ર એટલા ભયભીત થયા કે પોતાનો જીવ બચાવવા તેમના શરણમાં ગયા.

બ્રહ્માજીએ નારદને આ બધી ઘટનાઓ સંભળાવી અને ત્યારપછી એ બોલ્યા કे નારદ!શિવજીના પુત્ર કાર્તિક્ય અત્યંત સહજ, જાનવાન અને અદૂભૂત પરાક્રમથી સંયુક્ત તેજસ્વી છે. તે સાક્ષાત ભગવાન શંકરના જ અવતાર છે એક દિવસ ભગવાન શંકરને પાર્વતીએ પૂછયુ કे હે પ્રભુ! જે દિવસે આપ દેવતાઓ દ્વનરા રતિ-સુખથી વિરત થયા બાદ બહાર આવ્યા હતા તે દિવસે આપનું જે વીર્ય પૃથ્ની પર પડયું હતું તેનું શું થયું?

શું તેનાથી કોઈ બાળક ઉત્પન્ન થયું કे નષ્ટ થઈ ગયુ?શિવજીએ પાર્વતીના પૂછયા બાદ તાત્કાલિક દેવતાઓ બોલાવી આ બાબતની તપાસ કરાવી ત્યારે તેમને ખબર પડી કે શિવજીની શક્તિથી ઉત્પન્ન થયેલો પુત્ર સ્કંદ તરીક ઓળખવામાં આવે છે શિવજીએ પોતાના ગાોના ક્યું કे નંદીશ્વરના નેતૃત્વમાં જાય અને કુમારને લઈ આવે નંદીશ્વર કૃતિકાઓ પાસે ગયા અને તેમને કહ્યું કે, જે કુમારનુ તેઓ પાલનપોષણ કરી રહી છે તે સાક્ષાત શિવજના પુત્ર છે એ પછી નંદીશ્વરે કુમારને

પાર્વતી દ્વારા મોકલવામાં આવેલા રથ પર બેસાડયા અને શિવલોક આવ્યા શિવલોક પહોંચેલા કુમારનુ હાર્દિક સ્વાગત કરવામાં આવ્યુ શિવ અને પાર્વતી દ્વારા કાર્તિકેયના સન્માનમાં એક ઉત્સવનું આયોજન કરવામાં આવ્યું તથા તે પછી એક સારા દિવસે, મુહુર્ત અને તિથિ જોઈ કાર્તિકેયના યજ્ઞોપવિત સંસ્કાર કરી દેવામાં આવ્યા ગંગા,યમુના અને સરસ્વતી તથા અનેક નદીઓ અને સમુદ્રોના જળથી કુમારને સ્નાન કરાવવામાં આવ્યું પછી

એક સુંદર આસન પર બેસાડી તેમનું સ્તવન કરવામાં આવ્યુ યજ્ઞોપવીતના આ પ્રસંગે અનેક દ્વેવતાઓ પોત-પોતાની શ્રેષ્ઠ વસ્તુઓ કુમારને ભેટમાં આપી વિષ્ણુએ ગદા,ચક્ર અને ઈન્દ્રે એશવત અને શંકરે ત્રિશૂળ અને ભગવતી લક્ષ્મીએ કમળ તથા અન્ય દેવી-દેવતાઓએ અલગ-અલગ પ્રિય વસ્તુઓ કુમારને આપી.એ પછી દેવતાઓએ ભગવાન શંકરની સ્તુતિ કરી તેમને કુમારને તારકાસુરને મારવાવાળી તથા પ્રસ્થાન માટે તૈયાર

દેવતાઓની સેનાનુ નેતૃત્વ કરવાનો આદેશ કરવાની પ્રાર્થના કરી. ભગવાન શિવે દેવતાઓની પ્રાર્થનાનો સ્વીકાર કર્યો અને કાર્તિકેયનો અભિષેક કરતા તેને દેવસેનાનો સેનાપતિ બનાવ્યો.એ પછી કાર્તિકેય તારકાસુરનો વધ કરવા માટે દેવસેનાનું નેતૃત્વ કરતા રવાના થયા. આ તરફ તારકાસુરને જ્યારે પોતાના નગરની આસપાસ દેવતાઓની સેનાની હાજરીની માહિતી મળી તો તેણે પોતાની સેનાને પણ સાવધ કરી અને યુધ્ય માટે તૈયાર કરી દીધી. થોડા સમય બાદ બનને સેનાઓમાં ઘમાસણ યુધ્ધ થવા લાગ્યુ.સૌથી પહેલા ઈન્દ્રે તારકાસુર સાથે

યુધ્ધ કર્યુ પરંતુ તારકાસુરે ઈન્દ્રની બધી શક્તિ અને યુધ્ધ કૌશલ્યને પરાસ્ત કરતા તેમની યુધ્ધ વિદ્યાને નકામી બનાવી દીધી ઈન્દ્રના પરાજય થયા બાદ વિષ્ણુ તારકાસુર સાથે લડવા માટે આવ્યા અને તેમણે જ્યારે ગદાથી તેના પર પ્રહાર કર્યો ત્યારે તારકાસુરે પોતાના ત્રિશિખબાણથી ગદાના બે ટુકડા કરી નાંખ્યા. આ મ્રમાણે અન્ય કેટલાય શર્ત્ર-અસ્ત્રોની સાથે બંનેમાં યુધ્ધ થયું પરંતુ અસુરરાજ તારકાસુરે વિષ્ણુને ધરાશયી કરી દીધા અત્યંત પરાકમથી

આક્રમણ કરી તેને મારવાની ચેષ્ટા કરી વિરભદ્રે ત્રિશૂલથી તારકાસુરને ઘાયલ કરી દીધો પણ માયાની અસુરરાજે વીરભદ્રની એકપણ ચાલ સફળ થવા ન દીધી અને તેને ભગાડી દીધો.તારકાસુરની શક્તિ વધતી જઈર રહી હતી ત્યારે હું (બ્રહ્મ) કાર્કિક પાસે ગયો અને તેમને એ વાત કહી કે, મારા દ્વારા આપવામાં આવેલા વરદાનના પ્રભાવથી તારકાસુરને કાર્તિકે સિવાય અન્ય કોઈપણ દેવતા મારી નહીં શકે આમ કહી મેં કુમારને તારકાસુરતાથે યુધ્ધ કરવા વિનંતી કરી મારી આ વાત

સાંભળી કુમાર તારકાસુર સાથે યુધ્ધ કરવા તૈયાર થર્ઈ ગયા અને જેવા તે તારકાસુરની સામે આવ્યા કે તેમને જોઈ્ઈ તારકાસુરે દેવતાઓની મજાક ઉડાવી તેમની આલોચના કરી અને કહ્યુંકે, પોતાની જાતે હાર્યા પછી હવે આ નાના છોકરાને લડવા માટે આગળ કરી દીધો.તારકાસુરે કુમારને કહ્યું કે તે યુધ્ધ ભૂમિમાંથી ભાગી જાય પરંતુ તેની વાત અવગણી તેના પર કુમારે પ્રહાર ક્યા એ સાથે જ વિષ્ણુ વગેરે દેવો પણ આક્રમણ કર્યુ બનેે એકબીજા પર પોતાની શક્તિથી પ્રહાર કર્યા પરંતુ તારકાસુરની શક્તિથી ક્રુમાર થોડીકવાર માટે રૂમિત બની ગયા.

મૂછ્છા છૂટયા બાદ તેમણે અત્યંત ક્રોધ સાથે તારકાસુર પર પ્રહાર શરૂ કર્યા આ બંને વીરોનું યુધ્ધ એટલુ ભયાનક અને ભીષણ હતું કે અન્ય દેવતાગણ અને રાક્ષસો યુધ્ધ છોડી ચકિત થઈ માત્ર આ બંનેનું યુધ્ધ જોવા લાગ્યા ઘણીવાર સુધી કુમાર રાક્ષસ સાથે લડવા રહ્યાં પરંતુ અંતે શિવ અને પાર્વતીનુ સ્મરણ કરી એક અત્યંત ભીષણ શક્તિ તારકાસુરના વક્ષ પર મારી જેનાથી દૈત્યનું વક્ષ ફાટી ગયુ અને તે પૃથ્વી પર પડયો અને મરી ગયો. દેવતાઓમાં હર્ષની લહેર દોડી ગઈ અને તેમણે ફૂલોથી કુમારની પૂજા કરી તેમનું અलिવાદન કર્યુ.

આ સ્થળ પર રાજા ક્રોંચ આવ્યા મને તેમણે કુમારને બાણાસુરના અત્યાચાર અને ઉત્વાતોનું વર્ણન કર્યુ અને તેમને વિનંતી કરી કે બાણાસુરને મારી તેનાથી મુક્તિ અપાવે. કાર્તિકયે ત્યાંથી જ એક શક્તિશાળી શક્તિ છોડી બાણાસુરનો તેના સૈનિક સાથીઓ સાથે વિનાશ કરી દીધો તે પછી તો અનેક લોકો કુમાર પાસે આવ્યા જેમકે સેવજીના પુત્ર કુમુદે ત્રલંબાસુરની પીડા કુમારને કહી કુમારે શેषના પુત્રને પણ નિર્મલ બનાવ્યો અને પ્રલંબનો સંહાર કરી દીધો આ પ્રમાણે જે પણ કાર્તિકેય પાસે મદદ માટે આવ્યા તેમનો તેમણે ઉધ્ધાર કરી દીધો.

સુતજીએ સ્કંદને આ દિવ્ય ચરિત્રને મુનિઓને સંભળાવ્યો પછી તે બોલ્યા કे સંકંદે આ દિવ્ય ચરિત્રને સાંભળ્યા બાદ નારદજીએ ગણેશજીના ચરિત્રને સાંભળવા ઈચ્છયુ ત્યારે બ્રહ્માજી બોલ્યા કે કુમારે આ તતાપિયોનો સંહાર કર્યા પછી કૈલાસની તરફ પ્રસ્થાન કર્યુ બધા દેવતાઓ કુમારને સાથ લઈને કैલાસ પર આવ્યા અને ભગવાન શંકર પ્રત્યે આભાર વ્યક્ત કરતા તેમનુ સ્તવન કરવા લાગ્યા ભગવાન શંકરે કુમારને ખુબજ પ્રેમ આપ્યો અને દેવતાઓને કૃપા જ રહેલી છે જયારે ક્યરેેય પણ તમારા લોકી પર કોઈ મુશ્કેલી આવે

અને જાતે તેનુ નિરાકરણ ખન કરી શકો ત્યારે મારી પાસે આવો હું તમને દુ:ખ મુક્ત કરીશ.આ શબ્દોને સાંભળીને લોકો ખુબજ પ્રસન્ન થયા અને શિવજની ફરી-ફરી સ્તવન કરતા તેમને પ્રણામ કરીને પોત-પોતાના લોકમાં ચાલ્યા ગયા. હે નારદ!શિવજીના ચરિત્રમાં અને શિવજીની કથામાં તમારી નિષ્ઠાથી હું પ્રસન્ન થયો છું, શિવજમાં તમારી જેટલી પ્રીતિ છે, તે ખુબજ મંગલવિઘાયિની અને કલેશ નાશક છે.આ કહીને બ્રહ્માજીએ ગણેશના ચરિત્ર વર્ણનનો પ્રારંભ કર્યો તેમણે કહ્યું કे કલ્પના ભેદથી ગણેશજીની ઉત્પતિ અને તેમના ચરિત્રનુ વૃતાંત સંભળાવવુ જ્જં.

એક વખત પાર્વતી જયા અને વિજયા નામની પોતાની બે સખીઓની સાથે વિચરણ કરી રહી હતી. ત્યારે તેમણે કહ્યું કे હે મહાદેવી, શંકરના દ્વાર પર જેટલા પણ અસંખ્ય ગણ દ્વારપાલના રૂપમાં હાજરછે, તેમના ઉપર આપણો કોઈ અધિકાર નથી. જે આપણા પણ કોઈ એક ગણ હોય તો તેના પર આપણો પણ અધિકાર હોત તો આપણી ઈચ્છા પ્રમાણે કંઈને કંઈ સાંભળી શકતી હતી પાર્વતી આ વાત ભુલી ગયા પરંતુ એકવાર જ્યારે પાર્વતી સ્નાન કરી રહ્યાં હતા, ત્યારે ભગવાન શંકર અંદર આવી ગયા અને ભગવતી પાર્વતીને શરમનો અનુભવ કરવો પડયો એ વખતે તેમને પોતાના માટે એક વિશ્વાસભર્યા અનુચરની જરૂરિયાતનો અનુભવ થવા લાગ્યો. આના પર તેમણે પોતાના શરીરના મેલથી એક રૂપવાન,ગુણવાન

અને એક અત્યંત બળશાળી બાળક પેદા કર્યો. પાર્વતીએ આ નવા બાળકને હાથમાં એક યષ્ટિ આપીને તેને ધ્ધારનો રक્ષક બનાવી દીધો. પાર્વતીએ તેને આદેશ આપ્યો કे તેમની આજા વગર કોઈ અંદર ન આવી શકે. આવુ કહીને પાર્વતી ફરી નહાવા માટે ચાલી ગઈ.એજ સમયે ભગવાન શંકર ફરીથી અંદર જવા લાગ્યા તો એ બાળકે તેમને રોકી લીધા. શિવજીએ આ આર્ચર્ય જનક વાત પર ખુબજ ક્ષોભનો અનુભવ કર્યો તેમણે કહ્યું કે હું ઘરનો સ્વામી છું અને પાર્વતીનો પતિ છું,તુ મને ઘરમાં જવામાં કેવી રીતે શકે છે?તારૂ આ કાર્ય અનાધિકાર ભર્યુ છે અને મુર્ખતાભર્યુ પણ છે આવુ કહીને ભગવાન શંકર અધિકાર પુર્વક ધરમાં જવા લાગ્યો બાળક તેમને ફરી રોક્યા તો શિવજીએ પોતાના ગણોથી તેમને સમજાવવા માટે કહ્યું.

શિવજીના ગણ બાળકને સમજાવવા લાગ્યા અને કહ્યું કે તે શંકરનો દ્રોહ ન કરે, શંકર સાથે દ્રોહ કરવો સારી વાત નથી. પરંતું આ બાળકે તેમને મારીને ભખાાવી દીધા આ રીતે કેટલીયવાર શિવજીના ગણોએ તેમને સમજાવવાનો પ્રયત કર્યો તે પાર્વતીના આદેશ પર ટfી રહ્યો કे પાર્વતીની આજા છે કे કોઈને અંદર જવા દેવામાં આવશે નહીં આ સાથે શિવગણોએ તેના પર પ્રહાર પણ કર્યા પરંતુ બધા તેને હરાવી ન શક્યા ઉલટુ પોતાને જ ભાગવુ บडयु.

આ બાજુ હે નારદ,આ ઘટના જ્યારે મને અને તમને ખબર પડી અને પછી તમે આ ધટનાને ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓને બતાવી તો અમે બધા સાથે મળીને શિવલોકમાં આવ્યા ત્યાં સૌથી પહેલા મેં બાળકને સમજાવવાનો પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ મારી વાત તો માનવી દુર પરંતુ તેણે મારી દાઢી ખેંચવી શરૂ કરી દીધી. મેં તેને મારો પરિચય આપ્યો પરંતુ તેની તેના પર કોઈ અસર ન થઈ્ઈ અને તેણે એક પરિધि ઉઠાવીને મારા પર પ્રહાર કર્યો મેં પાછા ફરીને બધી વાત શિવજને બતાવી તો શિવ પોતાની જાતે જ તેની સાથે યુધ્ધ કરવા તમરત બન્યા શિવજીની સેના પણ ચાલવા લાગી ત્યાં પહોંચીને વિષ્ણુ આ બાળક પર ભયાનક અસ્ત્રોથી પ્રહાર કરવા લાગ્યા પરંતુ તે બિલકુલ વિચલિત ન થયો.

એનાથી વિરૂધ્ધ તેમણે વિષ્ણુજીને પોતાના ભયાનક આક્રમણણી હરાવી દીધા વિષ્ણુજને હંરેલા જોઈને શિવજએ જાતે જ બાળક પર પ્રહાર કર્યો પરંતુ બાળકે પોતાની શક્તિ ફેંકીને શિવનુ ધનુષ પાડી દીધુ. ત્યારબાદ બાળકે પોતાના શુળના પ્રહારોથી શિવજીના હાથો પર પ્રહાર કર્યો શિવજ અને શિવજ્જન ગણ તથા વિષ્ણુ વગેરે દેવી-દેવતા આ બાળકના પરાક્રમને જોઈને આર્ચર્ય ચકિત થઈ્ઈ ગયા.છેવટે શિવજને ઘણો ક્રોધ આવ્યો અને પોતાના ત્રિશુળથી તેનુ માથુ કાપી નાખ્યુ.આ બાળકનુ માથુ કપાયેલુ જોઈને દેવતા અને ગણ શાંત થઈ ગયા.

બ્રહભ્માજી બોલ્યા કे હे નારદ! ત્યારે તમે પાર્વતી પાસે જઈને આ વાત સંભળાવી આ સાંભળતા જ પાર્વતી ખુબ દુ:ખી થયા અને તેમણે એક લાખ શક્તિઓની રચના કરીને પોતાના પુત્રના હત્યારાને નષ્ટ કરવાનો આદેશ આપી દીધો. તેમણે ગણો,દેવો,બ્રહ્મા,વિષ્ણુને ખાઈ જવાનો આદેશ આપી દીધો. પાર્વતીથી ઉત્પન્ન શક્તિઓએ ખુબ ઉત્થાન મચાવ્યો અને દેવતા લોકો ભયના માર્યા કાંપવા લાગ્યા પાર્વતી એેટલા ક્રોધિત હતા કે શિવજીનુ ઘરમાં જવાનુ સાહસ એકફુ કરવાનુ કઠિન થઈ રહ્યું હતું બધા દેવી-દેવતાએ સમયે નિષ્પ્રાણ, નિસ્તેજ અને ચિંતામાં ડુબેલા હતા થોડી જ વારમાં આશાથી તમારી સામે જોયુ તમે પાર્વતી અને અમારી વચ્ચે સમનુતી કરાવવાના પ્રયાસમાં

પાર્વતીની અનેક રીતે પાર્થના કરી તમારી પ્રાર્થનાથી તેમનો ક્રોધ શાંત થયો પરંતુ તેમણે એક શરત લખી કે તે સમજુતી ત્યારે જ કરી શકે છે જ્યારે તેમના પુત્રને જીવતો કરવામાં આવે અને તેમને દેવતાઓની વચ્ચે સન્માનીત ધોષિત કરવામાં આવે.ત્યારબાદ શંકરજીએ દેવતાઓને આદેશ આપ્યો અને દેવતાઓ ઉતર દિશામાં જઈને એક દાંત વાળા હાથીનુ માથુ કાપીને લાવ્યા અને શિવજએ તેને આ બાળકના ધડ પર લગાવી દીધુ અને તેને પોતાના ગણોનો નેતા બનાવીને ગણેશ નામ આપી દીધુ ગણેશના રપપમાં જ્યારે તે બાળક ઉઠયો તો બધા દેવતાઓએ તેમની પુજા કરી પાર્વતીનો ક્રોધ શાંત થઈ ગયો તથા શિવજી અને પાર્વતીમાં પહેલા જેવો સદ્ભાવ અને અનુરાગ સ્થાપિત થઈ્ई ગયો.

સમય વિતતા જ્યારે કાર્તિકેય અને ગણેશ થોડા વધારે મોટાં થયા ત્યારે શિવ અને પાર્વતીને બંને પુત્રોના લગ્નની ચિંતા થર્ई માતા-પિતાએ જ્યારે બંને પુત્રોને એ વાત કરી તો તે બંને ખુબ ખુશ થયા અને એકબીજને પહેલા લગ્ન કરી લેવા માટે વિનંતી કરવા લાગ્યા બાળકોની આ જીદ જોઈને શિવજએ તેમની સામે શરત મુકી તમે બંને જાવ અને પૃથ્વીની પરિક્રમા કરો પરિક્રમા કરીને જે પહેલો આવશે તેમના લગ્ન પહેલા કરવામાં આવશે શિવજની વાત સાંભળીને કાર્તિકેય તરત જ પૃથ્વીની પરિક્રમા કરવા માટે નીકળી પડયા જયારે કાર્તિકેય ચાલ્યા ગયા

ત્યારે ગણેશે શિવ અને પાર્વતીને સિંહાસન પર બેસાડયા અને તેમની વિધિપૂર્વક પુજા કરી ત્યારબાદ ગણેશજીએ તેમની સાત વખત પરિક્રમા કરી ત્યારબાદ શિવ અને પાર્વતીને પોતાના લગ્ન કરવાની વિનંતી કરી. શિવજીએ આશ્વર્યપૂર્વક ગણેશજીને પૂછ્યું એ કેવી રીતે બની શકે?त્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો કे એ વિધાન કરવામાં આવ્યુ છે કે માતાપિતાની પ્રદક્ષિણા કરવાથી પૃથ્વીની પ્રદક્ષિણાનુ ફળ મળે છે.ગણેશજીના બુધ્ધિ-ચાતુર્થ અનુભવી અને તેમની સુઝ-બુઝ જોઈને માતા-પિતા પ્રસન્ન થઈ ગયા

અને તેમણે ગણેશજીના લગ્નનો નિશ્ચયય કરી લીધો.એજ સમયે સુયોગથી વિષ્ણુરૂ પ્રજાપતિએ પાર્વતી અને શંકર પાસે જઈને પોતાની સિધ્ધિ અને બુધ્ધિ નામની બે કન્યાઓના લગ્ન તેમના પુત્ર સાથે કરવાની વાત કરી શંકર અને પાર્વતીએ અનેક દેવી-દેવતાઓ અને ઋષિઓને આમંત્રિત કરીને ગણેશજીના લગ્ન સિધ્ધિ અને બુધ્ધિ સાથે કરી દીધા આ બંને પત્નીઓથી ગણેશજીને બે પુત્રો ઉત્પન્ન થયા સિધ્ધિએ પુત્રનુ નામ ક્ષેમ અને બુધ્ધિએ પુત્રનુ નામ લાભ રાખ્યુ.

આ બાજુ કાર્તિકે પૃથ્વીની પ્રદક્ષિણા કરીને પાછા ફરી રહ્યાં તો તમે તેને ગણેશજીના લગ્ન અને સંતાન ઉત્પતિનિ સુચના આપી કાર્તિકેયએ સમાચાર સાંભળીને એ કહ્યું કે જયાં માતા-પિતા જ પક્ષપાતી હોય, ત્યાં શું થઈ શકે છે. તમે કાર્તિકેયને વધારે ભડકાવી દીધા.તે એેટલા ઉત્તેજીત થઈ ગયા કે ઘર છોડીને ક્રોંચ પર્વત પર ત૫ કરવા માટે ચાલ્યા ગયા ભગવાન શંકર અને પાર્વતી તેમની સામે સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરવા માટે કૈંચ પર્વત પર ગયા તો કુમાર તેમની સાથે મુલાકાત કર્યા વગર જ બીજા સ્થળે ચાલ્યા ગયા.

युद्ध जंड

બ્રભ્માજ પાસેથી શંકરના લગ્ન,કુમારની ઉત્પતિ અને ગણેશજીના લગ્ન વગેરે વિષયમાં જાણ્યા પછી નારદજીએ કહ્યું- હે ભગવાન તમે મારા મનને સંતોષ આપનારા શિવના ચરિત્રને સંભળાવ્યુ હવે હું શિવજી દ્વારા કરવામાં આવેલા યુધ્ધોનુ વર્ણન સાંભળવા ઈસ્છુ છું જેના દ્વારા મહાભાગ શંકર દ્વારા દુષ્ટ દાનવોનો નાશ થયો. નારદજના આ પ્રનનને સાંભળી બ્રહાજએ કહ્યું કે ઘણા સમય પહેલા સનતકુમારજીને વ્યાસજીએ પણ આ જ પ્રશન પુછયો

હતો એ સમયે સનતકુમારજએ જે કંઈપણ વ્યાસજને બતાવ્યુ હતું તેનુ બધું વર્ણાન હું તમને સંભળાવું છું સનતકુમારજી બોલ્યા હે વ્યાસજી તારકાસુરના ત્રણતારકાસ, વિદ્યુન્માલી તથા કમલાક્ષ નામના પુત્ર થયા હતા તે અત્યંત તેજસ્વી અને શક્તિશાળી હતા, પરંતુ તેમનો સૌથી મોટો દોશ એ હતો કे તે દેવતાઓના દવેશી હતા જોકે તેમનામાં સંયમ અને સત્યવાદિતાનો અભાવ ન હતો.

જ્યારે સ્કંદ દ્વારા તારકના માર્યા જવાની જાણ આ ત્રણે પુત્રોને થઈ ત્યારે તેમણે પર્વતની ગુફામાં ઘણો સમય રહીને કઠોર ત૫ કર્યુ.તેનાથી પ્રસન્ન થઈને બ્રહ્માજી તેમની સામે પ્રગટ થયા અને તેમને વરદાન માંગવાનુ કહ્યું તારકાસુરના ત્રણેય પુત્રોએ બ્રહ્માજ પાસે જરા-વ્યાધીથી છુટકારો અને અમૃતનુ વરદાન માંગ્યુ બ્રહ્માજીએ તેમને સમજાવ્યુ કे આ વરદાન તેમને મળી શકે નહી તે કોઈ બીજુ વરદાન માંગે. આ સાંભળીને તેમણે બ્રહ્માજી પાસે એવા ત્રણ નગરોની માંગણી કરી જે આજેય દુર્ભેદ અને બધા પ્રકારથી સાધન સંપન્ન હોય અને તેમણે એ પણ માંગ્યુ કे તે ત્રણેય દેવો અને દાનવો દ્વારા અવદય હોય.એમની આ વાત સાંભળી બ્રહ્માજીએ તેમને વરદાન આપ્યું કे તે

બ્રહ્માજીએ તેમને એ ત્રણ અત્યંત સમૃધ્ધ નગરોના અધિપતિ થવાનુ વર્દાન આપ્યુ. જ્રહ્માજીની આફાથી મય દાનવના આકાશમાં સૌથી મોટા પુત્ર માંે સોનાનુ,સ્વર્ગમાં વચ્ચેના પુત્ર માટે ચાંદીનુ અને નાના પુત્ર માટે પૃથ્વી લોખંડં ના નગરનુ નિર્માણ કર્યુ. ત્રણેય અત્યંત બળવાળા હતા.તારકાસુરના પુત્ર પોતપોતાના નગરમાં જઈને રહેવા લાગ્યા પરંતુ એ ત્રણેયને એ વાતનુ જ્ઞાન હંતું કे આ દાનવો દેવો દ્વારા અવધ્ય છે તેથી ખુબ જલ્દી જ તેમના મનમાં પોતાની શક્તિ માટે ગર્વ ઉત્પન્ન થઈ ગયો જેનાથી તે ધીમે-ધીમે ઉધ્ધત થવા લાગ્યા.

આ ત્રણેય ભાઈઓ ત્રિલોકને પીડિત કરવા લાગ્યા અને જ્યારે દેવલોકન નિવાસી તેનાથી ખુબ વધારે દુ:ખી થયા ત્યારે કોઈ માર્ગ ન જોતા બ્રહ્માજીની પાસે ગયા અને તેમને પોતાના કષ્ટોનુ વર્ણન કર્યુ.બ્રહાજીએ દેવતાઓ બતાવ્યુ કे આ ત્રણેય અસુરો શિવજીના પ્રસન્ન થયા બાદ જ મારી શક! શિવજી સિવાય તેમનો વિનાશ કોઈ નહીં કરી શકે. બ્રહ્મા સાથે ચર્ચા-વિચારહા કર્યા પછી દેવતા લોકો ભગવાન શંકરની સેવામાં હાજર થયા

અને તેમની પુજા-સ્તુતી કરી ભગવાન શંકરના યુધ્ધાથી તેમણે પોતાના દુ:ખો બતાવ્યા તેના જવાબમાં શિવજીએ કહ્યું કે સમયની રાહ જુઓ.સમય આવતા બધું ઠી ક थई જશે.શિવજી કહ્યું કे તે ત્રણેય જયાં સુધી મને પ્રેમ કરે છે ત્યાં સુધી મારી ભક્તિના કારણે તે વિનાશના પાત્ર નથ્થી થઈ્ઈ શક્તા પરંતુ શિવજીએ તેમને આશ્વાસન આપ્યુ કे તે જલ્દી જ તેમનુ દુ:ખ દુર કરવાના પ્રયન કરશે.

દેવતા લોકો શિવજીના લોકમાંથી પાછા આવી મારી પાસે આવ્યા અને તેમને વિષ્ણુજીની પાસે મીકલી દીધા. વિષ્ણુજીએ દેવતાઓને બતાવ્યુ કે શિવજીનુ વાક્ય સત્ય છે અને ધર્મ ભક્તિ તથા નીતિ હોવાને કારણે અસુરોનો વિનાશ ન થઈ્ઈ શકે.વિષ્ણુજીએ આ વિષય પર થોડીવાર માટે વિચાર કર્યો અને યજ્ઞોનુ સ્મરણ કરતા ઈન્દ્ર અને બીજા દ્વેવતાઓને યજ કરવાનું કહ્યું દેવતાઓએ વિધિપૂર્વક યજ કર્યો અને આ યજકુંડમાંથી શુષ શક્તિ ધારણ કરેલા અને પ્રચંડ શક્તિવાળા હજારો ભુતોનો એક વિરાટ સમુદાય પ્રગટ થયો.વિષ્ણુજીએ તેમને આદેશ આપ્યો

કે તરત જાપ અને અસુરોના નગરોનો નાશ કરે.દુત સમુદાય વિષ્ણુની આજાથી જેવા નગરોમાં પ્રવેશ કરવા લાગ્યા તો દૈત્યોના તેજથી તેમનામાંના ધણા બળીને રાખ થઈ ગયા અને જે બાકી બચેલા હતા તે ભાગીને વિષ્ણુની પાસે આવી ગયા વિષ્ણુએ જ્યારે આ રીતે દાનવોની જીત અને દેવતાઓ ક્ટોના વિશે ફરીથી વિચાર્યુ તો તે ઘણા ચિંતિત થયા પરંતુ તેમણે દેવતાઓને કહ્યું કे તે ખુબ જલ્દીજ કોઈ ઉપાય કरशे.

જ્યારે દેવતા લોકો ચાલ્યા ગયા ત્યારે વિષ્ણુએ પોતાની આત્માથી એક અત્યંત તેજસ્વી ચંવરધારી મલિન વસન, માયાવી કાષ્ઠપાત્ર,કપડાને મુખ પર લપેટેલો એક પુરૂષને ઉત્પન્ન કર્યો તેનુ નામ અર્હન રાખ્યુ. તેને આદેશ આપ્યો કे તે એવી પ્રાકૃતિક ભાષામાં જે અદ્રભંશના શબ્દોથી પરિપૂર્ણ હોય એક એવા વર્ણાશ્રમ ધર્મનો નાશ કરનારા શાર્રની રચના કરે જે ખુબજ વિચિત્ર હોય. વિષ્ણુજીએ પોતાની માયાને આદેશ કર્યો કे તે અહંનને આ ઃામમાં મદદ કરે. વિષ્ણુજીએ વાતનો આદેશ પણ આપ્યો કे આ નવા રચાયેલા શાર્ત્રનો અસુરોના નગરમાં પ્રચાર થાય જેનાથી અસુરો પથ પરથી થઈ્ई જાય આ રીતે વિષ્ણુએ ત્રિપુર ધારી ધર્મભ્રષ્ટ રાજા અને જનતાને ધર્મ-વિમુખ કરવાનો ઉપાય કાઢયો.

વિષ્ણુજીની આજાથી અર્હને અત્યંત પાખંડથી ભરેલા શાર્ત્રની રચના કરી અને સાથેજ પોતાના અનેક શિષ્યો ઉત્પન્ન કરી તેમને આ શાસ્ત્રના પ્રચાર માટે ત્રિપુરમાં મોકલી દીધા.અર્હનના ચાર મુખ્ય શિષ્ય-કૃષિ, પતિ, કાર્ય અને ઉપાધ્યાયની સાથે જાતે જ ત્રિપુર નગરમાં પ્રસ્થાન કર્યુ શરૂઆતમાં શિવજીના પ્રભાવથી અર્હનની માયા ત્યાં ન ફેલાઈ શકી. તેના દ્વારા નિર્મિત શાસ્ત્રો પ્રચાર ન થઈ્ઈ શક્યો ત્યારે આર્હન ખુબજ નિરાશ થયો અને તે શિવજનુ સ્મરણ કરતા વિષ્ણુજીનુ સ્મરણ પણ કરવા લાગ્યો તેના સ્મરણથી વિષ્ણુજએ શિવજનુ સ્મરણ કર્યુ

શિવજની આજા લઈને પછી વિષ્ણુજીએ તમને યાદ કર્યા. તમે ત્રિપુર પતિની પાસે જઈને આ નવા ધર્મની પ્રશંસા કરી અને તેમને એ પણ કહ્યું કे તું જાતે જ આ ધર્મમાં દિક્ષિતી થાવ અને તેને આદેશ આપ્યો કे તે પોતાની પ્રજા સાથે આ ધર્મ અપનાવે ત્રિપુર સ્વામી તમારી વાત સાંભળીને માયાથી આશ્ચર્ય ચકિત તો જરૂ થયા પરંતુ તેમણે માયાથી વશીભૂત થવાને કારણે તમારી વાતનો વિરોધ ન કર્યો. તેનાથી વિરૂધ્ધ માયાથી વશીભૂત તેમણે તમને જ પોતાના ગુરૂ બનાવીને દીક્ષા લીધી અને ધીમે-ધીમે આખો ત્રિપુર ખંડ પાખંડ ધર્મથી દ્દીક્ષિત થઈ ગયો.

સનત કુમારજએ વ્યાસજીને આગળ બતાવ્યુ કे હે વ્યાસજી! અર્હને પોતાના ધર્મનો ચારે તરફ પ્રચાર કર્યો અને પોતાની મહત્તા તથા જાન અનાદી અને અનંત છે તથા વેદોનો સાર છે. તેણે લોકોને કહ્યું કે આત્માથી લઈને સ્તંભ સુધી બધા દેહના બંધનોમાં આત્મા જ ઈશ્વર છે. ત્યાં સુધી કે બ્રહ્મા,વિષ્ણુ

અને મહેશ બધા નશ્વર છે અને બધા શરીર ધારી સમાન છે. અહિંસા પરમધર્મ છે અને જીવ-હિંસા થાય છે.સ્વતંત્રતા જ મોક્ષ છે અને ઈચ્છિત ભોલજન મેળવી લેવુ એજ સૌથી મોટુ સ્વર્ગ છે. આ જ્ઞાનની દ્રષ્ટીથી ઉત્તમ દાન છે ભયભીતને નિર્ભય કરવું.વર્ણ વ્યવસ્થા બિલકુલ વ્યર્થ વસ્તુ છે.કલ્પિત અને નિરાધાર છે. માનવ-માનવ વચ્ચે ભેદ કરવો અપ્રાકૃતિક છે.અર્હને આ ધર્મનો પ્રચાર કર્યા અને તેણે કહ્યું કे સ્વર્ગ અને નર્ક બંને આ લોકમાં $જ$ છે આ સંસારથી અલગ બીજુ કંઈજ નથી. આ ધર્મનું મૂથ એ છે કે જેને આપણે પરલોક કહીએ છીએ અને જેના માટે ધાર્મિક અનુષ્ઠાન કરીએ છીએ બિલકુલ નકામી વસ્તુ છે. ત્રિપુરોમાં અહંનના આ પ્રચારથી ધર્મ, યજ્ઞ અને તિર્થ પ્રત્યે લોકોમાં ઉપેક્ષાનો

ભાવ આવી ગયો.ધીમે-ધીમે દૈત્યોની ભક્તિ,કિર્તિ અને બુધ્ધિ સમાપ્ત થવા લાગી અને પોતાના આ આચરણથી દેવતાઓ શિવજીથી વિમુખ થઈ્ઈ ગયા.વિષ્ણુજીના નેતૃત્વમાં દેવતાઓએ શિવજીની પાસે જઈને ત્રિપુર રાજાઓ અને ત્યાંના દૈત્યોના અત્યાચારની વાર્તા કહી. ભગવાન શંકર રાક્ષસોનો વધ કરવા માટે તૈયાર થઈ ગયા.આ સમયે પાર્વતીજી શિવની પાસે આવ્યા અને તેમને અન્તઃપુરમાં લઈ ગયા. પાર્વતીના આ રીતે શિવને લઈ્ઈ જવા પર દેવતા લોકો ફરીથી ચિતિંત થઈ્ઈ ગયા અને તેમણે વિષ્ગુજન શિવજીને પ્રસન્ન કરવાનો ઉપાય પુછયો વિષ્ણુની સલાહથી બધા દેવતાઓએ ॐँ નમ: શિવાય રક્ષાં કુરૂ કુરં મંત્રનો એક કરોડ વખત જી કરવા માટે કહ્યું શિવજ આ જાપથી પ્રસન થયા અને તે અંતઃપુરથી બહાર આવ્યા અને ત્રિપુરનો વધ કરવા માટે પ્રયાણ કર્યુ.

વેદવ્યાસજને આ બધા કથા સંભળાવછતા સનતકુમારજએ કહ્યું કे હે વ્યાસજ ભગવાન શંકર ત્રિપુરની પાસે પહોંચ્યા અને તેને પોતાના બાણનુ લક્ષ્ય બનાવવા માટે પ્રયત્ન કર્યા પરંતુ વચ્ચે ગણેશજીએ ખડચણ ઉભી કરી અને શીવજીનુ બાણ લક્ષ્યહીન રહી ગયુ. આ ધટના પછી બધા દ્વેવતાઓ ગણેશજીની પુજી કરી તેમનુ અર્ચન કર્યુ અને બંધા વિધ્નો દુર કરવાની પ્રાર્થના કરરી.ત્યારબાદ શિવજીએ અગ્નેય શસ્ત્રથી ત્રિપુરને સળગાવી તેના સ્વામી તારકાક્ષને ભસ્મ કરી દીધોલ તારકાક્ષને ભસ્મ થતો જોર્ઈને બધા દેવતા પ્રસન્ન થયા અને ત્રિપુરનો નાશ થવાથી બધા મુંડીઓ

ત્યાં આવ્યા અને તેમણે વિષ્ણુજ તથા અન્ય દેવોને પ્રકામ કર્યાં અને શિવની સાંدે એ વાતનો ખેદ પ્રગટ કર્યો કे તેમણે શિવભક્તિને નષ્ટ કરવા જેવા દુજ્કર્મ કર્યુ. તે પોતાના કાર્ય પર પસ્તાવો કરવા લાગ્યા વિષ્ગુજીએ એ બધા લોકોને કહ્યું કે તેમણે આ બદું વિષ્ણુજીની ઈસ્છાથી કયું છે અને આ કર્મથી દેવતાઓનુ ભલુ થયું છે. તેથી તેમને કોઈ દુર્ગતિનો સામનો નહીં કરવો પડે. ત્યારબાદ મુંડી વિષ્ગુજીની આ લઈ્ઈે મરૂભૂમીમાં ચાલ્યા ગયા અને દેવતા લોકો પ્રસન્ન થઈન શિવજીની અનુમતી લઈને પોત-પોતાના ધામમાં ચાલ્યા ગયા.

વ્યાસજીએ સનતકુમારને શંકરજી દ્વારા કરવામાં આવેલ જલંધર-વધની કથા સંભળાવવા માટેનુ નિવેદન કર્યુ.આ કથા સંભળાવતા સનતકુમારજીએ કહ્યું કे ખુબ જુના જમાનાની વાત છે. એક સમયે દેવરાજ ઈન્દ્ર ગુરૂવર બૃહસ્પતીની સાથે ભગવાન શંકરના દર્શન કરવા માટે કैલાસ પર્વત પર આવ્યા શંકરજીએ તેની પરીક્ષા લેવા માટે પોતાને છુપાવી દીધા અને એક સ્થાન પર એક જટાજુટધારી બાબાનો વેશ બનાવીને બેસી ગયા.

દેવરાજ ઈન્દ્રએ બાબાને ભગવાન શંકરનુ સરનામુ પૂછ્યું તો બાબાએ કંઈ જવાબ આપ્યો નહી ઈન્દ્ર પોતાના ઐશ્ચર્યથી હતા. એથી એમણે વિચાર્યું કે બાબાએ તેના પ્રશનનો જવાબ ન આપીને તેમનુ અપમાન કર્યુ છે.આ અપમાનનો બદલો લેવા માટે તેને સજા કરવા માટે ઈન્દ્રએ બાબા પર પ્રહાર કર્યો પરંતુ શિવજીની મહિમાથી તેમના શસ્ત્રોની ધાર કુંઠિત થઈ ગર્ઈ બાબાના રૂપમાં બેઠેલા ભગવાન શંકરના નેત્રોમાંથી કોધની અગ્નિ નિકળવા લાગી જયારે બૃહસ્પતીએ જોયુ તો

તેમને ઓળખી લીધા અને ભગવાન શંકરના પ્રાર્થના કરવા લાગ્યા કे તે ઈન્દ્રને ક્ષમા કરે. ભગવાન શંકર બૃહસ્પતીની સ્તુતીથી પ્રસન્ન થઈને ઈન્દ્રને ક્ષમા કરતા ઉઠી ગયા પરંતુ તેમણે પોતાના મસ્તકના નેત્રમાંથી નીકળેલા તેજને પોતાના હાથમાં લઈને સમુદ્રમાં ફેકી દીધા એક ક્ષણ પછી જ આ તેજે એક બાળકનુ રૂપ ધારણ કરી લીધુ અને તેના રોવાનો અવાજ સાંભળીને લોકપાલ ચિંતિત થયા અને તેમણે નિવેદન

કરવાથી બ્રહ્માજી તે બાળક પાસે ગયા. તે બાળકે તેમના ગથામાં હાથ નાખી દીધા અને ગળુ એટલુ જોરથી દબાવ્યું કे બ્રહ્માજીની આંખમાંથી આંસુ નીકળવા લાગ્યા.તેની આ શક્તિ જોઈને બ્રહ્માજીએ તેનુ નામ જલંધર રાખી દીધુ. બ્રહ્માજએ તેનુ ભવિષ્ય ફળ જોઈને અનુમાન લગાવી દીધુ કે આ બાળક દૈત્યોનો અધિપતિ, પ્રબળ, પરાક્રમી બધાને જીતવાવાળો અને શિવજી સિવાય કોઈના પણ દ્વારા અવદય રહેશે. આ કહીને તેમણે બતાવ્યુ કे તેની પત્ની એકદમ રપવતી અને પતિવ્રતા હશે.

સમુદ્રએ બ્રહ્માજી દ્વારા આ બાળકની તેજસ્વિતાથી ભર્યા ભર્યા ભવિષ્યને જાણીને તેનુ પાલન-પોષણ કર્યું અને જ્યારે તે યુવાન થઈ્ઈ ગયો તો તેના લગ્ન કાલનેમીની પુત્રી વૃંદા સાથે કરાવવામાં આવ્યા શુક્રાચાર્યએ જ્યારે જલંધરની શક્તિ અને સાહસ જોયા તો તેને દૈત્યોનો અધિપતિ બનાવી દીધો આ રીતે જલંધરનુ સતત ઉત્થાન થતુ રહ્યું. એક સમયે શુક્રાચાર્ય જલંધરની સભામાં ગયા.તેમને જોઈને જલંધરે તેમનુ સન્માન કર્યુ અને સ્વાગત-સતકાર પછી તેમને પૂછયું કે રાહુનુ માથુ કેવી રીતે કપાયુ અને તે હવે કયાં રહે છે?તેના આ પ્રશનથી हैત્યોના ગુરૂ શુક્રાચાર્યએ તેને સમુદ્ર મંથનની કથા સંભળાવી અને બતાવ્યું કे કेવી રીતે અમૃત પીવા માટે તપ્તર રાહુનુ માથુ ઈન્દ્રના પક્ષપાતી વિષ્ણુજીએે કાપ્યુ. જલંધર આ

કથાને સાંભળીને પોતાના એક દુતને વિષ્ગુજી પાસે મોકલ્યો અને તેમને ચેતાવણી આપી કે વિષ્ણુજી સમુદ્ર મંથન દ્વારા નિકળેલા બધા રત્નો પાછા આપી દે નહીં તો પરિણામ ભોગવવા માટે તૈયા રહો. જ્યારે ઈન્દ્રએ જલંધરનો આ સંદેશ સાંભળ્યો તો તેણે દુતને અત્યંત ક્રોધમાં ભરાઈને કહ્યું કे મારી સાથે द्रोહ કરવાવાળા કયારેય પણ સુખી રહી શકતા નથી. તેની શંકાસુર જેવી દશા થશે. જે રીતે મારા અનુજે શંકાસુરને મારી નાખ્યો તેવી જ ગતિ જલંધરની થશે. જો જલંધર પોતાનુ હિત ઈચ્છતો હોય તો મારો વિરોધ કરવાનુ છોડી દે અને આ રીતે રત્ન ન માંગે દુત જલંધરની પાસે પહોંચ્યો અને ઈન્દ્ય્ર દ્વારા કહેવામાં આવેલી વાતોને એજ રૂપમાં કહી દીધી.

આ સાંભળીને જલંધરને ખુબજ ક્રોધ આવ્યો અને ગુસ્સાથી લાલ થઈ ગયો. તેણે કરોડો દૈત્ય સેનાપતિઓની સાથે શુંભ અન નિશુંભ લઈને ઈન્દ્રની વિરુધ્ધ યુધ્ધ છેડી દીધુ. બંને તરફથી ભયંકર યુધ્ધ થવા લાગ્યુ અને યુધ્ધ ભૂમી મરેલા સૈનિકોથી ભરાવા લાગી. દૈત્યોના ગુરૂ શુક્રાચાર્ય પોતાની મૃત સંજીવની વિઘ્યાથી મરેલા સૈનિકોને ફરીથી જીવીત કરવા લાગ્યા અને બીજી તરફ દેવતાઓના ગુરૂ દ્રોણમણિ પાસેથી ઔષધિઓ લાવીને દેવતાઓને જીવિત કરવા લાગ્યા.જલંધરે શુક્રાચાર્યને કહ્યું કे મૃતસંજીવની ઔષધિ માત્ર તમારી પાસેજ છે તો મરેલા

દેવતાઓ પુનર્જીવન કેવી રીતે સંભવ છે? આના પર શોધ કરવાથી જ્યારે દૈત્યોને द્રોણગીરી પર્વતના રહસ્યની ખબર પડી તો જલંધરને સલાહ આપવામાં આવી કे તે પર્વતને ઉખાડીને સમુદ્રમાં ફેંકી દે.જલંધરે જલ્દીજ સુચના પ્રમાણે અમલ કરતાં પોતાની પ્રબથ ભુજાઓથી પર્વતને જડમાંથી ઉખાડીને સમુદ્રમાં ફેંકી દીધો અને- ત્યારબાદ દેવતાઓ તિવ્રગતિથી સંહાર કરવા લાગ્યો આ ભયંકર સંહારથી અને દ્રોણાગિરિનો ઉપયોગ ન મળવાથી બૃહસ્પતીએ દેવતાઓને યુધ્ધ રોકવાની સલાહ આપી. આ રીતે દેવતાઓ સાથે અવિજિત રહેવાથી જલંધર કોઈ ચિંતા વગર અમરાવતી ચાલ્યો ગયો અને દેવરાજ ઈન્દ્રની શોધ કરવા લાગ્યો બધા દેવતાઓ ૩રીને આમ-તેમ ભાગી ગયા.

ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓ પોતાની સુરક્ષા માટે ભંગવાન વિષ્ણુની શરણમાં ગયા અને તેમને નિવેદન કર્યુ કे દેવતાઓ માટે કંઈક કરે. તેમની પ્રાર્થના સાંભળીને દેવરાજ ઈન્દ્રની સાથે વિષ્ણુ યુધ્ધ કરવા માટે તૈયાર થઈ ગયા. જયારે લક્ષ્મીજ એ આ જોયુ તો તેમણે વિષ્ણુજીને અલગ બોલાવી કહ્યું કે જલંધર તેનો ભાઈ છે. એટલે તે વિષ્ણુજી દ્વારા અવદય છે. પરિણામે વિષ્ણુજીએ જલંધરનો વધ ન કરવાનુ આશ્વાસન લક્ષ્મીજને આપ્યુ.

વિષ્ણુજીના નેતૃત્વમાં દેવતાઓએ જલંધર પર હુમલો કરી દીધો. દૈત્યોએ પણ બરોબર ઈન્દ્રના આક્રમણનો મુકાબલો કર્યો અને એટલો ભયંકર સંગ્રામ થયો ઈન્દ્ર વગેરે દેવતાઓના પગ ઉખડી ગયા તે બધા યુધ્ધમાંથી ભાગી ગયા વિષ્ણુજીએ એટલુ ભયંકર યુધ્ધ ક્યું કે દૈત્યરાજ જલંધરની ધ્વજા, ધનુષબાણ અને છત્ર કાપી નાખ્યા બીજીબાજુ જલંધરે ગરૂડ પર એવો પ્રહાર કર્યો કे તે પૃથ્વી પર પડી ગયો જલંધરે વિષ્ણુજીની છાતીમાં પણ એક તીક્ષણ બાણ મારીને તેમને ઘાયલ કરી દીધો. ગદાને કપાઈ જવાથી જલંધરે ધનુષ-બાણથી યુધ્ધ કર્યુ. ત્યારબાદ વિષ્ણુજીએ ગદાથી જલંધરની છાતીમાં પ્રબળ પ્રહાર કર્યો તો તેણે હસતા-હસતા સહન કરી લીધો. ત્યારબાદ જલંધરે ત્રિશુળથી વિષ્ગુજી

પર પ્રહાર કર્યો તેના જવાબમાં નંદક, ખડકથી વિષ્કુજીએ તેના ત્રિશુળને કાપી નાખ્યુ. વિષ્ણુજીએ જલંધરની આ યુધધ ક્રિયાથી તોની યુધધ વિદ્યા,સાહસ,પરાક્રમથી પ્રસન્ન થઈને વરદાન માંગવા ક્્યુ.વિષ્ણુજીની પ્રસન્નતા અનુભવી જલંધરે કહ્યું કे તમે મારી બહેન લક્ષ્મીજ અને તમારા અન્ય કુંુંબીજનો સાથે મારા ધરે રહેવા માટે આવો. ભગવાન વિષ્ણુએ જલંધરને પ્રસન્નતાપર્વક એ વરદાન આપી દીદુ સહિત વિષ્ણુજ જલંધરના નિવાસ પર આતિથ્ય ગ્રહણ કરવા માટે આવશે જલંધર કૃતતક્દ્ય થઈ્ઈ ગયો એન ત્યારબાદ તેનો યશ ચારે તરફ ફેલાયો તથા તે ગાંધર્વો, દેવો અને પક્ષોને પોતાનો અનુગામી બનાવી ધર્મપુર્વક શાસન કરવા લાગ્યો.

સનતકુમારજી બોલ્યા કे મુનીશ્વર! જ્યારે દેવતાઓએ એ જોયુ કे જલંધર સુખપુર્વક ધર્મ પ્રમાણે શાસન કરી રહ્યો છે અને શિવજી પ્રત્યે તેમની પુરી નિષ્ઠા છે તો તે અત્યંત ચિંિતિ થઈ ગયા. તેમણે શિવજીનુ સ્મરણ કર્યું અને તેમને પ્રસન્ન કર્યા ભક્તોનુ ભલુ કરવાને કારણે શિવજીએ નારદને બોલાવ્યા

અને તેમને દેવતાઓનુ ભલુ કરવા માટે ક્્યુ. નારદજી દેવતાઓ સાથે મળીને જલંધરને ત્યાં ગયા.જલંધરે નારદજી ના ચરણોની પુજા કરીને તેમના આવવાનુ કારણ પૂછ્યું અને કહ્યું કે હે ભગવાન!મારા યોગ્ય કોઈ સેવા હોય તો બતાવવાનું કષ્ટ કરો. નારદજીએ કહ્યું કે શિવલોકમાંથી આવી રહ્યો ધું તું ધન્ય છે કे આવી સુંદર રીતે રાજ-કાજ ચલાવી રહ્યો છે. નારદજીએ બતાવ્યુ કે શિવલોકનુ વન ૧૦.૦૦ યોજન છે. ત્યાં સેંકડો કામધેનુ વિચરણ કરે છે અને તે વન ચિંતામણીથી પ્રકાશિત રહે છે. પાર્વતી અને

શંકર ત્યાં રહે છે. તેમને જોઈને મને લાગ્યુ કे તેમના જેવુ સમુધ્ધિ શાળી બીજુ જગતમાં કોઈ નથી પરંતુ દૈત્યરાજ ત્યારે જ મને તમારી સમૃધ્ધિનુ ધ્યાનમાં આવ્યુ અને તેને જોવા માટે હું તમારી પાસે આવ્યો. જલંધરે નારદજને પોતાની સમૃધ્ધિ બતાવી અને નારદજીએ તેની ધણી પ્રશંસા કરી તેમણે કહ્યું કે તમે પૃથ્વી અને પાતાળના તમામ રત્નોને તમારી પાસે સુરક્ષિત કરી લીધા છે પરંતુ તમારી પાસે એક સ્ત્રી-રત્ન નથી. તમારે કોઈ ર્રી રત્નની શોધ કરવી જોઈએ. આ સાંભળીને દૈત્યરાજે તેમને જ સ્રી રત્ન વિશે પૂછયુ તો નારદજીએ બતાવ્યુ કे કैલાસ પર્વત પર ભગવાન શંકરની પાસેજ મહાન અને સુંદર ત્રીરત્ન છે.ભગવાન શંકર તેના વશમાં છે એવુ કહીને નારદજી ચાલ્યા ગયા.

જલંધરે પોતાના એક રાહુ નામના દુતને કैલાસ પર્વત પર મોકલ્યો ત્યાં નંદીએ તેમને રોકયો પરંતુ તે બળજબરીથી શિવજીની સભામાં ચાલ્યો ગયો અને જલંધરનો સંદેશ સંભળાવ્યો. તેણે કહ્યું કે જલંધરે શિવજીના પત્ની પાર્વતીને મંગાવ્યા છે. આ વાત કહેતા જ ભગવાન શુલપાણીની સામે એક ભયંકર શબ્દવાળો પુરૂષ નીકળ્યો અને તેણે અત્યંત વેગથી રાહુને પકડી લીધો.રાહુએ શિવજીની ક્ષમા માંગી પરંતુ તે પુરષે શિવજીને કહ્યું કे હે ભગવાન!મને ભુખ લાગી છે, હું કંઈક ખાવા ઈફ્છુ છુ ત્યારે શિવજીએ કહ્યુ કે પોતાના હાથપગનુ માંસ ખા. તેણે માથુ છોડીને બધું જ ખાઈ લીધુ. તેનાથી પ્રસફ થઈને શિવવજ્એ તેને સુકિત્તામુખ નામનો ગણ બનાવીને દરવાજા પર બેસાર, દીધો.

ત્યારબાદ વ્યાસાજએ કથાનો બીજો ભાગ સંભળાવવા ઈએકયો तો સનતકુમારજીએ કહ્યું કे તે દુત બર્બર નામથી વિખ્યાત થયો અને જતલંધરની પાસે ગયો ત્યાં જઈને તેણે શંકરજની બધી વાર્તા બતાવી આ સ.ભળીને જલંધરે સેના સજાવવાની આજા આપી. કાલનેમી અને શુભ-નેશુંભ વગેરે કરોડો हैત્યોએ પ્રયાણ કર્યુ પરંતુ નીકળતી વખતે અપશુકન પણ થયા. બીજીબાજુ શિવજને સારા સમાચાર મળ્યા અને તેમણે દેવતાઓ પાસેથી એ પણ સાંભળ્યુ

કે વિષ્ણુજી લક્ષ્મી સહિત જલંધરને ત્યાં નિવાસ કરી રહ્યાં છે ત્યારબાદ દેવતાઓ પણ ત્યાં રહી રહ્યાં છે. તે ઉપરાંત શિવજીએ વિષ્ણુજીને બોલાવી તેને ન મારવાનુ કારણ પૂછયું અને તેમનુ ત્યાં રહેવા વિશે પણ પૂછ્યું એ પર વિષ્ગુજ એ જવાબ આપ્યો કे જલંધર તમારા અંશમાંથી ઉત્પન્ન થયો છે અને લક્ષ્મીનો ભાઈ છે. એ કારણે મેં તેને માર્યો નહી તે અજેય પણ છે એના જવાબમાં શિવજીએ જલંધરને મારવાની વાત કહી.

જેવી શિવજીના મનમાં જલંધરને મારવાની વાત આવી તેવી જ દૈત્યોના સંપ્રદાયમાં હલચલ મચી ગઈ. કैલાસની નજીક ભીષણ યુધ્ધ થવા લાગ્યુ. ભયંકર યુધ્ધથી પૃથ્વી કાંપવા લાગી. શુક્રાચાર્યએ મૃત સંજીવનીથી દૈત્યોને જીવાડવા લાગ્યા. આ જોઈને શિવજી ખુબજ ક્રોધિત થયા.તેમના મુખમાંથી ભયંકર કૃત્યા નિકળી અને યુધ્ધ ભુમીમાં જઈને દેત્યોને ચાવવા લાગી.તેમણે શુક્રાચાર્યને પણ પોતાની અંદર છુપાવી દીધા. શુક્રાચાર્યના ચાલ્યા જવાથી દૈત્યો ગભરાઈ ગયા અને ભાગવા લાગ્યા.

શિવજીના ગણોએ શુંભ-નિશુંભ અને કાલનેમિને હરાવી દીધા ત્યારે જલંધર એક રથ પર સવાઈ થઈ આવ્યો. તેણે પોતાના બાણોની વર્ષાથી પૃથ્વી પર ધુમ્મસ ઉત્પન્ન કર્યુ. તેણે નંદી, ગણેેશ વગેરેને પણ બાણોથી ધાયલ કર્યા. કાર્તિકે એક શ્ક્તિ દ્વારા તેના પર પ્રહાર કર્યો પણ તેને એક ગદાના પ્રહારથી ગણેશ, વીરભદ્ર, નંદી વગેરેને વ્યાકુળ કરી દીધા. શંકરજીએ પોતાનું રૂદ્ર રૂપ ધારણ કર્યુ અને નંદી પર ચઢી તે ત્યાં આવ્યા તેમને જોઈ हैત્ય લોકી ત્યાંથી ભાગવા લાગ્યા.જલંધરે શંકરજી પર આક્રમણ કર્યુ અને હજજારો બાણોની વર્ષા કરી પરંતુ શંકરજીએ તેના બાણોની જાળને માથુ પણ કાપી નાંખ્યુ.જલંધરે પોતાના ભાગતા સૈનિકોને રોકવાની કોશિશ કરી પણ કંઈ ન વળ્યુ. તે શિવજીની લડતા કરી રહ્યાં હતા.જલંધરે શિવજી પર આક્રમણ કર્યુ અને શિવજી તેના બાણોને કાપતા રહ્યાં એ પર તેણે એક માયાવી કામ કર્યું.

તે શિવનું રૂ ધારણ કરી પાર્વતી પાસે પહોંચ્યો પરંતુ પાર્વતીને જોઈ રસ્તામાં જ તેને કામુકતાના કારણે સ્ખલન થઈ ગયુ. પાર્વતી અંત્તધ્યાન થઈ ગયા થોડીવાર પછી તેમને વિષ્ણુ મળ્યા ત્યારે તેમણે પૂછયુ કે શું વિષ્ગુજને જલંધરના કર્મોની ખબર છે. વિષ્ણુએ હકારમાં માથુ હલાવી કહ્યું કે વિષ્ણુજી જલંધરનુ અનુસરણ કરી તેની પત્નીજી વ્રત તોડે ત્યારે $જ$ આ हैત્ય મરી શકે વિષ્ણુજી જલંધરના નગરમાં ગયા અને બગીચામાં રોકાઈ ગયા. વૃંદાને

એક સ્વમ્મ આવ્યું કે,તેનો પતિ નગ્ન થઈ માથાવર તેલ લગાવી ઋષિ બની દક્ષિણ દિશા તરફ જઈ રહ્યો છે તેણે કાળા રંગના ફુલોની માળા પહેરી છે અને તે ચારે તરફથી હિંસક જીવોથી ઘેરાયેલો છે તેનું નગર સમુદ્રમાં ડુબી રહ્યું છે જાગીને તેણે પોતાના સ્વમ્ન પર વિચાર કર્યો અને તે પોતાની સખીઓ સાથે અગાશી પર ગઈ અને પછી તેજ બગીચામાં ફરવા લાગી ત્યાં તેણે એક મૌની તપસ્વીને જોયા ભયભીત વૃંદાએ મૌનીના ગળામાં હાથ નાંખી દીધા. ત્યારે એ તપસ્વીએ એક હુંકારમાં બધા રાક્ષસોને ભગાડી

દીધા એનાથી વૃંદા ભયમુક્ત બની ત્યાં મુનિયાએ બે વાનર જલંધરનુ માથુ અને ધડ લઈ આવ્યા. વૃંદાએ પોતાના પોતાના મૃત્યુને જાણી બહુ આઘાત અનુભવ્યો અને તે બેભાન બની ગई એ પછી તેણે મુનિને પોતાના પતિને જીવીત કરવા માટે કહ્યું ત્યારે મુનિએ કદ્યું કे, શિવજી દ્વારા માર્યો ગયેલો જલંધર જીવીત ન થઈઈ શકે પરંતુ શરણાગતની ઈચ્છા પૂરી કરવાનો મારો ધર્મ છે એથી મુનિએ જલંધરને જવિત કરી સમય સુધી તેની સાથે રમણ કરતી રહી પરંતુ એક વખત વાસ્તવિકતા જાણી તેણે વિષ્ણુને ખૂબ ધિક્કાર્યા અને કહ્યું કे તમે મને રાક્ષસ સાથે હશે અને વાંદરાઓની મદદથી તમે તમારી પત્નીને છોડાવી શકશો એમ કહી વૃંદા અગ્નિમાં સમાઈ ગઈ અને તેનું તેજ પાર્વતીજીમાં પ્રવેશ કરી ગયુ.

આ તરફ પાર્વતીના અદ્રશ્ય થવા પર ચૈતન્ય પછી ભગવાન શંકર ખુબ ગુસ્સો કરવા લાગ્યા. બંનેમાં ફરી યુધ્ય થવા લાગ્યુ. જલંધરે શંકરજન બાણોને કાપવા ઈચ્છયા પરંતુ જ્યારે તે ન કપાયા ત્યારે તેણે માયાવી પાર્વતી બનાવી રથના પૈડાથી બાંધી દીધી ભગવાન શંકર પોતાની પ્રિય પત્નીની આ હાલત જોઈ દુ:ખી થઈ ગયા અને તેમણે રૂદ્રનું રૂપ ધારણ કરી લીધુ બધા દૈત્ય તેમનુ આ રૂપ જોઈ ભાગવા લાગ્યા શિવજીએ તેમને ધिક્કારતા કહ્યું કे, હું ભાગનારાઓને નથી મારતો પરંતુ પાર્વતી તમને નહીં છોડ અને આમ કહી શિવજીએ ચરણાંગુષ્ઠથી બનેલા સુદર્શન ચક્રથી જલંધરનું માથુ કાપી નાંખ્યુ. શિવજીની આજાથી તેના વહેલા લોહીથી રૌરવ નરકમાં એક કું3 બની ગયો. જલંધરનુ તેજ તેનાથી નીકળી શિવજીમાં સમાઈ ગયુ.

એ પછી બધા દેવતા શિવજીના ચરણોમાં મૌન બની પોતાની પ્રાર્થના સમર્પિત કરવા તેમનું ધ્યાન કરવા લાગ્યા. શિવજી અંત્તધ્યાન થઈ્ઈ ગયા.આ વૃતાંત પછી બ્રહ્માજીએ નારદજીને કહ્યું કे જ્યારે બધા દેવતા સ્તુતી કરી મૌન થઈ ગયા ત્યારે શંકરજીએ કહ્યું કે, જલંધર મારો જ અંશ હતો. આ મારી લીલા હતી. સૌને એનાથી પ્રસન્નતા થઈ.ભગવાન શંકરે વિષ્ગુજીનું તે ચરિત્ર પણ કહ્યું જે રીતે વૃંદાને મોહિત કરી અને તે અગ્નિમાં સમાઈ ગઈ.

શંકરજીએ વિસ્તારથી સમજાવતા કહ્યું કे, આ માયા જ સર્વેશ્વરી છે અને તેના ચરાચર જગત તેને આધીન છે વિષ્ણુજી આ માયાના કારણે જ કામવશ થઈ વૃંદા પર મોહિત થયા હતા. મહાદેવી ઉમા ત્રિદેવોની જનની છે અને તેનાથી પર છે.એટલે વિષ્ણુજીના મોહને દૂર કરવા માટે પાર્વતીની ચરણમાં જાવ. ત્યારે બધા દેવતા ઉમા પાસે ગયા અને તેમને પાર્થના કરવા લાગ્યા.આકાશવાણી દ્વારા તેમને ખબર પડી કે ઉમા જ ગણે ગુણોમાં

વિભક્ત થई બધી જગ્યાએ સ્થિત છે તે સત્ય ગુણથી સફેદ,રજોગુણથી લક્ષ્મી અને તમો ગુણથી જયોતિરૂપા છે.એટલે બધા લોકો મારી એ શક્તિઓ પાસે જાવછ તે બધાના મનોરથ પૂરા કરશે. ત્યારે દેવતાઓએ સફેદ, લક્ષ્મી અને સરસ્વતીનું સ્મરણ કરી તેમની પૂજા કરી અને દેવીઓ પ્રગટ થયા.તેમણે દેવતાઓને કેટલાક બીજ આપી કહ્યું કે વિષ્ગુજીની પાસે જાવ.તે બીજાને લઈ્ई દેવતાઓએ વૃંદાની ચિતામાં નાંખી દીધા. તેનાથી ધાત્રી, માલતી અને તુલલીનો પ્રાર્દુભાવ થયો. ધાત્રી અને તુલસી વગેરે વનસ્પતિઓને સ્થાપિત કરી વિષ્ણુજી વૈક્રં ચાલ્યા ગયા.

બ્રહ્માજએ નારદજના પૂછવા પર શંખચુક નામના દાનવનું વૃતાંત સંભળાવવાનું શરૂ કર્યુ. શંખચુડને શિવજએ ત્રિશૂળથી માર્યો હતો. બ્રહ્માજ બોલ્યા કे, હે નારદ વિધાતાના પુત્રમરીચી અને તેમના પુત્ર કશ્ય૫ હતા. દક્ષે કશ્યપને ૧૩ કન્યાઓ આપી હતી. કશ્યપજની એ પત્નીઓમાંથી એકનું નામ દનુ હતું તે ખૂબજ રૂપવતી અને તપસ્વિની હતી. તેના પણ અનેક પુત્રો થયા તેમાં વિપ્રચિત નામનો એક પરાક્રમી પુત્ર થયો.તેને પણ દંભ નામનો પુત્ર થયો તે વિષ્ણુનો ભક્ત હતો. તેના આગળ કોઈ સંતાન ન થયા. ત્યારે તેણે શુક્રાચાર્યથી દીક્ષા લઈ એક વર્ષ સુધી પુષ્કરમાં ત૫ કર્યુ તેના તપથી દેવતાઓ ખુબ ચિંતીત થયા અને બ્રહ્માજી લઈ વિષ્ણુજીની પાસે ગયા.

તેમણે કહ્યું કे, મારો પુત્ર દંભ પુત્ર માટે તપ કરી રહ્યો છે પરંતુ હું તેને તપના ફળથી નિવૃત કરી દર્ईશ.દેવતાઓને આમ કહી વિષ્ણુજી પુષ્કર ગયા અને તેમણે કહ્યું,કોઈ વરદાન માંગ.દંભે કહ્યું કे, મારો પુત્ર મહા પરાક્રી અને વિશ્વ વિજેતા થાય.સમય આવ્યે તેની પત્નીના ગર્ભમાં કૃષ્ણના પરમમિત્ર સુદામા આવ્યા.એને પહેલા જ રાધાજીએ શ્રાપ આપ્યો હતો. પુત્ર ઉત્પતિ બાદ તેનું નામ શંખચૂડ રાખવામાં આવ્યુ. તેની બાલ લીલાઓથી માતા પિતા ખુબ પ્રસન્ન થયા શંખચૂડ પણ પુષ્કરમાં કઈણ તપ કર્યુ અને તેના તપથી પ્રસન્ન થર્ई જ્યારે બ્રહ્માજી વરદ, આપવા આવ્યા તો તેણે દેવતાઓથી અવિજીત હોવાનું

વરદાન માંગ્યુ.બ્રહ્માજીએ તથાસ્તુ કહી તેને શ્રીકૃષ્ણનું અક્ષય કવચ આપી દીધુ અને કહ્યું કે, તું બદ્રીકાશ્રમમાં ચાલ્યો જા ત્યાં તુલસી તપસ્યા કરી રહી છે. તેનાથી વિવાહ કરી લે. આ બાજુ સ્વયં બ્રહ્માજીએ બદ્રીકાશ્રમમાં પહોંચીને એ બંનેના ગંધર્વયિધીથી લગ્ન કરાવ્યા ત્યારે ત્યાં અનેક સુંદર સ્થળો પર જઈ તુલસી સાથે રમણ કરવા લાગ્યા વિવાહ પછી તુલસી સાથે શંખચુડ પોતાના ઘરે આવ્યા. શુક્રાચાર્યે તેમને ખુબ આર્શીવાદ આપ્યા તથા દાનવોનું સ્વાભાવિકવેક સમજાવી દાનવ અધ્યક્ષ પર અભિષેક કરી દીધો. તે દાનવોની સેના લઈ ઈન્દ્રથી લડવા ચાલ્યો.દેવસેજ તેની આગળ ટકી ન શકી, દેવતા લોકો ગુફાઓ અને કંદરાઓમાં છુપાઈ ગયા તેણે અનેક દેવતાઓનું હરણ કરી લીધુ તથા સ્વંય ઈન્દ્ર બની ગયો. સૂર્ય,ચંદ્ર વગેરે તેના વશમાં થર્ई ગયા. જ્યારે દેવતા ખુબ દુ:ખી થયા તો પોતાના પરાજયનુ વૃતાંત સાંભળવા બ્રહ્માજી

પાસે ગયા. બ્રહ્માજી તેમને વિષ્ણુ પાસે લઈ ગયા. વિષ્ણુજીએ કહ્યું કે, શંખચુડ પૂર્વમાં મારો મિત્ર હતો પણ તમે ચિંતા ન કરો. હું શિવજી સાથે ચર્ચા કરીશ. આમ કહી વિષ્ગુજી દેવતાઓને સાથે લઈ શિવલોકમાં ગયા. એ સમયે શિવની ચારે તરફ ગણ બેઠા હતા પાર્વતીજી તેમની સાથે રત્નમય સિંહાસન પર હતા અને ગીત-નૃત્ય વગેરે થઈ ગયુ હતું અવસરળ મળતા દેવતાઓએ તેમની પ્રાર્થના કરી અને શંખચુડ વીરો બતાવ્યુ. શિવજી બોલ્યા કે હું શંખચુડને જાણુ છં તે રાધાના શ્રાપને કારણે રાક્ષસ ધયા છે. આમ તો તે શ્રીકૃષ્ડાના મિત્ર છે. એજ સમયે રાધા સાથે કૃષ્ણ ત્યાં આવ્યા અને તેમણે શિવજીને વંદન કર્યા. શિવજીએ શંખચુડને મારવાનુ વચન આપી દીધુ.

ભગવાન શંકરે ત્યારબાદ ગંધર્વરાજ ચિત્રરથને શંખચુડની પાસે મોકલ્યો ત્યાં પહોંચીને ચિત્ર રથે પોતાનો પરિચય આપ્યો અને કહ્યું કे અથવા તો તુ દેવતાઓના બધા અધિકાર આપી દો. અથવા મારી સાથે યુધ્ધ કરો. તેણે એ પણ બતાવ્યું કે આવુ તે શંકરજીના આદેશથી કહી રહ્યો છે.તેના જવાબમાં શંખચુડ કહ્યું કે આ ધરતી વીરભોગ્યા છે. હું વીર છું અને શંકરજી સાથે યુધ્ધ કરીશ હું કાલેજ રૂદ્રલોકની યાત્રા કરીશ અને યુધ્ધ માટે તૈયાર થઈ જઈશ.

શંખચુડનો આ સંદેશો સાંભળીને શિવજી ઘણા ક્રોધિત થયા અને તેમણે વિરભદ્ર અને ભદ્રકાળીને બોલાવીને શંખચુડને મારવાની આજા આપી દીધી અને પોતે દેવતાઓની સાથે ચાલી નીકળ્યા.તેમની સાથે આઠ વસ્તુઓ આઠ ભૈરવ,રૂદ્ર,સુર્ય, અગ્નિ, ચંદ્રમા,કુબેર, યમ વગેરે પણ ચાલી નીકળ્યા. કાલી પણ તેમની સાથે હતા અને તેમની જીભ પણ લપલયા રહી હતી. તેમણે હાથમાં ખપ્પર લાધુ હતું.તેમની સાથે ત્રણ કરોડ યોગીની અને ત્રણ કરોડ ડાકીણી હતી.

બીજી તરફ શંખચુડ પોતાના અંતઃપુરમાં જઈને પોતાની પત્ની તુલસીને આખી કથા સંભળાવી અને તેને સવાર્થી પ્રારંભ થનાર યુધ્ધ વિશે પણ કહ્યું બંને સ્ત્રી- પુરૂષ આખી રાત વાતો કરતા રહ્યાં અને સુખ અને આનંદનો અનુભવ કરતા રહ્યા. સવારે શંખચુડે પોતાના પુત્રને રાજ્ય સોં્યુ અને તેને તુલસીના હવાલે કર્યો ત્યારે પોતાની સેના તૈયાર કરાવી અને યુધ્ધ માટે નીકળી પડયા.તેમણે પુષ્પભદ્રા નદીના કિનારે પોતાના તંબુ નાખ્યા અને શિવજીની સેનાનુ અનુમાન લગાવ્યુ.

શિવજીએ શંખચૂડના દુતને કહ્યું કે તું તારા સ્વામીને કહે કે દેવતાઓ સાથે વેર ત્યાગીને તેની સાથે સંધિ કરી લો.તેમનુ રાજ્ય આપી દે પ્રાણીઓનો આ રીતે વિરોધ યોગ્ય નથી તમે કશ્યપના સંતાન છો. ત્યારે દુતે કહ्युં કे હे પ્રભુ,તમે જે કંઈપણ કરી રહ્યાં છો સત્ય છે પરંતુ બધો દોષ અસુરોનો નથી. તમે દેવતાઓનજા પક્ષપાતી છો. તમારે આવુ ન કરવુ જોઈએ ત્યારે શંકરે કરવામાં પણ કોઈ આપત્તિ નથી.

પોતાના દુતની વાત સાંભળીને શંખચૂડે યુધ્ધ કરવાને જ સમજયુ તેણે પોતાના વીરોને આફા ઉચિત આપી દીધી બીજી તરફ ભગવાન શંકરે પણ પોતાની સેનાને યુધ્ધ માટે પ્રેરણા આપી બંને તરફથી રણના વાજા વાગવા લાગ્યા અને બંને પક્ષોના વીર માર કાપ મચાવવા લાગ્યા. મહેન્દ્રના વૃષપર્વાથી અને વિષ્ગુના દંભથી કાલકાનુ કાલાસુર સાથે તથા અન્ય લોકો સાથે યુધ્ય થવા લાગ્યુ. કાલામ્બિકાની સાથે વરૂણ યુધ્ધ કરવા લાગ્યો. આ યુધ્ધની શરૂઆતની ક્ષણોમાં દેવતા લોકો હારવા લાગ્યા અને આમ-તેમ ભાગવા લાગ્યા.

ત્યારે ભગવાન શંકરે ક્રોધિત થઈને યુધ્ધ કરવા લાગ્યા. મહાદેવી કાલી પણ અલગ અલગ દૈત્યોનો નાશ કરવા લાગી અને લાખો હાથી અને દાનવોને ચાવવા લાગી. પોતાની સેનાની દુર્દશા જોઈને શંખચૂડ સ્વયં યુધ્ય માટે તૈયાર થઈ્ઈ ગયો. તેણે ચારેબાજુ માયા ફલલાવી દીધી. આખી રણભુમીમાં અંધકાર છવાઈ ગયો. ત્યારબાદ સ્કંધ ભયાનક રૂપથી યુધ્ધ કરવા લાગ્યો. તેણે પોતાના માતા-પિતાનુ ધ્યાન કરી તેના રથને કાપી નાખ્યો પરંતુ દાનવરાજે તેમને પોતાની શક્તિના પ્રહારથી પાડી દીધો શિવજીએ ફરી તેને જીવન આપ્યુ અને ફરીથી યુધ્ધ કરવા લાગ્યા. દેવીએ ભયાનક સિંહનાદ કર્યો જેનાથી

અનેક દાનવ બેભાન થઈને ઢળી પડયા.કાલી વિકરાળ રૂ૫ ધારણ કરીને છૈત્યોનુ રક્ત પીવા લાગી. શંખચૂડ જાતે જ કાલીની સાથે યુધ્ધ કર્યુ ત્યારે કાલીએ ભયંકર બાણોની વર્ષા કરી. જ્યારે કાલીએ નારાયણ શારત્ર્ર ચલાવ્યુ તો શંખચૂડ રથમાંથી ઉતરીને શસ્ત્રોને પ્રણામ કર્યા જેનાથી તે પોતાની મેળે જ શાંત થઈ્ઈ ગયા. દેવી દ્વારા બ્રહ્માશસ્ત્રનો પ્રયોગ કરવાથી પણ. દાનવરાજ તેનાથી બચી ગયા.ત્યારે દેવી ચારે તરફ વિકરાળ રૂપ ધારણ કરી રક્તપાન કરવા લાગી.દાનવ ભયભીત થઈને ભાગ્યા કાલીએે પશુપત અર્ત્ર નો પ્રયોગ કર્યો પરંતુ આકાશવાણી દ્વારા તેમને રોકવામાં આવ્યા.કારણ કે શંખચૂડનુ મૃત્યુ તે અસ્રથી લખાયેલુ ન હંતું.

.આ બધી કથા શિવજી દ્વારા નિવેદ્દાત કરવામાં આવી. આકાશવાણી પ્રમાણે શંખચૂડનો વધ શિવજ કરી શકતા હતા. શિવજ પોતાના બળદ પર ચઢીને યું્ધ ભૂમીમાં ગયા. શંખચૂડ તેમને જોયા તો વિમાનમાંથી ઉતરીને પ્રણામ કર્યા અને તેમની સાથે યુધ્ધ કરવા લાગ્યો.તેણે સો વર્ષ સુધી શિવજી સાથે યુધ્ધ કર્યુ.શિવજી દ્વારા પોતાની સેનાનો ભયંકર નાશ થતો જોઈને દાનવરાજને ખુબજ કોધ આવ્યો અને તેણે વાદળોની જેમ ભગવાન શંકરર પર બાણોનો વરસાદ કરવાનો શરૂ કરી દીધો. તે અદ્રશ્ય થઈને ભય દેખાડવા લાગ્યો શિવજીએ તેની બધી માયાનો નાશ કરી દીધો. તેને મારવા માટે ત્રિશુળ ઉઠાવ્યુ પરંતુ આકાશ વાણીથી તેમને રોકવામાં આવ્યા. તેમકો કહ્યું के તમે વેદની મર્યાદાનુ ઉલ્લંઘન ન કરો. જયાં સુધી શંખચૂડની પાસે વિષ્ગુનુ કવચ અને પતિવ્રતા સ્ત્રી છે. ત્યાં સુધી તેનુ મૃત્યુ નહીં થાય.

ત્યારે શિવજીની આજાથી વિષ્ણુએ બ્રાહ્મણનો વેશ ધારણ કરીને શંખચૂડની પાસે ગયા અને તેની પાસે તેમનુ કવચ માંગ્યુ. પછી તેમણે તે કવચ પહેર્યુ અને તેનુ રૂપ ધારણ કરીને તેની પત્નીની પાસે ગયા વિષ્ણુ એ શંખચૂડના ३૫માં તેની પત્ની સાથે વિહાર કર્યો અને સમય મળતા જ શિવજીના એક ચુળથી શંખચૂડનો વધ કરી દીધો.આકાશમાં ફુલોનો વરસાદ થવા લાગ્યો અને શંખચૂડ પણ શ્રાપથી મુક્ત થઈ ગયો.તેના હાડકામાંથી એક ખાસ પ્રકારની જાતી ઉત્પન્ન થઈ.

ત્યારબાદ બ્રહ્માજીએ બીજી કથા સંભળાવતા કહ્યું ક-શંખચૂડનુ ર૫ ધારણ કરેલા વિષ્ણુ જ્યારે પત્ની તુલસી પાસે પહોંચ્યા તો તેણે પોતાનો પતિ જાણીને આસન પર બેસાડ્યા અને કટાક્ષ કરતા યુધ્ધના સમાચાર પુછયા તો શંખચૂડ બનેલા વિષ્ણુએ બતાવ્યુ કे તેમની વચ્ચે સંધિ થઈ ગઈ છે અને શિવજી

પોતાના ધામમાં પાછા ફરી ગયા છે પરંતુ એક વખત વિહાર કરતા તુલસીને વાસ્તવિકતાનુ ભાન થયું અને તે તેમને શ્રાપ આપવા માટે તૈયાર થઈ ગઈ.શ્રાપના ભયથી વિષ્ણુ પોતાના પ્રાકૃતિક રૂપમાં આવી ગયા.આ જોઈને તુલસીએ કહ્યું કे હે વિષ્ણુ! તમારામાં જરાપણ દયા નથી.તમાર મન પથ્યર જેવુ છે.

તમે છળથી પોતાના ભક્તનો વધ કરાવ્યો છે અને માર પતિર્રત ભંગ કર્યુ છે તે વીલાપ કરવા લાગી તેનો વિલાપ સાંભળીને વિષ્ગુજીએ શિવનુ સ્મરણ કર્યુ શિવજીએ ત્યાં પહોંચી તુલસીને સંસારની નશ્વરતા સમજાવી અને કહ્યું કे તુ તુલસી નામની વનસ્પતિ બનીશ અને દિવ્ય રૂપ ધારણ કરીને તું હરિની સાથે વિહાર કરીશ. તું ક્ષીરસાગરની પણ પત્ની બનીશ અને તમારા શ્રાપને કારણે જ વિષ્ણુ પત્થર બનીને નદીના જળમાં રહેશે જ્યારે તે પત્થરને કીડા કાપી-કાપીને ગોળાકાર કરી દેશે તો તે શાંતીગ્રામ કહેવાશે.

તુલસીની પવિત્ર કથા સાંભળ્યા પછી શિવજીના ચરિત્રને સાંભળવવાની અતૃત્ત ભાવનાથી પરિપૂર્ણ વ્યાસજીએ સનતકુમારને શિવજીના ચરિત્રની અન્ય કથા સંભળાવવાનો આગ્રહ કર્યો. તે બોલ્યા ઘણા જુના સમયની વાત છે. કे મંદરાચલ પર્વત પર શિવજી પાર્વતીની સાથે વિહાર કરી રહ્યાં હતા પાર્વતીએ પોતાના સોના જેવા હાથથી શિવજીના નેત્ર એક ક્ષણ માટે બંધ કરી દીધા તો ચારે બાજુ અંધકાર છવાઈ ગયો અને ભગવાન શંકરના સ્પર્શથી પાર્વતીના બંને હાથથી મધજળ વહેવા લાગ્યુ. આ જળમાંથી અનેક વિકરશાળ,કાળા

રંગનો,કદરૂપો અને ભય ઉત્પત્ન કરનારો આંધળો મનુષ્ય ઉત્પન્ન થઈને નૃત્ય કરવા લાગ્યો.પાર્વતીજના પુછવાથી શંકરજએ પોતાના નેત્ર બંધ કરવાનુ ફળ બતાવ્યુ. તેમણે એ પણ કહ્યું કે તમારા હાથોમાં લાગેલા મારા પરસેવાથી ઉત્પન્ન આ બાળક તમાર સંતાન છે. તેથી તેના પાલન-પોષણની વ્યવસ્થા કરો બીજી તરફ પોતાના મોટા ભાઈની સંતાન વૃધ્ધિને જોઈને અને પુત્રની કામનાથી હિરણ્યાએ ભગવાનને પ્રસન્ન કરવા માટે ધોર તપ કર્યુ શિવજીએ તેમને સમજાવીને પોતોન તે આંધળો પુત્ર તેને સોંપી દીધો હિરણ્યાક્ષના મરવાથી તે પુત્ર અંધક પાતાલ સમ્રાટ બન્યો.

અંધકના પિતાના પરિવારવાળાએ તેને એકબાજુ રાજ્ય માટે અનાધિકારી બતાવ્યો અને દત્તક પુત્ર હોવાથી તેનુ અપમાન કર્યુ અંધકે વાતની સચ્ચાઈનો સ્વિકાર કરી તપસ્યાનો માર્ગ અપનાવ્યો. તેણે બ્રહ્માજીની પુજી-અર્ચના કરી અને વરદાન માગ્યુ કे પ્રહલાદ વગેરે મારા ભાઈ નોકર બની જાય અને મારા નેત્ર ઠીક થઈ જાય. હું દેવ અને દાનવોથી અવદય રહું બ્રહ્માજીએ શિવજી સિવાય અન્ય કોઈથી પણ અવદય થવાનુ વરદાન આપી દીધુ.

પોતાના નગર પાછા ફરીને અંધક પોતાના ભાઈઓને વશમાં કરી લીધા તે શક્તિ સતા, વૈભવના મદમાં એટલો ચુર થઈ ગયો કे કુમાર્ગે જવા લાગ્યો એક દિવસ તેના મંત્રીઓએ એ બતાવ્યુ કे એક જટાધારી તપસ્વી છે અને તેમની પાસે એક સુંદર ત્રી પણ છે તમે ચાલીને તેને પ્રાપ્ત કરશે તો તમારૂ મન ખુબજ પ્રસન્ન થશે.અંધકે જ્યારે આ સાંભળ્યુ તો તે રમણીને પોતાની પાસે લાવવાનો આદેશ કર્યો.અંધકના મંત્રી મંદરાચલ

પર્વતની ગુફામાં ગયા અને ત્યાં જટાધારી શિવને અંધકનો સંદેષો આપ્યો. શિવજીએ તેની અવગણના કરી અને કઘ્યું કે તે સુંદરી સાથે જાતે જ વાત કરે.દુતોએ અંધક પાસે જઈને બધી વાત બતાવી આ વાત પર તે કામાતુર બની ગયો અને સુંદરીને મેળવવા માટે બળજબરીથી તેનુ હરણ કરવા માટે ત્યાં પહોંચ્યો.ત્યાં પહોંચતા જ બાણાસુર, સહર્તા બાહુ,બલિ વગેરે વીરો હોવા છતાં પણ શિવના ગણોએ તેમને ગુફામાં આવવા દીધા નહીં हૈત્યોના ખુબ પ્રયત્ન પછી પણ ગુફામાં પ્રવેશ ન કરી શક્યા અને આ બાજુ શંકર પાશુપાત વ્રતમાં વિધ્ન જાણીને તપ્પસ્યા માટે બીજે ક્યાંય ચાલ્યા ગયા.

એક દિવસ ગુફામાં એકલા રહેતા પાર્વતીની પાસે અંધક ઘુસી આવ્યો.ગણોએ તેને રોકવાનો પ્રયત્ન કર્યો પણ તે રોકાયો નહી. પાર્વતીએ બ્રહહા,વિષ્ગુ વેગેરેનુ સ્મરણ કર્યુ તો તે બધા સ્રી વેષમા આવીને તેની સાથે યુધ્ધ કરવા લાગ્યા. આ યુધ્ધ ધણા વર્ષો સુધી ચાલ્યુ અને પાર્વતીએ પણ યુધ્ધમાં કુદવુ પડયુ.શિવજી પાછા ફર્યા તો તેમણે યુધ્ધ અટકાવ્યુ પરંતુ અંધકે પાર્વતીને ભેટમાં આપવાની માંગણી કરી તેના પરિણામે તેમણે યુધ્ધનો સંદેશો મોક્्યો.

બલિને આગળ કરીને અંધકે યુધ્ધનો પ્રારંભ કર્યો બલિ એટલી શક્તિથી યુધ્ધ કરી રહ્યો હતો કे તેણે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, ઈન્દ્ર, સુર્ય બધાને હરાવી દીધા અને ગળી ગયો. આ સમાચાર સાંભળીને શિવજ જાતેજ આવ્યા અને તેમણે પોતાના તેજ બાણોથી દૈત્યના મુખમાંથી બધા લોકોને બહાર કાઢયા.શંકર શુક્રાચાર્યને ગળી ગયા જેથી તે મરેલા અસુરોને ફરીથી જીવીત ન કરી શકે. દૈત્યોનુ મનોબળ તુટી ગયું અને તે હારી ગયા.ઈન્દ્રએ અંધકને પડકાર્યો અને તેને ખુબજ ઘાયલ કર્યો. જ્યારે અંધક શંકર અને પાર્વતીને બાણોથી હુમલો કરવા લાગ્યો તો શંકરજીએ પોતાના ત્રિશુલથી તેના પર પ્રહાર કર્યો તેનાથી વહેતા લોહીથી ઘણા બધા દૈત્યો ઉત્પન્ન થયા અને યુધ્ધ કરવા લાગ્યા ત્યારે

દેવોએ ચંડીનુ સ્મરણ કર્યુ અને તે हैત્યોના રક્તનુ પાન કરવા લાગી. છેવટે શિવવજીએ અંધકનુ માથુ ત્રિશુળથી કાપી નાખ્યુ. મરતી વખતે અંધકે શિવજીની પુજા કરી અને પ્રસન્ન થઈને શિવજીએ તેને ગાણપત્ય પ્રદાન કર્યુ. વ્યાસજીએ સનતકુમારજન પૂછયું કे મહામતો મને તમે આ કૃા સંભળાવવાની કૃપા કરો કે શુક્ચાર્ય શિવજના પેટમાંથી કેવી રીતે બહરર આવ્યા અને તેમણે મૃત સંજીવની વિદ્યા કયાંથી મેળવી સનતકુમારજી બોલ્યા કે શિવજના પેટમાં પહોંચ્યા પછી દૈ ત્યોએ આચાર્યને પેટની બહાર લાવવાની ધણી કોશિશ કરી અને બાજુબાજુ કાણા જોવા લાગ્યા પરંતુ સફળતા મળી નહી. ત્યારે તેમણે શિવજીના બતાવેલા એક મંત્રનો જાપ શર કરી દીધો.

ॐ નમસ્તે દેવેશાય સુરાસુર નમ સ્કૃતાથ
ભૂતંભવ્ય-મહાદેવાય હરિત પિંગલલોચનાય

આ મંત્રના જાપથી દેત્યગુરૂ શિવલિંગના માર્ગથી બહાર આવ્યા અને તેथી જ તેમનુ શુક્ર પડ્યુ એ શુક્રાચાર્ય વારાણસી ગયા અને ત્યાં જઈને જયોર્તિલિંગની સ્થાપના કરી ત્યારબાદ તેમણે ભગવાન શિવની આરાધના કરી તેમને પ્રસન્ન કર્યા અને ભગવાન શિવના પ્રગટ થઈને તેમને મૃત સંજી ની વિદ્યા મ્રદાન કરી.

વ્યાસજીએ સનતકુમારને બાણાસુરનુ ગાણપત્ય ગ્રહણ કરવાની કથા સંભળાવવા માટે કહ્યુ.તેમની જિશ્ઞાસાને શાંત કરતા સનતકુમારજી બોલ્યા હિરણ્યકશિયુના પ્રપૌં્ર, પ્રહલાદના પૌત્ર અને વિલોચનનો પુત્ર બલિનો પુત્ર બાણાસુર હતો. બાણાસુર પણ પોતાના પિતા અને દાદાની જેમજ શિવજીનો ભક્ત હતોં અને અત્યંતદાની અને ઉદાર હતો. તેછે ભગવાન શંકરને પરિવાર સાથે પોતાના નગરમાં રહેવા આવવાનુ વરદા લઈ લીધુ. એેક દિવસ શિવજી એ તે શોણિત નગરીની બહાર નદીના કિનારે નૃત્ય-ગીતનુ આયોજન કર્યુ શિવજની ઈચ્છા હતી કे તે જલવિહાર કરે પરંતુ પાર્વતી

હજી સુધી આવ્યા ન હતા ત્યાં જે અન્ય ર્રીઓ જળ-વિહાર કરી રહી હતી તેમણે વિચાર્યુ જે પણ સ્ત્રી શિવજીની સાથે વિહાર કરવામાં સફ઼ થશે તે ઘણી ભાગ્યશાળી હશે.આવુ વિચારીને બાણાસુરની પુત્રી ઉષાએ પાર્વતીનો વેશ ધારણ કર્યો અને શિવજીની સાથે વિહાર કરવા માટે આવી પરંતુ જેવી તે શિવજની પાસે પહોંચી તેવી જ પાર્વતીજ આવી ગયા. તેમણે ક્રોધિત થઈને ઉષાને શાય આપી દીધો કे તે

વૈશાખ સુદ બારશની અડધી રાત્રે જ્યારે સુતી હશે ત્યારે કોઈ અજાણ્યો પુરૂષ તેને ભોગવી લેશે. આ બાજુ બાણાસુર શંકરજીની અને તેથી મારી ભુજાઆની શક્તિ નકામી થતી જાય છે શું કરૂ? શિવજએ બાણાસુરની આ ગર્વથી ભરેલી વાત સાંભળી અને તેને આध્વાસન આપ્યુ કे જલ્દીથી તેનો કોઈ હરિફ અવાશે અને તેને શક્તિનુ મ્રદર્શન કરવાનો અઅસર भणगे.

વેશાખ વદને બારશે વિષ્ણુજીની પુજ કર્યા પછી ઉષા સુઈ રહી હંતા. તो શ્રીકૃષ્ણનો પૌત્ર અનિરૂધ્ધ અંત:પુરમાં આવ્યો અને તેણે ઉષાની સાથે બળાત્કા ક્યોં આ ઘટનાથી ઉષા આત્મહત્યા કરવા જરर રહી હતી કे રસ્તામાં તेनी સખી ચિત્રલેખા તેને મળી અને તેણે તેને સમજાવ્યુ કे તે तेને ગુપ્ત રીતે પતિ ઉપલબ્ધ કરાવી દેશે.જ્યારે ચિત્રલેખાએ અનેક દેવતાઓ, ગ્ધર્વો અને મહાવીરોના ચિત્રો ઉષાને દેખાડયા તો તેણે અનિરૂધ્ધનુ ચિત્ર જોઈન માદ્ શરમથી ઝુકાવી દીધુ. ચિત્રલેખાએ અનિરૂધ્ધની શોધ કરી અને તે દ્વારકા ગાઈ તથા પોતાના તામસી યોગથી પથારીમાં સુતેલા અનિરૂધ્ધને પથારી સાથે \& ઉષાના અંત:પુરમાં લાવી પોતાના પ્રિયતમને મેળવીને

ઉષા આનંદ મગ્ન થઈ ગઈ અને રતિ વિલાસ કરવા લાગી.જયારે દ્વારપાળોને આ વાતની ખબર પડી તો તેમણે બધું બાણાસુરને બતાવી દીધુ. ક્રોધિત બાણાસુર અંત:પુર્માં આવ્યો અને અનિરૂધ્ધને યુધ્ધ માટે પડકાર્યો અનિરૂધ્ધે વિરતાનુ અંુુ પ્રદર્શન ક્યુ કे પરિણામે બાણાસુરે તેને નાગાપાશામાં બાંધી દીધો. તેણે પોતાના અનેક સૈનિકોને અનિરૂધ્ધના પ્રાણ ખતમ કરવાનો આદેશ આપ્યો પરંતુ મહાત્મ્ય કૃષ્માંડ બાણાસુરને સમજાવ્યો ફे તે અનિરૂધ્ધને ન મારે આ બાજુ અનિરૂધ્ધે પોતાની શક્તિથી પિંજરૂ તોરી નાખ્યુ અને પછી પોતાની પ્રિયતમા પાસે જઈને રતિ-વિલાસ કરવા લાગ્યો.

ભગવાન કૃષ્ણના અંતઃપુરમાં ત્ર્રીઓ દ્વારા રડવાનો અવાજ સાંભળીને કૃષ્ણને અનિરૂધ્ધ અંગે ખબર પડી શોધ કર્યા પછી જ્યારે સ્થાનની ખબર પડી તો પ્રદુમન, શાંભ, નંદ, ઉ૫નંદ, બલભદ્ર વગેકરે યાદવોને લઈને બાણાસુરના નગરને ઘેરી લીધુ.જ્યારે બાણાસુર જોયુ કે તે શ્રીકૃષ્ણ દ્વારા બાર અક્ષૌરૂદ્ર પણ બાણાસુરની મદદ માટે આવ્યો. આ યુધ્ધમાં શ્રીકૃષ્ણનુ શિવ સાથે પદુમનનો કુષ્માંડ સાથે કૃપનુ કર્ણ સાથે બાણનુ સાત્યાક સાથે ગર્વનુ નંદિ સાથે અને શાંભનુ બાણપુત્ર સાથે ભયંકર ધ્વંદ યુધ્ધ થયું.શિવજીનુ તેજ ભયાનક હતું અને યાદવો રોકાઈ ન હતા. ત્યારે કૃષ્ણએ લાસ્યજવર પ્રસારતા બાણોનો પ્રયોગ કર્યો.બને બાણના ટકરાવાથી કૃષ્ણનુ બાણ નિરસ્ત થઈ ગયુ.

ત્યારે કૃષ્ણએ શિવની આરાધના કરી કે હું તમારા આદેશથી બાણાસુરની ભુજાઓ કાપવા આવ્યો છું તમે યુધ્ધથી અલગ થઈ્ઈ જાવ. શિવજીના અલગ થવાથી શ્રીકૃષ્ણએ બાણાસુરની ભુજાઓ કાપી નાખી પરંતુ ભુજાઓના કપાવાથી પણ બાણાસુરે ઘણુ પરાક્રમ બતાવ્યુ. તેણે ઘોડા પર ચડીને ભયંકર યુધ્ધ કર્યુ પોતાની ગદાના ભયંકર મારથી શ્રીકૃષ્ગને ધરતી પર પછાડી દીધા તેના સેનાપતિએ યાદવોના છક્કા છોડાવી દીધા.

ત્યારે શ્રીકૃષ્ણ સુદર્શન ચક્રથી બાણાસુરનુ માથુ કાપવા લાગ્યા તો શિવજીના કહેવાથી તે રોકાઈ ગયા.તેમણે કૃષ્ગ અને બાણાસુરની મિત્રતા કરાવી દીધી. બાણાસુર શ્રીકૃષ્ણને પોતાના અંત:પુરમાં લઈ ગયો ત્યાં અનિરૂધ્ધના પોતાની પુત્રી સાથે લગ્ન કરાવી દીધા.શ્રીકૃષ્ણ પોતાની સેના સાથે દ્વારકા પાછા ફર્યા.ઉષા અને અનિરૂધ્ધના ગયા પછી બાણાસુરે તાંડવ નૃત્ય દ્વારા અનેક સ્તોત્રોથી શિવજીની પુજી કરી અને તેમની શિવભક્તિ પ્રદાન કરવાનુ વરદાન માંગતા એ પણ માંગ્યુ કे મારૂ વિષ્ણુ સાથે વેર ન થાય અને શોણિતપુરમાં ઉષાના પુત્રનુ રાજય હોય. શિવજીની કૃપા લઈને મહાકાલ તત્વ પ્રાપ્ત કરીને બાણાસુર પ્રસન્ન થયો.

વ્યાસજએ સનતકુમારને પૂછયું કे હવે તમે ગજાસુર અને દુંદુભી તथा નિહલાદના વધની કથા શું છે? એ બતાવવાની કૃપા કરો. ત્યારે સનતકુમારજ બોલ્યા કे આ જુના જમાનાની વાત ધે કे મહિષાસુરના વધનો બદલો લેવા માટે તેના પુત્ર ગજાસુરે ઘોર તપ કર્યુ અને બ્રહ્માજ પાસે વરદાન મેળવી લીધુ. ત્યારબાદ તે દેવતાઓને હેરાન કરવા લાગ્યો. તેણે પૃથ્વીના બધા તપસ્વી અને બ્રાહ્મણોને દુ:ખ પહોચાડયુ નંદન વનમાં

જઈને એટલો આનંત ફેલાવ્યો કे બધા દેવતા તેનાથી છુટકારો મેળવવા માટે શિવજીની શરણમાં આવ્યા ભગવાન શિવે જેવો તેને પોતાના ત્રિશુળથી મારવા લાગ્યો તેવો જ તે શિવજીની સ્તુતી કરવા લાગ્યો. તેની સ્તુતીથી શિવજી પ્રસન્ન થયા અને તેમણે રૂદ્ર પાસે એ વરદાન માંગ્યુ કે તેમના ચામડાનુ ઓઢણુ બનાવે શિવજીએ તેનો સ્વિકાર કર્યો અને ત્યારથી તે ગજ ચર્મધારી કહેવાયા.

પોતાના પિતા હિરણ્યાક્ષના મૃત્યુનો બદલો લેવા માટે તેના પુત્રએ વિચાર્યુ કे બધા અનર્થોનું મૂળ બ્રાહ્મો છે. કારણ કે દેવતા યશને આધીન રહે છે યજ વેદોને આધીન છે અને વેદ બ્રાહ્મોને આધીન છે. તેથી બ્રાહણોનો નાશ કર્યા પછી યફ જ નહી થાય અને દેવતાઓ ભુખથી પીડાઈને નષ થઈ જશે.તેથી તેણે વિચાર કર્યો કે પૃથ્વીને બ્રાહ્મણ વિહિન કરી દેવામાં આવે તે સિંહ, વ્યાધ વગેરેનુ રૂ૫ લઈને જંગલમાં રહેવા લાગ્યો તથા યજની સમિધા લેવા માટે જે પણ બ્રાહ્મણ જંગલમાં આવતા તેને ખાવા લાગ્યો તે બ્રાહ્મણોની શોધમાં કાશી સુધી પહોંચ્યો તે દિવસમાં તપસ્વીનો વેશ ધારણ કરતો હતો.

અને રાતમાં બ્રાહ્મણોને પોતાનુ ભોજન બનાવતો. તેણે એક દિવસ રસ્તામાં એક શિવ ભક્ત બ્રાભ્મણને એ સમયે પોતાનુ ભોજન બનાવવા ઈચ્છયુ. જ્યારે તે શિવ પુજા માટે જતો હતો. બ્રાહ્મણે શિવ મંદિરમાં જઈને પુજા કરી જેવો દુર્દભી તેને ખાવા માટે આગળ આવ્યો. તેવાજ ભગવાન શંકરની કૃપાથી સ્વયં શંકર શિવલિંગમાંથી પ્રગટ થયા અને તે દુષ્ટનો વધ કરી નાખ્યો. મરતી વખતે તેણે અનેક રીતે શિવજની પ્રાર્થના કરી તેમની પુજી કરી અને તેણે પણ ગજાસુરની જેમજ પોતાના શરીરના ચામડામાંથી ઓઢણા બનાવવાની પ્રાર્થના કરી શિવજીએ તેનો સ્વીકાર કરી લીધો અને તે એજ કારણે વ્યધેશ્વર કહેવાયા.

વ્યાસજીને સનતકુમારજી બોલ્યા કે હે વ્યાસદેવ? શિવજીનુ જે ચરિત્ર તમારી પાસેથી સાંભળ્યુ છે તે સ્વર્ગદાયક, આયુષ્ય, પુત્ર, પૌત્રીની વૃધ્ધિ કરવાવાળુ વિકારનો નાશ કરનારૂ જાનદાયક,રમા્ણીય અને યશ વર્ધક છે. જે વ્યક્તિ શિવના ચરિત્રને સાંભળે છે અથવા તો બીજાને સંભળાવે છે. તેમના દુ:ખ દુર થઈ જાય છે અને તે અંતમાં મોક્ષ પદનો અધિકારી બને છે.