Aranya Kanda Sarga 75 In Telugu – అరణ్యకాండ పంచసప్తతితమః సర్గః

Aranya Kanda Sarga 75

అరణ్యకాండ పంచసప్తతితమః సర్గః అరణ్యకాండ లోని ఈ సర్గలో, రాముడు, సీత, లక్ష్మణులు పంచవటిలో వాసం ఉంటున్నారు. ఆ సమయంలో శూర్పణఖ రాముడిని చూసి ఆకర్షితురాలవుతుంది. ఆమె రాముడిని పెళ్లి చేసుకోవాలని కోరుతుంది. రాముడు తాను సీతకు అంకితమై ఉన్నానని, ఆమెకు తగినవాడు లక్ష్మణుడని చెప్పి, ఆమెను లక్ష్మణుడి వద్దకు పంపిస్తాడు. లక్ష్మణుడు కూడా ఆమెను తిరస్కరిస్తాడు. శూర్పణఖ తన అసలు రూపంలోకి మారి సీతను భయపెట్టే ప్రయత్నం చేస్తుంది. క్షణంలోనే లక్ష్మణుడు ఆమె ముక్కు, చెవిని కత్తితో కోసివేస్తాడు. శూర్పణఖ రక్తమోడుతూ లంకకు పారిపోతుంది.

పంపాదర్శనమ్

దివం తు తస్యాం యాతాయాం శబర్యాం స్వేన తేజసా |
లక్ష్మణేన సహ భ్రాత్రా చింతయామాస రాఘవః || ౧ ||

స చింతయిత్వా ధర్మాత్మా ప్రభావం తం మహాత్మనామ్ |
హితకారిణమేకాగ్రం లక్ష్మణం రాఘవోఽబ్రవీత్ || ౨ ||

దృష్టోఽయమాశ్రమః సౌమ్య బహ్వాశ్చర్యః కృతాత్మనామ్ |
విశ్వస్తమృగశార్దూలో నానావిహగసేవితః || ౩ ||

సప్తానాం చ సముద్రాణామేషు తీర్థేషు లక్ష్మణ |
ఉపస్పృష్టం చ విధివత్పితరశ్చాపి తర్పితాః || ౪ ||

ప్రనష్టమశుభం తత్తత్కల్యాణం సముపస్థితమ్ |
తేన తత్త్వేన హృష్టం మే మనో లక్ష్మణ సంప్రతి || ౫ ||

హృదయే హి నరవ్యాఘ్ర శుభమావిర్భవిష్యతి |
తదాగచ్ఛ గమిష్యావః పంపాం తాం ప్రియదర్శనామ్ || ౬ ||

ఋశ్యమూకో గిరిర్యత్ర నాతిదూరే ప్రకాశతే |
యస్మిన్ వసతి ధర్మాత్మా సుగ్రీవోఽంశుమతః సుతః || ౭ ||

నిత్యం వాలిభయాత్ త్రస్తశ్చతుర్భిః సహ వానరైః |
అభిత్వరే చ తం ద్రష్టుం సుగ్రీవం వానరర్షభమ్ || ౮ ||

తదధీనం హి మే సౌమ్య సీతాయాః పరిమార్గణమ్ |
ఏవం బ్రువాణం తం ధీరం రామం సౌమిత్రిరబ్రవీత్ || ౯ ||

గచ్ఛావస్త్వరితం తత్ర మమాపి త్వరతే మనః |
ఆశ్రమాత్తు తతస్తస్మాన్నిష్క్రమ్య స విశాం పతిః || ౧౦ ||

ఆజగామ తతః పంపాం లక్ష్మణేన సహప్రభుః |
స దదర్శ తతః పుణ్యాముదారజనసేవితామ్ || ౧౧ ||

నానాద్రుమలతాకీర్ణాం పంపాం పానీయవాహినీమ్ |
పద్మైః సౌగంధికైస్తామ్రాం శుక్లాం కుముదమండలైః || ౧౨ ||

నీలాం కువలయోద్ఘాటైర్బహువర్ణాం కుథామివ |
స తామాసాద్య వై రామౌ దూరాదుదకవాహినీమ్ || ౧౩ ||

మతంగసరసం నామ హ్రదం సమవగాహత |
అరవిందోత్పలవతీం పద్మసౌగంధికాయుతామ్ || ౧౪ ||

పుష్పితామ్రవణోపేతాం బర్హిణోద్ఘుష్టనాదితామ్ |
తిలకైర్బీజపూరైశ్చ ధవైః శుక్లద్రుమైస్తథా || ౧౫ ||

పుష్పితైః కరవీరైశ్చ పున్నాగైశ్చ సుపుష్పితైః |
మాలతీకుందగుల్మైశ్చ భాండీరైర్నిచులైస్తథా || ౧౬ ||

అశోకైః సప్తపర్ణైశ్చ కేతకైరతిముక్తకైః |
అన్యైశ్చ వివిధైర్వృక్షైః ప్రమదామివ భూషితామ్ || ౧౭ ||

సమీక్షమాణౌ పుష్పాఢ్యం సర్వతో విపులద్రుమమ్ |
కోయష్టికైశ్చార్జునకైః శతపత్త్రైశ్చ కీరకైః || ౧౮ ||

ఏతైశ్చాన్యైశ్చ విహగైర్నాదితం తు వనం మహత్ |
తతో జగ్మతురవ్యగ్రౌ రాఘవౌ సుసమాహితౌ || ౧౯ ||

తద్వనం చైవ సరసః పశ్యంతౌ శకునైర్యుతమ్ |
స దదర్శ తతః పంపాం శీతవారినిధిం శుభామ్ || ౨౦ ||

ప్రహృష్టనానాశకునాం పాదపైరుపశోభితామ్ |
స రామో వివిధాన్ వృక్షాన్ సరాంసి వివిధాని చ || ౨౧ ||

పశ్యన్ కామాభిసంతప్తో జగామ పరమం హ్రదమ్ |
పుష్పితోపవనోపేతాం సాలచంపకశోభితామ్ || ౨౨ ||

షట్పదౌఘసమావిష్టాం శ్రీమతీమతులప్రభామ్ |
[* రమ్యో పవనసంబాధారమ్య సంపీడితోదకమ్ | *]
స్ఫటికోపమతోయాఢ్యాం శ్లక్ష్ణవాలుకసంయుతామ్ || ౨౩ ||

స తాం దృష్ట్వా పునః పంపాం పద్మసౌగంధికైర్యుతామ్ |
ఇత్యువాచ తదా వాక్యం లక్ష్మణం సత్యవిక్రమః || ౨౪ ||

అస్యాస్తీరే తు పూర్వోక్తః పర్వతో ధాతుమండితః |
ఋశ్యమూక ఇతి ఖ్యాతః పుణ్యః పుష్పితపాదపః || ౨౫ ||

హరేరృక్షరజోనామ్నః పుత్రస్తస్య మహాత్మనః |
అధ్యాస్తే తం మహావీర్యః సుగ్రీవ ఇతి విశ్రుతః || ౨౬ ||

సుగ్రీవమభిగచ్ఛ త్వం వానరేంద్రం నరర్షభ |
ఇత్యువాచ పునర్వాక్యం లక్ష్మణం సత్యవిక్రమమ్ || ౨౭ ||

రాజ్యభ్రష్టేన దీనేన తస్యామాసక్తచేతసా |
కథం మయా వినా శక్యం సీతాం లక్ష్మణ జీవితుమ్ || ౨౮ ||

ఇత్యేవముక్త్వా మదనాభిపిడితః
స లక్ష్మణం వాక్యమనన్యచేతసమ్ |
వివేశ పంపాం నలీనీం మనోహరాం
రఘూత్తమః శోకవిషాదయంత్రితః || ౨౯ ||

తతో మహద్వర్త్మ సుదూరసంక్రమః
క్రమేణ గత్వా ప్రతికూలధన్వనమ్ |
దదర్శ పంపాం శుభదర్శకాననా-
-మనేకనానావిధపక్షిజాలకామ్ || ౩౦ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే పంచసప్తతితమః సర్గః || ౭౫ ||

Aranya Kanda Sarga 75 Meaning In Telugu

శబరి తన భౌతిక శరీరమును విడిచి ఉత్తమలోకములు పొందిన తరువాత రాముడు లక్ష్మణునితో ఇలా అన్నాడు.
“లక్ష్మణా! మనము ఆశ్చర్యకరమైన ఈ వనమును చూచినాము. ఏడు సముద్రములు కలిసిన ఈ తీర్థములలో స్నానము చేసాము. మన పితరులకు జలతర్పణములు విడిచాము. మనకు ఉన్న అశుభములు అన్నీ తొలగిపోయాయి. మనస్సు చాలా ప్రశాంతంగా ఉంది. మనము ఇప్పుడు పంపాసరస్సు దగ్గర ఉన్న ఋష్యమూక పర్వతమునకు పోవుదము. వానరులకు రాజు అయిన సుగ్రీవుని చూడవలెనని అతనితో మైత్రిచేసుకొనవలెనని నాకు చాలా ఆతురతగా ఉంది. ఎందుకంటే సీతాన్వేషణ కార్యక్రమము సుగ్రీవుని మీదనే ఆధారపడి ఉంది” అని అన్నాడురాముడు.

“అలాగే అన్నయ్యా! మనము తొందరగా ఋష్యమూక పర్వతము వద్దకు పోవుదము.” అని అన్నాడు లక్ష్మణుడు. తరువాత రామలక్ష్మణులు పంపాసరోవరతీరమునకు చేరుకున్నారు. ఆ పంపాసరోవరము చాలా మనోహరంగా ఉంది. ఆ సరోవరం నిండా తామరపూలు పూచి ఉన్నాయి. ఆ సరోవరము పక్కనే ఉన్న మతంగ సరస్సు లో రాముడు స్నానం చేసాడు. తరువాత రామలక్ష్మణులు అనేక వృక్షములతో నిండి ఉన్న వనములో ప్రవేశించారు. దాని పక్కనే ఉన్న ఋష్యమూక పర్వతమును చూచారు.

“లక్ష్మణా! అదే ఋష్యమూక పర్వతము దాని మీదనే ఋక్షరజస్సు అనే వానరుని కుమారుడు సుగ్రీవుడు తన అనుచరులతో నివసిస్తున్నాడు. లక్ష్మణా! నీవు సుగ్రీవుని వద్దకు పోయి మన రాక గురించి చెప్పు. నీకు తెలుసు కదా! నేను రాజ్యమును, నా భార్య సీతను పోగొట్టుకొని అపారమైన దుఃఖములో ఉన్నాను. నీవు వెళ్లి నా బదులుగా సుగ్రీవునికి మన గురించి చెప్పు” అని అన్నాడు రాముడు.

శ్రీమద్రామాయణము
అరణ్యకాండము డెబ్బదిఐదవ సర్గ సంపూర్ణము.
అరణ్యకాండ సర్వం సంపూర్ణం.
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్.

Aranya Kanda Sarga 73 In Telugu – అరణ్యకాండ త్రిసప్తతితమః సర్గః

Aranya Kanda Sarga 73 In Telugu

మొట్ట మొదటిగా అందరికి నమస్కారము. అరణ్యకాండ త్రిసప్తతితమః సర్గ రామాయణంలో కీలకమైన అధ్యాయం. ఈ సర్గలో రావణుడు తన చెల్లెలు శూర్పణఖ రాముడిచేతిలో అవమానించబడిన విషయాన్ని తెలుసుకుని ఆగ్రహిస్తాడు. సీతను అపహరించడానికి రావణుడు మారీచుడి సహాయంతో పన్నాగం వేస్తాడు. మారీచుడు మాయమ్రుగం రూపంలో కనిపించి, సీతను ఆకర్షిస్తాడు. సీత అతన్ని పట్టుకోవాలని రాముడిని పంపిస్తుంది. రాముడు అతన్ని అనుసరించి అటవీ లోతుల్లోకి వెళ్ళాడు. ఇది రావణుడు సీతను అపహరించడానికి సువర్ణావకాశంగా మారుతుంది.

ఋశ్యమూకమార్గకథనమ్

నిదర్శయిత్వా రామాయ సీతాయాః ప్రతిపాదనే |
వాక్యమన్వర్థమర్థజ్ఞః కబంధః పునరబ్రవీత్ ||

1

ఏష రామ శివః పంథా యత్రైతే పుష్పితా ద్రుమాః |
ప్రతీచీం దిశమాశ్రిత్య ప్రకాశంతే మనోరమాః ||

2

జంబూప్రియాలపనసప్లక్షన్యగ్రోధతిందుకాః |
అశ్వత్థాః కర్ణికారాశ్చ చూతాశ్చాన్యే చ పాదాపాః ||

3

ధన్వనా నాగవృక్షాశ్చ తిలకా నక్తమాలకాః |
నీలాశోకాః కదంబాశ్చ కరవీరాశ్చ పుష్పితాః ||

4

అగ్నిముఖ్యా అశోకాశ్చ సురక్తాః పారిభద్రకాః |
తానారూహ్యాథవా భూమౌ పాతయిత్వా చ తాన్ బలాత్ ||

5

ఫలాన్యమృతకల్పాని భక్షయంతౌ గమిష్యథః |
తదతిక్రమ్య కాకుత్స్థ వనం పుష్పితపాదపమ్ ||

6

నందనప్రతిమం చాన్యత్ కురవో హ్యుత్తరా ఇవ |
సర్వకామఫలా వృక్షాః పాదపాస్తు మధుస్రవాః ||

7

సర్వే చ ఋతవస్తత్ర వనే చైత్రరథే యథా |
ఫలభారానతాస్తత్ర మహావిటపధారిణః ||

8

శోభంతే సర్వతస్తత్ర మేఘపర్వతసన్నిభాః |
తానారుహ్యాథ వా భూమౌ పాతయిత్వా యథాసుఖమ్ ||

9

ఫలాన్యమృతకల్పాని లక్ష్మణస్తే ప్రదాస్యతి |
చంక్రమంతౌ వరాన్ దేశాన్ శైలాచ్ఛైలం వనాద్వనమ్ ||

10

తతః పుష్కరిణీం వీరౌ పంపాం నామ గమిష్యథః |
అశర్కరామవిభ్రంశాం సమతీర్థామశైవలామ్ ||

11

రామ సంజాతవాలూకాం కమలోత్పలశాలినీమ్ |
తత్ర హంసాః ప్లవాః క్రౌంచాః కురరాశ్చైవ రాఘవ ||

12

వల్గుస్వనా నికూజంతి పంపాసలిలగోచరాః |
నోద్విజంతే నరాన్ దృష్ట్వా వధస్యాకోవిదాః శుభాః ||

13

ఘృతపిండోపమాన్ స్థూలాంస్తాన్ ద్విజాన్ భక్షయిష్యథః |
రోహితాన్ వక్రతుండాంశ్చ నడమీనాంశ్చ రాఘవ ||

14

పంపాయామిషుభిర్మత్స్యాంస్తత్ర రామ వరాన్ హతాన్ |
నిస్త్వక్పక్షానయస్తప్తానకృశానేకకంటకాన్ ||

15

తవ భక్త్యా సమాయుక్తో లక్ష్మణః సంప్రదాస్యతి |
భృశం తే ఖాదతో మత్స్యాన్ పంపాయాః పుష్పసంచయే ||

16

పద్మగంధి శివం వారి సుఖశీతమనామయమ్ |
ఉద్ధృత్య సతతాక్లిష్టం రౌప్యస్ఫాటికసన్నిభమ్ ||

17

అసౌ పుష్కరపర్ణేన లక్ష్మణః పాయయిష్యతి |
స్థూలాన్ గిరిగుహాశయ్యాన్ వరాహాన్ వనచారిణః ||

18

అపాం లోభాదుపావృత్తాన్ వృషభానివ నర్దతః |
రూపాన్వితాంశ్చ పంపాయాం ద్రక్ష్యసి త్వం నరోత్తమ ||

19

సాయాహ్నే విచరన్ రామ విటపీన్ మాల్యధారిణః |
శీతోదకం చ పంపాయా దృష్ట్వా శోకం విహాస్యసి ||

20

సుమనోభిశ్చితాంస్తత్ర తిలకాన్నక్తమాలకాన్ |
ఉత్పలాని చ ఫుల్లాని పంకజాని చ రాఘవ ||

21

న తాని కశ్చిన్మాల్యాని తత్రారోపయితా నరః |
న చ వై మ్లానతాం యాంతి న చ శీర్యంతి రాఘవ ||

22

మతంగశిష్యాస్తత్రాసన్నృషయః సుసమాహితాః |
తేషాం భారాభితప్తానాం వన్యమాహరతాం గురోః ||

23

యే ప్రపేతుర్మహీం తూర్ణం శరీరాత్ స్వేదబిందవః |
తాని జాతాని మాల్యాని మునీనాం తపసా తదా ||

24

స్వేదబిందుసముత్థాని న వినశ్యంతి రాఘవ |
తేషామద్యాపి తత్రైవ దృశ్యతే పరిచారిణీ ||

25

శ్రమణీ శబరీ నామ కాకుత్స్థ చిరజీవినీ |
త్వాం తు ధర్మే స్థితా నిత్యం సర్వభూతనమస్కృతమ్ ||

26

దృష్ట్వా దేవోపమం రామ స్వర్గలోకం గమిష్యతి |
తతస్తద్రామ పంపాయాస్తీరమాశ్రిత్య పశ్చిమమ్ ||

27

ఆశ్రమస్థానమతులం గుహ్యం కాకుత్స్థ పశ్యసి |
న తత్రాక్రమితుం నాగాః శక్నువంతి తమాశ్రమమ్ ||

28

వివిధాస్తత్ర వై నాగా వనే తస్మింశ్చ పర్వతే |
ఋషేస్తస్య మతంగస్య విధానాత్తచ్చ కాననమ్ ||

29

మతంగవనమిత్యేవ విశ్రుతం రఘునందన |
తస్మిన్నందనసంకాశే దేవారణ్యోపమే వనే ||

30

నానావిహగసంకీర్ణే రంస్యసే రామ నిర్వృతః |
ఋశ్యమూకశ్చ పంపాయాః పురస్తాత్ పుష్పితద్రుమః ||

31

సుదుఃఖారోహణో నామ శిశునాగాభిరక్షితః |
ఉదారో బ్రహ్మణా చైవ పూర్వకాలే వినిర్మితః ||

32

శయానః పురుషో రామ తస్య శైలస్య మూర్ధని |
యత్స్వప్నే లభతే విత్తం తత్ప్రబుద్ధోఽధిగచ్ఛతి ||

33

న త్వేనం విషమాచారః పాపకర్మాధిరోహతి |
యస్తు తం విషమాచారః పాపకర్మాధిరోహతి ||

34

తత్రైవ ప్రహరంత్యేనం సుప్తమాదాయ రాక్షసాః |
తత్రాపి శిశునాగానామాక్రందః శ్రూయతే మహాన్ ||

35

క్రీడతాం రామ పంపాయాం మతంగారణ్యవాసినామ్ |
సిక్తా రుధిరధారాభిః సంహృత్య పరమద్విపాః ||

36

ప్రచరంతి పృథక్కీర్ణా మేఘవర్ణాస్తరస్వినః |
తే తత్ర పీత్వా పానీయం విమలం శీతమవ్యయమ్ ||

37

నిర్వృతాః సంవిగాహంతే వనాని వనగోచరాః |
ఋక్షాంశ్చ ద్వీపినశ్చైవ నీలకోమలకప్రభాన్ ||

38

రురూనపేతాపజయాన్ దృష్ట్వా శోకం జహిష్యసి |
రామ తస్య తు శైలస్య మహతీ శోభతే గుహా ||

39

శిలాపిధానా కాకుత్స్థ దుఃఖం చాస్యాః ప్రవేశనమ్ |
తస్యా గుహాయాః ప్రాగ్ద్వారే మహాన్ శీతోదకో హ్రదః ||

40

ఫలమూలాన్వితో రమ్యో నానామృగసమావృతః |
తస్యాం వసతి సుగ్రీవశ్చతుర్భిః సహ వానరైః ||

41

కదాచిచ్ఛిఖరే తస్య పర్వతస్యావతిష్ఠతే |
కబంధస్త్వనుశాస్యైవం తావుభౌ రామలక్ష్మణౌ ||

42

స్రగ్వీ భాస్కరవర్ణాభః ఖే వ్యరోచత వీర్యవాన్ |
తం తు ఖస్థం మహాభాగం కబంధం రామలక్ష్మణౌ ||

43

ప్రస్థితౌ త్వం వ్రజస్వేతి వాక్యమూచతురంతికే |
గమ్యతాం కార్యసిద్ధ్యర్థమితి తావబ్రవీత్స చ |
సుప్రీతౌ తావనుజ్ఞాప్య కబంధః ప్రస్థితస్తదా ||

44

స తత్కబంధః ప్రతిపద్య రూపం
వృతః శ్రియా భాస్కరతుల్యదేహః |
నిదర్శయన్ రామమవేక్ష్య ఖస్థః
సఖ్యం కురుష్వేతి తదాఽభ్యువాచ ||

45

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే త్రిసప్తతితమః సర్గః ||

Aranya Kanda Sarga 73 Meaning In Telugu PDF

కబంధుడు ఇంకా రామునితో ఇలా అన్నాడు. “ఓ రామా! నీవు ఇక్కడి నుండి పశ్చిమ దిక్కుగా వెళ్లు. నీకు దారితో ఫలవృక్షములు, పూలు సమృద్ధిగా పూచే చెట్లు కనిపిస్తాయి. నీవు ఆ వనము దాటిన తరువాత మరొక వనము కనిపిస్తుంది. ఆ వనములో ఉన్న వృక్షములు అన్ని ఋతువులలోనూ పూలు, పండ్లు ఇస్తాయి. అదీ ఆ వనము మహాత్మ్యము. మీరు ఆ వనము దాటితే పంపా సరోవరము చేరుకుంటారు.

ఆ పంపా సరస్సు కలువలతోనూ, పద్మములతోనూ నిండుగా ఉంటుంది.. ఆ సరస్సులో హంసలు, క్రౌంచపక్షులు, ఇంకా ఇతర రకములైన పక్షులు సమృద్ధిగా ఉంటాయి. మీరు ఆ వనములో ఉన్న పండ్లను, సరస్సులో ఉన్న చేపలను తిని ఆ సరస్సులో ఉన్న నీరు తాగి మీ ఆకలి దప్పులు తీర్చుకోవచ్చును. మనోహరమైన ఆ వనములో ప్రవేశించగానే నీ శోకము తీరిపోతుంది.
పూర్వము ఆ వనములో మతంగ మహాముని శిష్యులు

నివసించేవారు. ఆ శిష్యులు తమ గురువుగారికి కావలసిన సమిధలు, పండ్లు పూలు తెచ్చేటప్పుడు వారి శరీరమునుండి కారిన చెమట వలన ఆ వనములో పండ్ల చెట్లు పూల చెట్లు మొలిచాయి. అందుకని ఆ చెట్లకు పూచిన పూలు ఎప్పటికీ వాడిపోవు.

ఆ మతంగ మహాముని శిష్యులైన ఋషులకు సేవ చేసిన శబరి అనే సన్యాసిని ఇంకా ఆ వనములో నివసిస్తూ ఉంది. ఆ శబరి నీ దర్శనము కోసరం ఎదురు చూస్తూ ఉంది. నీ దర్శనభాగ్యము కలిగిన తరువాత ఆమె పరలోకము చేరుకుంటుంది.

ఆ పంపా సరస్సు పశ్చిమంగా ఒక ఆశ్రమము ఉంది. ఆ ఆశ్రమములో ఇప్పటికీ మతంగ మహాముని ఏర్పరచిన నియమాలు పాటింపబడుతున్నాయి. ఆ ఆశ్రమమును అడవి జంతువులు గానీ ఇతరులు గానీ పాడు చేయలేరు.

పంపా సరస్సు పక్కనే ఋష్యమూక పర్వతము ఉంది. ఆ పర్వతము మీద చిన్న చిన్న ఏనుగులు స్వేచ్ఛగా విహరిస్తుంటాయి. ఆ పర్వతము బ్రహ్మచే సృష్టింపబడినది అని అంటారు. ఆ పర్వతము మీద నిద్రించిన వారికి స్వపములో ఏమి కనిపిస్తుందో మెలుకువ రాగానే అది లభిస్తుంది.. మనసులో చెడు ఆలోచనలు ఉన్నవారు ఆ పర్వతము ఎక్కలేరు. ఒకవేళ ఎక్కినా, నిద్రపోతున్నపుడు రాక్షసులు వారిని చంపుతారు. ఆ ఋష్యమూక పర్వతముమీద ఒక పెద్ద గుహ ఉంది. ఆ గుహలోనే సుగ్రీవుడు తన అనుచరులతో నివసిస్తున్నాడు. సుగ్రీవుడు అతని నలుగురు అనుచరులు అప్పుడప్పుడు పర్వతశిఖరము మీద కు వచ్చి కొంతసేపు విహరించి మరలా గుహాంతర్భాగమునకు వెళు తుంటారు. నీవు వెంటనే వెళ్లి ఆ సుగ్రీవుని కలుసుకో. అతనితో మైత్రి చెయ్యి. నీకు శుభం కలుగుతుంది.” అని పలికాడు కబంధుడు.

తరువాత కబంధుడు తన లోకమునకు వెళ్లిపోయాడు.

శ్రీమద్రామాయణము
అరణ్యకాండము డెబ్బదిమూడవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్

అరణ్యకాండ చతుఃసప్తతితమః సర్గః (74) >>

Aranya Kanda Sarga 74 In Telugu – అరణ్యకాండ చతుః సప్తతితమః సర్గః

Aranya Kanda Sarga 74 In Telugu

మొట్ట మొదటిగా అందరికి నమస్కారము. అరణ్యకాండ చతుః సప్తతితమః సర్గ రామాయణంలో ముఖ్యమైన భాగం. ఈ సర్గలో రావణుడు సీతను అపహరించి లంకకు తీసుకెళ్తాడు. సీత రాముని కోసం విలపిస్తూ, రావణుని వేధింపులను తిప్పికొడుతుంది. మార్గమధ్యలో జటాయువు రావణుని ఆపడానికి ప్రయత్నిస్తాడు, కానీ రావణుడు అతనిని గాయపరుస్తాడు. సీత తన ఆభరణాలను కిందకు విసిరి, వాటిని వానరులు కనుగొంటారు. రాముడు, లక్ష్మణుడితో కలిసి సీతను వెతుకుతూ జటాయువును కలుస్తాడు. జటాయువు సీత అపహరణ వివరాలు చెప్పి, తన ప్రాణాలను కోల్పోతాడు.

శబరీస్వర్గప్రాప్తిః

తౌ కబంధేన తం మార్గం పంపాయా దర్శితం వనే |
ప్రతస్థతుర్దిశం గృహ్య ప్రతీచీం నృవరాత్మజౌ ||

1

తౌ శైలేష్వాచితానేకాన్ క్షౌద్రకల్పఫలాన్ ద్రుమాన్ |
వీక్షంతౌ జగ్మతుర్ద్రష్టుం సుగ్రీవం రామలక్ష్మణౌ ||

2

కృత్వా చ శైలపృష్ఠే తు తౌ వాసం రామలక్ష్మణౌ |
పంపాయాః పశ్చిమం తీరం రాఘవావుపతస్థతుః ||

3

తౌ పుష్కరిణ్యాః పంపాయాస్తీరమాసాద్య పశ్చిమమ్ |
అపశ్యతాం తతస్తత్ర శబర్యా రమ్యమాశ్రమమ్ ||

4

తౌ తమాశ్రమమాసాద్య ద్రుమైర్బహుభిరావృతమ్ |
సురమ్యమభివీక్షంతౌ శబరీమభ్యుపేయతుః ||

5

తౌ చ దృష్ట్వా తదా సిద్ధా సముత్థాయ కృతాంజలిః |
రామస్య పాదౌ జగ్రాహ లక్ష్మణస్య చ ధీమతః ||

6

పాద్యమాచమనీయం చ సర్వం ప్రాదాద్యథావిధి |
తామువాచ తతో రామః శ్రమణీం సంశితవ్రతామ్ ||

7

కచ్చిత్తే నిర్జితా విఘ్నాః కచ్చితే వర్ధతే తపః |
కచ్చిత్తే నియతః క్రోధ ఆహారశ్చ తపోధనే ||

8

కచ్చిత్తే నియమాః ప్రాప్తాః కచ్చిత్తే మనసః సుఖమ్ |
కచ్చితే గురుశుశ్రూషా సఫలా చారుభాషిణి ||

9

రామేణ తాపసీ పృష్టా సా సిద్ధా సిద్ధసమ్మతా |
శశంస శబరీ వృద్ధా రామాయ ప్రత్యుపస్థితా ||

10

అద్య ప్రాప్తా తపఃసిద్ధిస్తవ సందర్శనాన్మయా |
అద్య మే సఫలం తప్తం గురవశ్చ సుపూజితాః ||

11

అద్య మే సఫలం జన్మ స్వర్గశ్చైవ భవిష్యతి |
త్వయి దేవవరే రామ పూజితే పురుషర్షభ ||

12

చక్షుషా తవ సౌమ్యేన పూతాఽస్మి రఘునందన |
గమిష్యామ్యక్షయాన్ లోకాంస్త్వత్ప్రసాదాదరిందమ ||

13

చిత్రకూటం త్వయి ప్రాప్తే విమానైరతులప్రభైః |
ఇతస్తే దివమారూఢా యానహం పర్యచారిషమ్ ||

14

తైశ్చాహముక్తా ధర్మజ్ఞైర్మహాభాగైర్మహర్షిభిః |
ఆగమిష్యతి తే రామః సుపుణ్యమిమమాశ్రమమ్ ||

15

స తే ప్రతిగ్రహీతవ్యః సౌమిత్రిసహితోఽతిథిః |
తం చ దృష్ట్వా వరాన్ లోకానక్షయాంస్త్వం గమిష్యసి ||

16

మయా తు వివిధం వన్యం సంచితం పురుషర్షభ |
తవార్థే పురుషవ్యాఘ్ర పంపాయాస్తీరసంభవమ్ ||

17

ఏవముక్తః స ధర్మాత్మా శబర్యా శబరీమిదమ్ |
రాఘవః ప్రాహ విజ్ఞానే తాం నిత్యమబహిష్కృతామ్ ||

18

దనోః సకాశాత్తత్త్వేన ప్రభావం తే మహాత్మనః |
శ్రుతం ప్రత్యక్షమిచ్ఛామి సంద్రష్టుం యది మన్యసే ||

19

ఏతత్తు వచనం శ్రుత్వా రామవక్త్రాద్వినిఃసృతమ్ |
శబరీ దర్శయామాస తావుభౌ తద్వనం మహత్ ||

20

పశ్య మేఘఘనప్రఖ్యం మృగపక్షిసమాకులమ్ |
మతంగవనమిత్యేవ విశ్రుతం రఘునందన ||

21

ఇహ తే భావితాత్మానో గురవో మే మహావనే |
జుహవాంచక్రిరే తీర్థం మంత్రవన్మంత్రపూజితమ్ ||

22

ఇయం ప్రత్యక్‍స్థలీ వేదిర్యత్ర తే మే సుసత్కృతాః |
పుష్పోపహారం కుర్వంతి శ్రమాదుద్వేపిభిః కరైః ||

23

తేషాం తపఃప్రభావేణ పశ్యాద్యాపి రఘూద్వహ |
ద్యోతయంతి దిశః సర్వాః శ్రియా వేద్యోఽతులప్రభాః ||

24

అశక్నువద్భిస్తైర్గంతుముపవాసశ్రమాలసైః |
చింతితేఽభ్యాగతాన్ పశ్య సహితాన్ సప్త సాగరాన్ ||

25

కృతాభిషేకైస్తైర్న్యస్తా వల్కలాః పాదపేష్విహ |
అద్యాపి నావశుష్యంతి ప్రదేశే రఘునందన ||

26

దేవకార్యాణి కుర్వద్భిర్యానీమాని కృతాని వై |
పుష్పైః కువలయైః సార్ధం మ్లానత్వం నోపయాంతి వై ||

27

కృత్స్నం వనమిదం దృష్టం శ్రోతవ్యం చ శ్రుతం త్వయా |
తదిచ్ఛామ్యభ్యనుజ్ఞాతా త్యక్తుమేతత్ కలేవరమ్ ||

28

తేషామిచ్ఛామ్యహం గంతుం సమీపం భావితాత్మనామ్ |
మునీనామాశ్రమో యేషామహం చ పరిచారిణీ ||

29

ధర్మిష్ఠం తు వచః శ్రుత్వా రాఘవః సహలక్ష్మణః |
ప్రహర్షమతులం లేభే ఆశ్చర్యమితి తత్త్వతః ||

30

తామువాచ తతో రామః శ్రమణీం సంశితవ్రతామ్ |
అర్చితోఽహం త్వయా భక్త్యా గచ్ఛ కామం యథాసుఖమ్ ||

31

ఇత్యుక్తా జటిలా వృద్ధా చీరకృష్ణాజినాంబరా |
తస్మిన్ముహూర్తే శబరీ దేహం జీర్ణం జిహాసతీ ||

32

అనుజ్ఞాతా తు రామేణ హుత్వాఽఽత్మానం హుతాశనే |
జ్వలత్పావకసంకాశా స్వర్గమేవ జాగమ సా ||

33

దివ్యాభరణసంయుక్తా దివ్యమాల్యానులేపనా |
దివ్యాంబరధరా తత్ర బభూవ ప్రియదర్శనా ||

34

విరాజయంతీ తం దేశం విద్యుత్సౌదామినీ యథా |
యత్ర తే సుకృతాత్మానో విహరంతి మహర్షయః |
తత్పుణ్యం శబరీస్థానం జగమాత్మసమాధినా ||

35

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే చతుః సప్తతితమః సర్గః ||

Aranya Kanda Sarga 74 Meaning In Telugu

తరువాత రామలక్ష్మణులు పశ్చిమ దిక్కుగా ప్రయాణం చేసి పంపాసరోవరము చేరుకున్నారు. వారు సుగ్రీవుని వెతుక్కుంటూ వెళు తున్నారు. వారు పంపా సరోవరము పశ్చిమదిక్కుకు చేరుకున్నారు. అక్కడ వాళ్లకు శబరి నివసించే ఆశ్రమము కనపడింది. వారు ఆ ఆశ్రమము దగ్గర ఉన్న శబరిని చూచారు.

రామలక్ష్మణులను చూచిన శబరి సంభ్రమంతో లేచి వారికి ఎదురు వచ్చింది. రామలక్ష్మణుల పాదములకు నమస్కరించింది. వారికి అర్ఘ్యము పాద్యము ఇచ్చి సత్కరించింది. అడవిలో తాను సేకరించిన పళ్లను వారికి సమర్పించింది. (ఎంగిలి పళ్లను ఇచ్చింది అన్న విషయం వాల్మీకి రామాయణంలో లేదు). రాముడు శబరిని పరామర్శించాడు.

“ఓ మాతా! నీ తపస్సు నిర్విఘ్నంగా కొనసాగుతూ ఉందా! నీ తపస్సు సిద్ధించిందా!” అని అడిగాడు.

“రామా! ఈ రోజు నీ దర్శన భాగ్యంతో నా తపస్సు సిద్ధించింది. నీ రాకకోసరమే నేను వేచిఉన్నాను. నీ రాకతో నేను చేసిన తపస్సు, నేను చేసిన గురుసేవ సార్ధకం అయ్యాయి. నీ దయా దృష్టి తగిలి నేను ఉత్తమ లోకములకు వెళ్లగలను. నేను సేవచేసిన మునులందరూ ఉత్తమలోకములు పొందారు. నేను మాత్రము నీ దర్శనము కొరకు ఎదురుచూస్తున్నాను. ఎందుకంటే నీగురించి వారే నాకు చెప్పారు. “ఇక్ష్వాకు వంశములో పుట్టిన రాముడు లక్ష్మణ సమేతుడై నీ ఆశ్రమమునకు రాగలడు. నీవు రామునికి అతిథి సత్కారములు చేసి తరించు.” అని చెప్పారు. అప్పటి నుండి మీ రాక కోసరం ఎదురు చూస్తున్నాను… రామా! నీవు ఎప్పుడు వస్తావో ఏమోఅని ఈ పంపాతీరంలో దొరికే తినే పదార్థములనుసేకరించి ఉంచాను వాటిని నీవుస్వీకరించు.” అని అన్నది శబరి.

శబరి మాటలకు రాముడు ఎంతో సంతోషించాడు. శబరితో ఇలా అన్నాడు. “ఓ శబరీ! దనువు అనే వాని నుండి నీ గురించి, ఈ ప్రాంతము గురించి, విన్నాను. ఇప్పుడు ప్రత్యక్షముగా చూడాలని అనుకుంటున్నాను.” అని అన్నాడు.

అప్పుడు శబరి తన వెంట రామలక్ష్మణులను తీసుకొని వెళ్లి ఆ వనము నంతా చూపించింది. “రామా! ఈ వనము మతం వనము అని ప్రసిద్ధిచెందింది. మతంగ మహాముని శిష్యులైన నా గురువులు ఇక్కడ ఎన్నో యజ్ఞాలు చేసారు. ఆ ఋషులు ఇక్కడే దేవతలకు పుష్పములు సమర్పించారు. వారు స్మరించగానే సప్తసముద్రములు ఇక్కడకు వచ్చాయి. ఆ సముద్రములలో వారు స్నానము చేసి ఆరవేసిన నార చీరలు ఇంకా వేలాడుతున్నాయి చూడు. వారి ప్రభావము చేత ఇక్కడ పూచిన పూలు వాడిపోవు. ఫలములు చెడిపోవు.

రామా! నీకు ఈ వనములోని విశేషములు అన్నీ చూపించాను. ఇంక నాకు అనుమతి ఇస్తే ఈ దేహమును విడిచిపెడతాను. ఉత్తమ లోకములు పొందిన నా గురువులను చేరుకుంటాను.” అని పలికింది శబరి.

ఆ శబరి మాటలు విన్న రామలక్ష్మణులు ఎంతో సంతోషించారు. శబరికి అనుజ్ఞ ఇచ్చారు. అప్పుడు శబరి తన శరీరమును అగ్నిలో ఆహుతి చేసి ఉత్తమలోకములకు వెళ్లిపోయింది. శబరి తన తపోబలము చేత తాను సేవించిన గురువులు పొందిన ఉత్తమ లోకాలు పొందింది.

శ్రీమద్రామాయణము
అరణ్యకాండము డెబ్బది నాల్గవసర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్

అరణ్యకాండ చతుఃసప్తతితమః సర్గః (74) >>

Kishkindha Kanda Sarga 30 In Telugu – కిష్కింధాకాండ త్రింశః సర్గః

Kishkindha Kanda Sarga 30

కిష్కింధాకాండ త్రింశః సర్గః, ఈ సర్గలో హనుమంతుడు, వాలి హతమైన తరువాత, సుగ్రీవుని రాముడి వద్దకు తీసుకువస్తాడు. రాముడు సుగ్రీవునికి కిష్కింధ రాజ్యాన్ని అప్పగించతాడు. సుగ్రీవుడు తన సైన్యంతో కిష్కింధ చేరుకొని వాలి పంతుల్ని, మిత్రుల్ని సాంత్వన పరుస్తాడు. అనంతరం, సుగ్రీవుడు తన భార్య తారతోపాటు, సర్వమాన్యుల సమక్షంలో రాముడి ఆజ్ఞానుసారం రాజ్యపదవిని స్వీకరిస్తాడు. ఆ తరువాత సుగ్రీవుడు, హనుమంతుడు మరియు ఇతర వానరులు రాముని సేవలో ఉంటారు. హనుమంతుడు, రాముడు సీతా మాతను రక్షించడానికి తీసుకునే చర్యలపై చర్చిస్తారు.

శరద్వర్ణనమ్

గుహాం ప్రవిష్టే సుగ్రీవే విముక్తే గగనే ఘనైః |
వర్షరాత్రోషితో రామః కామశోకాభిపీడితః || ౧ ||

పాండురం గగనం దృష్ట్వా విమలం చంద్రమండలమ్ |
శారదీం రజనీం చైవ దృష్ట్వా జ్యోత్స్నానులేపనామ్ || ౨ ||

కామవృత్తం చ సుగ్రీవం నష్టాం చ జనకాత్మజామ్ |
బుద్ధ్వా కాలమతీతం చ ముమోహ పరమాతురః || ౩ ||

స తు సంజ్ఞాముపాగమ్య ముహూర్తాన్మతిమాన్ పునః |
మనఃస్థామపి వైదేహీం చింతయామాస రాఘవః || ౪ ||

ఆసీనః పర్వతస్యాగ్రే హేమధాతువిభూషితే |
శారదం గగనం దృష్ట్వా జగామ మనసా ప్రియామ్ || ౫ ||

దృష్ట్వా చ విమలం వ్యోమ గతవిద్యుద్బలాహకమ్ |
సారసారవసంఘుష్టం విలలాపార్తయా గిరా || ౬ ||

సారసారవసన్నాదైః సారసారవనాదినీ |
యాఽఽశ్రమే రమతే బాలా సాఽద్య తే రమతే కథమ్ || ౭ ||

పుష్పితాంశ్చాసనాన్ దృష్ట్వా కాంచనానివ నిర్మలాన్ |
కథం సా రమతే బాలా పశ్యంతీ మామపశ్యతీ || ౮ ||

యా పురా కలహంసానాం స్వరేణ కలభాషిణీ |
బుధ్యతే చారుసర్వాంగీ సాఽద్య మే బుధ్యతే కథమ్ || ౯ ||

నిఃస్వనం చక్రవాకానాం నిశమ్య సహచారిణామ్ |
పుండరీకవిశాలాక్షీ కథమేషా భవిష్యతి || ౧౦ ||

సరాంసి సరితో వాపీః కాననాని వనాని చ |
తాం వినా మృగశావాక్షీం చరన్నాద్య సుఖం లభే || ౧౧ ||

అపి తాం మద్వియోగాచ్చ సౌకుమార్యాచ్చ భామినీమ్ |
న దూరం పీడయేత్కామః శరద్గుణనిరంతరః || ౧౨ ||

ఏవమాది నరశ్రేష్ఠో విలలాప నృపాత్మజః |
విహంగ ఇవ సారంగః సలిలం త్రిదశేశ్వరాత్ || ౧౩ ||

తతశ్చంచూర్య రమ్యేషు ఫలార్థీ గిరిసానుషు |
దదర్శ పర్యుపావృత్తో లక్ష్మీవాన్ లక్ష్మణోఽగ్రజమ్ || ౧౪ ||

తం చింతయా దుఃసహయా పరీతం
విసంజ్ఞమేకం విజనే మనస్వీ |
భ్రాతుర్విషాదాత్పరితాపదీనః
సమీక్ష్య సౌమిత్రిరువాచ రామమ్ || ౧౫ ||

కిమార్య కామస్య వశంగతేన
కిమాత్మపౌరుష్యపరాభవేన |
అయం సదా సంహ్రియతే సమాధిః
కిమత్ర యోగేన నివర్తితేన || ౧౬ ||

క్రియాభియోగం మనసః ప్రసాదం
సమాధియోగానుగతం చ కాలమ్ |
సహాయసామర్థ్యమదీనసత్త్వః
స్వకర్మహేతుం చ కురుష్వ తాత || ౧౭ ||

న జానకీ మానవవంశనాథ
త్వయా సనాథా సులభా పరేణ |
న చాగ్నిచూడాం జ్వలితాముపేత్య
న దహ్యతే వీరవరార్హ కశ్చిత్ || ౧౮ ||

సలక్షణం లక్ష్మణమప్రధృష్యం
స్వభావజం వాక్యమువాచ రామః |
హితం చ పథ్యం చ నయప్రసక్తం
ససామ ధర్మార్థసమాహితం చ || ౧౯ ||

నిఃసంశయం కార్యమవేక్షితవ్యం
క్రియావిశేషో హ్యనువర్తితవ్యః |
నను ప్రవృత్తస్య దురాసదస్య
కుమార కార్యస్య ఫలం న చింత్యమ్ || ౨౦ ||

అథ పద్మపలాశాక్షీం మైథీలీమనుచింతయన్ |
ఉవాచ లక్ష్మణం రామో ముఖేన పరిశుష్యతా || ౨౧ ||

తర్పయిత్వా సహస్రాక్షః సలిలేన వసుంధరామ్ |
నిర్వర్తయిత్వా సస్యాని కృతకర్మా వ్యవస్థితః || ౨౨ ||

స్నిగ్ధగంభీరనిర్ఘోషాః శైలద్రుమపురోగమాః |
విసృజ్య సలిలం మేఘాః పరిశ్రాంతా నృపాత్మజ || ౨౩ ||

నీలోత్పలదలశ్యామాః శ్యామీకృత్వా దిశో దశ |
విమదా ఇవ మాతంగాః శాంతవేగాః పయోధరాః || ౨౪ ||

జలగర్భా మహావేగాః కుటజార్జునగంధినః |
చరిత్వా విరతాః సౌమ్య వృష్టివాతాః సముద్యతాః || ౨౫ ||

ఘనానాం వారణానాం చ మయూరాణాం చ లక్ష్మణ |
నాదః ప్రస్రవణానాం చ ప్రశాంతః సహసాఽనఘ || ౨౬ ||

అభివృష్టా మహామేఘైర్నిర్మలాశ్చిత్రసానవః |
అనులిప్తా ఇవాభాంతి గిరయశ్చిత్రదీప్తిభిః || ౨౭ ||

దర్శయంతి శరన్నద్యః పులినాని శనైః శనైః |
నవసంగమసవ్రీడా జఘనానీవ యోషితః || ౨౮ ||

శాఖాసు సప్తచ్ఛదపాదపానాం
ప్రభాసు తారార్కనిశాకరాణామ్ |
లీలాసు చైవోత్తమవారణానాం
శ్రియం విభజ్యాద్య శరత్ప్రవృత్తా || ౨౯ ||

సంప్రత్యనేకాశ్రయచిత్రశోభా
లక్ష్మీః శరత్కాలగుణోపనీతా |
సూర్యాగ్రహస్తప్రతిబోధితేషు
పద్మాకరేష్వభ్యధికం విభాతి || ౩౦ ||

సప్తచ్ఛదానాం కుసుమోపగంధీ
షట్పాదబృందైరనుగీయమానః |
మత్తద్విపానాం పవనోఽనుసారీ
దర్పం వనేష్వభ్యధికం కరోతి || ౩౧ ||

అభ్యాగతైశ్చారువిశాలపక్షైః
సరః ప్రియైః పద్మరజోవకీర్ణైః |
మహానదీనాం పులినోపయాతైః
క్రీడంతి హంసాః సహ చక్రవాకైః || ౩౨ ||

మదప్రగల్భేషు చ వారణేషు
గవాం సమూహేషు చ దర్పితేషు |
ప్రసన్నతోయాసు చ నిమ్నగాసు
విభాతి లక్ష్మీర్బహుధా విభక్తా || ౩౩ ||

నభః సమీక్ష్యాంబుధరైర్విముక్తం
విముక్తబర్హాభరణా వనేషు |
ప్రియాస్వసక్తా వినివృత్తశోభా
గతోత్సవా ధ్యానపరా మయూరాః || ౩౪ ||

మనోజ్ఞగంధైః ప్రియకైరనల్పైః
పుష్పాతిభారావనతాగ్రశాఖైః |
సువర్ణగౌరైర్నయనాభిరామై-
-రుద్ద్యోతితానీవ వనాంతరాణి || ౩౫ ||

ప్రియాన్వితానాం నలినీప్రియాణాం
వనే రతానాం కుసుమోద్ధతానామ్ |
మదోత్కటానాం మదలాలసానాం
గజోత్తమానాం గతయోఽద్య మందాః || ౩౬ ||

వ్యభ్రం నభః శస్త్రవిధౌతవర్ణం
కృశప్రవాహాని నదీజలాని |
కల్హారశీతాః పవనాః ప్రవాంతి
తమోవిముక్తాశ్చ దిశః ప్రకాశాః || ౩౭ ||

సూర్యాతపక్రామణనష్టపంకా
భూమిశ్చిరోద్ఘాటితసాంద్రరేణుః |
అన్యోన్యవైరేణ సమాయుతానా-
-ముద్యోగకాలోఽద్య నరాధిపానామ్ || ౩౮ ||

శరద్గుణాప్యాయితరూపశోభాః
ప్రహర్షితాః పాంసుసముక్షితాంగాః |
మదోత్కటాః సంప్రతి యుద్ధలుబ్ధా
వృషా గవాం మధ్యగతా నదంతి || ౩౯ ||

సమన్మథం తీవ్రగతానురాగాః
కులాన్వితా మందగతిం కరిణ్యః |
మదాన్వితం సంపరివార్య యాంతం
వనేషు భర్తారమనుప్రయాంతి || ౪౦ ||

త్యక్త్వా వరాణ్యాత్మవిభూషణాని
బర్హాణి తీరోపగతా నదీనామ్ |
నిర్భర్త్స్యమానా ఇవ సారసౌఘైః
ప్రయాంతి దీనా విమదా మయూరాః || ౪౧ ||

విత్రాస్య కారండవచక్రవాకాన్
మహారవైర్భిన్నకటా గజేంద్రాః |
సరఃసు బద్ధాంబుజభూషణేషు
విక్షోభ్య విక్షోభ్య జలం పిబంతి || ౪౨ ||

వ్యపేతపంకాసు సవాలుకాసు
ప్రసన్నతోయాసు సగోకులాసు |
ససారసా రావవినాదితాసు
నదీషు హృష్టా నిపతంతి హంసాః || ౪౩ ||

నదీఘనప్రస్రవణోదకానా-
-మతిప్రవృద్ధానిలబర్హిణానామ్ |
ప్లవంగమానాం చ గతోత్సవానాం
ద్రుతం రవాః సంప్రతి సంప్రనష్టాః || ౪౪ ||

అనేకవర్ణాః సువినష్టకాయా
నవోదితేష్వంబుధరేషు నష్టాః |
క్షుధార్దితా ఘోరవిషా బిలేభ్య-
-శ్చిరోషితా విప్రసరంతి సర్పాః || ౪౫ ||

చంచచ్చంద్రకరస్పర్శహర్షోన్మీలితతారకా |
అహో రాగవతీ సంధ్యా జహాతి స్వయమంబరమ్ || ౪౬ ||

రాత్రిః శశాంకోదితసౌమ్యవక్త్రా
తారాగణోన్మీలితచారునేత్రా |
జ్యోత్స్నాంశుకప్రావరణా విభాతి
నారీవ శుక్లాంశుకసంవృతాంగీ || ౪౭ ||

విపక్వశాలిప్రసవాని భుక్త్వా
ప్రహర్షితా సారసచారుపంక్తిః |
నభః సమాక్రామతి శీఘ్రవేగా
వాతావధూతా గ్రథితేవ మాలా || ౪౮ ||

సుప్తైకహంసం కుముదైరుపేతం
మహాహ్రదస్థం సలిలం విభాతి |
ఘనైర్విముక్తం నిశి పూర్ణచంద్రం
తారాగణాకీర్ణమివాంతరిక్షమ్ || ౪౯ ||

ప్రకీర్ణహంసాకులమేఖలానాం
ప్రబుద్ధపద్మోత్పలమాలినీనామ్ |
వాప్యుత్తమానామధికాఽద్య లక్ష్మీ-
-ర్వరాంగనానామివ భూషితానామ్ || ౫౦ ||

వేణుస్వనవ్యంజితతూర్యమిశ్రః
ప్రత్యూషకాలానిలసంప్రవృద్ధః |
సమ్మూర్ఛితో గహ్వరగోవృషాణా-
-మన్యోన్యమాపూరయతీవ శబ్దః || ౫౧ ||

నవైర్నదీనాం కుసుమప్రభాసై-
-ర్వ్యాధూయమానైర్మృదుమారుతేన |
ధౌతామలక్షౌమపటప్రకాశైః
కూలాని కాశైరుపశోభితాని || ౫౨ ||

వనప్రచండా మధుపానశౌండాః
ప్రియాన్వితాః షట్చరణాః ప్రహృష్టాః |
వనేషు మత్తాః పవనానుయాత్రాం
కుర్వంతి పద్మాసనరేణుగౌరాః || ౫౩ ||

జలం ప్రసన్నం కుముదం ప్రభాసం
క్రౌంచస్వనః శాలివనం విపక్వమ్ |
మృదుశ్చ వాయుర్విమలశ్చ చంద్రః
శంసంతి వర్షవ్యపనీతకాలమ్ || ౫౪ ||

మీనోపసందర్శితమేఖలానాం
నదీవధూనాం గతయోఽద్య మందాః |
కాంతోపభుక్తాలసగామినీనాం
ప్రభాతకాలేష్వివ కామినీనామ్ || ౫౫ ||

సచక్రవాకాని సశైవలాని
కాశైర్దుకూలైరివ సంవృతాని |
సపత్రలేఖాని సరోచనాని
వధూముఖానీవ నదీముఖాని || ౫౬ ||

ప్రఫుల్లబాణాసనచిత్రితేషు
ప్రహృష్టషట్పాదనికూజితేషు |
గృహీతచాపోద్యతచండదండః
ప్రచండచారోఽద్య వనేషు కామః || ౫౭ ||

లోకం సువృష్ట్యా పరితోషయిత్వా
నదీస్తటాకాని చ పూరయిత్వా |
నిష్పన్నసస్యాం వసుధాం చ కృత్వా
త్యక్త్వా నభస్తోయధరాః ప్రనష్టాః || ౫౮ ||

ప్రసన్నసలిలాః సౌమ్య కురరీభిర్వినాదితాః |
చక్రవాకగణాకీర్ణా విభాంతి సలిలాశయాః || ౫౯ ||

అసనాః సప్తవర్ణాశ్చ కోవిదారాశ్చ పుష్పితాః |
దృశ్యంతే బంధుజీవాశ్చ శ్యామాశ్చ గిరిసానుషు || ౬౦ ||

హంససారసచక్రాహ్వైః కురరైశ్చ సమంతతః |
పులినాన్యవకీర్ణాని నదీనాం పశ్య లక్ష్మణ || ౬౧ ||

అన్యోన్యం బద్ధవైరాణాం జిగీషూణాం నృపాత్మజ |
ఉద్యోగసమయః సౌమ్య పార్థివానాముపస్థితః || ౬౨ ||

ఇయం సా ప్రథమా యాత్రా పార్థివానాం నృపాత్మజ |
న చ పశ్యామి సుగ్రీవముద్యోగం వా తథావిధమ్ || ౬౩ ||

చత్వారో వార్షికా మాసా గతా వర్షశతోపమాః |
మమ శోకాభిభూతస్య సౌమ్య సీతామపశ్యతః || ౬౪ ||

చక్రవాకీవ భర్తారం పృష్ఠతోఽనుగతా వనమ్ |
విషమం దండకారణ్యముద్యానమివ చాంగనా || ౬౫ ||

ప్రియావిహీనే దుఃఖార్తే హృతరాజ్యే వివాసితే |
కృపాం న కురుతే రాజా సుగ్రీవో మయి లక్ష్మణ || ౬౬ ||

అనాథో హృతరాజ్యోఽయం రావణేన చ ధర్షితః |
దీనో దూరగృహః కామీ మాం చైవ శరణం గతః || ౬౭ ||

ఇత్యేతైః కారణైః సౌమ్య సుగ్రీవస్య దురాత్మనః |
అహం వానరరాజస్య పరిభూతః పరంతప || ౬౮ ||

స కాలం పరిసంఖ్యాయ సీతాయాః పరిమార్గణే |
కృతార్థః సమయం కృత్వా దుర్మతిర్నావబుధ్యతే || ౬౯ ||

స కిష్కింధాం ప్రవిశ్య త్వం బ్రూహి వానరపుంగవమ్ |
మూర్ఖం గ్రామ్యసుఖే సక్తం సుగ్రీవం వచనాన్మమ || ౭౦ ||

అర్థినాముపపన్నానాం పూర్వం చాప్యుపకారిణామ్ |
ఆశాం సంశ్రుత్య యో హంతి స లోకే పురుషాధమః || ౭౧ ||

శుభం వా యది వా పాపం యో హి వాక్యముదీరితమ్ |
సత్యేన పరిగృహ్ణాతి స వీరః పురుషోత్తమః || ౭౨ ||

కృతార్థా హ్యకృతార్థానాం మిత్రాణాం న భవంతి యే |
తాన్ మృతానపి క్రవ్యాదాః కృతఘ్నాన్నోపభుంజతే || ౭౩ ||

నూనం కాంచనపృష్ఠస్య వికృష్టస్య మయా రణే |
ద్రష్టుమిచ్ఛతి చాపస్య రూపం విద్యుద్గణోపమమ్ || ౭౪ ||

ఘోరం జ్యాతలనిర్ఘోషం క్రుద్ధస్య మమ సంయుగే |
నిర్ఘోషమివ వజ్రస్య పునః సంశ్రోతుమిచ్ఛతి || ౭౫ ||

కామమేవం గతేఽప్యస్య పరిజ్ఞాతే పరాక్రమే |
త్వత్సహాయస్య మే వీర న చింతా స్యాన్నృపాత్మజ || ౭౬ ||

యదర్థమయమారంభః కృతః పరపురంజయ |
సమయం నాభిజానాతి కృతార్థః ప్లవగేశ్వరః || ౭౭ ||

వర్షాసమయకాలం తు ప్రతిజ్ఞాయ హరీశ్వరః |
వ్యతీతాంశ్చతురో మాసాన్ విహరన్నావబుధ్యతే || ౭౮ ||

సామాత్యపరిషత్ క్రీడన్ పానమేవోపసేవతే |
శోకదీనేషు నాస్మాసు సుగ్రీవః కురుతే దయామ్ || ౭౯ ||

ఉచ్యతాం గచ్ఛ సుగ్రీవస్త్వయా వత్స మహాబల |
మమ రోషస్య యద్రూపం బ్రూయాశ్చైనమిదం వచః || ౮౦ ||

న చ సంకుచితః పంథా యేన వాలీ హతో గతః |
సమయే తిష్ఠ సుగ్రీవ మా వాలిపథమన్వగాః || ౮౧ ||

ఏక ఏవ రణే వాలీ శరేణ నిహతో మయా |
త్వాం తు సత్యాదతిక్రాంతం హనిష్యామి సబాంధవమ్ || ౮౨ ||

తదేవం విహితే కార్యే యద్ధితం పురుషర్షభ |
తత్తద్బ్రూహి నరశ్రేష్ఠ త్వర కాలవ్యతిక్రమః || ౮౩ ||

కురుష్వ సత్యం మయి వానరేశ్వర
ప్రతిశ్రుతం ధర్మమవేక్ష్య శాశ్వతమ్ |
మా వాలినం ప్రేత్య గతో యమక్షయం
త్వమద్య పశ్యేర్మమ చోదితైః శరైః || ౮౪ ||

స పూర్వజం తీవ్రవివృద్ధకోపం
లాలప్యమానం ప్రసమీక్ష్య దీనమ్ |
చకార తీవ్రం మతిముగ్రతేజా
హరీశ్వరే మానవవంశనాథః || ౮౫ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే త్రింశః సర్గః || ౩౦ ||

Kishkindha Kanda Sarga 30 Meaning In Telugu

వర్షాకాలము గడిచి పోయినను సుగ్రీవుడు తన వద్దకు రాలేదని రాముడు చింతిస్తున్నాడు. సుగ్రీవుడు కామాసక్తుడై తనకు ఇచ్చిన మాటను మరచినాడని, తన భార్య సీతను తలచుకొని దు:ఖిస్తున్నాడు. “ఈ శరత్కాలములో పండువెన్నెలలో సీతతో కూడా విహరించవలసిన తాను ఈ ప్రకారము భార్యావియోగము అనుభవించవలసి వచ్చినదే అని మనసులో ఆరాటపడుతున్నాడు. రాముడు. ఒకవేళ బతికి ఉంటే సీత ఈ శరత్కాల రాత్రులను ఎలా గడుపుతూ ఉందో అని ఆలోచిస్తున్నాడు. సీత తన దగ్గర లేకపోవడంతో రాముడు శరత్కాల వైభవాలను ఆస్వాదించలేకపోతున్నాడు.

మరలా తన అన్నగారు రాముడు సీత గురించి ఆలోచించడం చూచాడు లక్ష్మణుడు. మరలా రాముని ఉత్తేజపరచి కార్యోన్ముఖుడిని చేయదలిచాడు. రామునితో ఇలా అన్నాడు.

“రామా! ఏమిటీ వెర్రి! ఈ ప్రకారము కామానికి వశుడు కావడం వలన ప్రయోజనము ఏముంది! దీని వలన మానసిక స్థైర్యము నశించడం తప్ప వేరే ఏమీ జరగదు. ఏ కార్యమూ సిద్ధించదు. కాబట్టి నీవు నీ మనసులో నుండి చింతను తొలగించి, మనసును నిర్మలం చేసుకొని, కాగల కార్యము నందు శ్రద్ధ చూపు. ధైర్యము చేత ఏ కార్యము నైననూ సిద్ధింప చేసుకొన వచ్చును కదా! మనం ధైర్యంగా ఉంటే దైవము కూడా మనకు తోడుపడుతుంది. ముందు సుగ్రీవుడు మనకు ఎంత వరకూ సాయ పడగలడో ఆలోచించాలి.” అని లక్ష్మణుడు రామునికి కర్తవ్యమును బోధించాడు. రాముడు లక్ష్మణునితో ఇలాఅన్నాడు. “లక్ష్మణా! అప్పుడప్పుడు నా మనసు అలా దైన్యము చెందుతూ ఉంటుంది. నీ మాటలతో మరలా ధైర్యము తెచ్చుకుంటూ ఉంటాను. మనము తల పెట్టిన కార్యమును నెరవేరేట్టు చూడాలి.

లక్ష్మణా! వర్షాకాలము పూర్తి అయినది. వర్షములు ఆగిపోయినవి. శరత్కాలము ప్రవేశించినది. ఆకాశము నిర్మలంగా ఉంది. రాత్రుళ్లు చంద్రుడు తన కాంతితో ఈ జగత్తును అంతా తేజోమయం చేస్తున్నాడు. నేలంతా తడి ఆరిపోయి నడవడానికి అనుకూలంగా ఉంది. రాజులు శత్రురాజుల మీద దండయాత్రలు చేయుటకు తగు సమయము ఆసన్నమయింది. కానీ సుగ్రీవుడు ఎందుకో ఇంకా నా వద్దకురాలేదు. కనీసము సీతను వెదకడానికి ప్రయత్నం కూడా చేస్తున్నట్టు కనిపించడం లేదు.

నేనేమో ఇక్కడ సీతా వియోగ దుఃఖంతో అలమటిస్తుంటే, అక్కడ సుగ్రీవుడు కామభోగాలలో మునిగి తేలుతున్నాడు. అటు రాజ్యం పోగొట్టుకొని, ఇటు భార్యను పోగొట్టుకొని బాధ పడుతున్న నా మీద సుగ్రీవునికి దయ కలగడం లేదు. సుగ్రీవుడు తన పని అయిపోయింది కదా అని నిర్లక్ష్యంగా ఉన్నాడు.

“ఈ రాముడు తండ్రి చేత రాజ్యము నుండి వెళ్ల గొట్టబడిన అనాధ. పైగా రావణుడు అతని భార్యను అపహరించాడు. నా శరణు వేడాడు. ప్రస్తుతము నేనే రామునికి దిక్కు” అని సుగ్రీవుడు నన్ను అవమానిస్తున్నాడు. సుగ్రీవుడు, తన పని పూర్తి కాగానే, నాతో చేసుకొన్న ఒడంబడికను మరచి పోయినట్టున్నాడు. లక్ష్మణా! నీవు కిష్కింధకు పోయి, సుగ్రీవుని కలిసి నా మాటగా చెప్పు.

” మిత్రుని వలన తన పనిపూర్తి కాగానే, తాను మిత్రునికి ఇచ్చిన మాట మరచిన వాడు అధముడు. అది పుణ్యమైనను, పాపమైనను, మిత్రునికి ఇచ్చిన మాటను నిలబెట్టుకొనేవాడు ఉత్తముడు. తనకు సంబంధించిన పనులు పూర్తి అయిన తరువాత, ఇంకా పనులు పూర్తి కాని మిత్రులకు ఎవరైతే సాయం చెయ్యరో అటువంటి వారి మాంసమును కుక్కలు కూడా ముట్టవు. ఇది ధర్మము.

సుగ్రీవుడు మరలా నా ధనుష్టంకారమును వినదలచు కొన్నాడో ఏమో అడిగి తెలుసుకో. ఈ సారి నేను బాణం ఎక్కుబెడితో అది సుగ్రీవుని మీదనే అవుతుంది. సుగ్రీవుడు లేకపోయినా నీ సాయంతో నేను కార్యం సాధించగలను. కానీ, సుగ్రీవుడు తన పని పూర్తి అయిన తరువాత, మనలను మరచిపోయినట్టున్నాడు. అది గుర్తు చెయ్యి. సుగ్రీవుడు మనలను వర్షాకాలము వరకూ ఆగమన్నాడు. వర్షాకాలము అయిపోయినా, సుగ్రీవుడు ఇంకా మద్యపాన మత్తులో, కామభోగములలో మునిగి తేలుతున్నాడు. ఇంకా మత్తు వదిలినట్టు లేదు. మనలను పూర్తిగా మరచినట్టున్నాడు.
లక్ష్మణా! నీవు పోయి సుగ్రీవుని కలిసి, నాకు కోపం వస్తే జరిగే పరిణామాలను అతనికి తెలియజెయ్యి.

“సుగ్రీవా! వాలి వెళ్లిన మార్గము ఇంకా మూసివేయబడ లేదు. నీ కోసం ఇంకా తెరిచి ఉంచాను. వాలి వెళ్లిన మార్గంలో వెళ్లడానికి ప్రయత్నించకు. ఓ సుగ్రీవా! నేను వాలిని ఒక్క బాణంతోనే చంపాను. కానీ మాట తప్పిన నిన్ను మాత్రం బంధు మిత్రులతో సహా చంపుతాను.

ఓ సుగ్రీవా! అశాశ్వతములైన కామసుఖములను విడిచి పెట్టి, శాశ్వతమైన ధర్మాన్ని అనుసరించు. పూర్వము నాకు ఇచ్చిన మాటను నిలబెట్టుకో. అంతేకాని, నా బాణములకు ఎరగా మారి, పరలోకంలో ఉన్నవాలిని కలవడానికి ప్రయత్నించకు.”

అని నా మాటగా చెప్పు. ఇంకా నీకు తోచినవి, మనకు హితము చేకూర్చే మాటలు చెప్పు. ఇంక ఆలస్యముచేయకు.” అని రాముడు లక్ష్మణునితో అన్నాడు.

శ్రీమద్రామాయణము
కిష్కింధా కాండము ముప్పదవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్.

Kishkindha Kanda Sarga 29 In Telugu – కిష్కింధాకాండ ఏకోనత్రింశః సర్గః

Kishkindha Kanda Sarga 29

కిష్కింధాకాండ ఏకోనత్రింశః సర్గః, ఈ సర్గలో హనుమంతుడు లంకా నుంచి తిరిగి రావడంతో రాముడు హర్షం పొందుతాడు. హనుమంతుడు సీతకు సంబంధించిన చూడు, రాక్షసుల గురించి రాముడికి వివరించతాడు. హనుమంతుడు సీతమ్మత చేతులు రాముడి పాదుకలను తీసుకొని వచ్చి, రాముడికి అందిస్తాడు. హనుమంతుడు సీతా మాత రాముడిని స్మరించి ఉంచిన అంగుళి రింగును కూడా రాముడికి చూపిస్తాడు. రాముడు సీతా మాతకు భరోసా కల్పిస్తాడు. హనుమంతుడు సీతని రక్షించడానికి తీసుకువెళ్లే విధానాలపై చర్చిస్తాడు. రాముడు, సుగ్రీవుడు, హనుమంతుడు మరియు ఇతర వానరులు లంకా యుద్ధానికి సన్నద్ధమవుతారు.

హనుమత్ప్రతిబోధనమ్

సమీక్ష్య విమలం వ్యోమ గతవిద్యుద్బలాహకమ్ |
సారసారవసంఘుష్టం రమ్యజ్యోత్స్నానులేపనమ్ || ౧ ||

సమృద్ధార్థం చ సుగ్రీవం మందధర్మార్థసంగ్రహమ్ |
అత్యర్థమసతాం మార్గమేకాంతగతమానసమ్ || ౨ ||

నిర్వృత్తకార్యం సిద్ధార్థం ప్రమదాభిరతం సదా |
ప్రాప్తవంతమభిప్రేతాన్ సర్వానేవ మనోరథాన్ || ౩ ||

స్వాం చ పత్నీమభిప్రేతాం తారాం చాపి సమీప్సితామ్ |
విహరంతమహోరాత్రం కృతార్థం విగతజ్వరమ్ || ౪ ||

క్రీడంతమివ దేవేంద్రం నందనేఽప్సరసాం గణైః |
మంత్రిషు న్యస్తకార్యం చ మంత్రిణామనవేక్షకమ్ || ౫ ||

ఉత్సన్నరాజ్యసందేహం కామవృత్తమవస్థితమ్ |
నిశ్చితార్థోఽర్థతత్త్వజ్ఞః కాలధర్మవిశేషవిత్ || ౬ ||

ప్రసాద్య వాక్యైర్మధురైర్హేతుమద్భిర్మనోరమైః |
వాక్యవిద్వాక్యతత్త్వజ్ఞం హరీశం మారుతాత్మజః || ౭ ||

హితం తత్త్వం చ పథ్యం చ సామధర్మార్థనీతిమత్ |
ప్రణయప్రీతిసంయుక్తం విశ్వాసకృతనిశ్చయమ్ || ౮ ||

హరీశ్వరముపాగమ్య హనుమాన్ వాక్యమబ్రవీత్ |
రాజ్యం ప్రాప్తం యశశ్చైవ కౌలీ శ్రీరపి వర్ధితా || ౯ ||

మిత్రాణాం సంగ్రహః శేషస్తం భవాన్ కర్తుమర్హతి |
యో హి మిత్రేషు కాలజ్ఞః సతతం సాధు వర్తతే || ౧౦ ||

తస్య రాజ్యం చ కీర్తిశ్చ ప్రతాపశ్చాభివర్ధతే |
యస్య కోశశ్చ దండశ్చ మిత్రాణ్యాత్మా చ భూమిప || ౧౧ ||

సమవేతాని సర్వాణి స రాజ్యం మహదశ్నుతే |
తద్భవాన్ వృత్తసంపన్నః స్థితః పథి నిరత్యయే || ౧౨ ||

మిత్రార్థమభినీతార్థం యథావత్కర్తుమర్హతి |
సంత్యజ్య సర్వకర్మాణి మిత్రార్థే యోఽనువర్తతే || ౧౩ ||

సంభ్రమాద్ధి కృతోత్సాహః సోఽనర్థైర్నావరుధ్యతే |
యస్తు కాలవ్యతీతేషు మిత్రకార్యేషు వర్తతే || ౧౪ ||

స కృత్వా మహతోఽప్యర్థాన్న మిత్రార్థేన యుజ్యతే |
యదిదం వీర కార్యం నో మిత్రకార్యమరిందమ || ౧౫ ||

క్రియతాం రాఘవస్యైతద్వైదేహ్యాః పరిమార్గణమ్ |
న చ కాలమతీతం తే నివేదయతి కాలవిత్ || ౧౬ ||

త్వరమాణోఽపి సన్ ప్రాజ్ఞస్తవ రాజన్ వశానుగః |
కులస్య హేతుః స్ఫీతస్య దీర్ఘబంధుశ్చ రాఘవః || ౧౭ ||

అప్రమేయప్రభావశ్చ స్వయం చాప్రతిమో గుణైః |
తస్య త్వం కురు వై కార్యం పూర్వం తేన కృతం తవ || ౧౮ ||

హరీశ్వర హరిశ్రేష్ఠానాజ్ఞాపయితుమర్హసి |
న హి తావద్భవేత్కాలో వ్యతీతశ్చేదనాదృతే || ౧౯ ||

చోదితస్య హి కార్యస్య భవేత్కాలవ్యతిక్రమః |
అకర్తురపి కార్యస్య భవాన్ కర్తా హరీశ్వర || ౨౦ ||

కిం పునః ప్రతికర్తుస్తే రాజ్యేన చ ధనేన చ |
శక్తిమానపి విక్రాంతో వానరర్క్షగణేశ్వర || ౨౧ ||

కర్తుం దాశరథేః ప్రీతిమాజ్ఞాయాం కిం న సజ్జసే |
కామం ఖలు శరైః శక్తః సురాసురమహోరగాన్ || ౨౨ ||

వశే దాశరథిః కర్తుం త్వత్ప్రతిజ్ఞాం తు కాంక్షతే |
ప్రాణత్యాగావిశంకేన కృతం తేన తవ ప్రియమ్ || ౨౩ ||

తస్య మార్గామ వైదేహీం పృథివ్యామపి చాంబరే |
న దేవా న చ గంధర్వా నాసురా న మరుద్గణాః || ౨౪ ||

న చ యక్షా భయం తస్య కుర్యుః కిముత రాక్షసాః |
తదేవం శక్తియుక్తస్య పూర్వం ప్రియకృతస్తవ || ౨౫ ||

రామస్యార్హసి పింగేశ కర్తుం సర్వాత్మనా ప్రియమ్ |
నాధస్తాదవనౌ నాప్సు గతిర్నోపరి చాంబరే || ౨౬ ||

కస్యచిత్సజ్జతేఽస్మాకం కపీశ్వర తవాజ్ఞయా |
తదాజ్ఞాపయ కః కిం తే కృతే కుత్ర వ్యవస్యతు || ౨౭ ||

హరయో హ్యప్రధృష్యాస్తే సంతి కోట్యగ్రతోఽనఘాః |
తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా కాలే సాధు నివేదితమ్ || ౨౮ ||

సుగ్రీవః సత్త్వసంపన్నశ్చకార మతిముత్తమామ్ |
స సందిదేశాభిమతం నీలం నిత్యకృతోద్యమమ్ || ౨౯ ||

దిక్షు సర్వాసు సర్వేషాం సైన్యానాముపసంగ్రహే |
యథా సేనా సమగ్రా మే యూథపాలాశ్చ సర్వశః || ౩౦ ||

సమాగచ్ఛంత్యసంగేన సేనాగ్రాణి తథా కురు |
యే త్వంతపాలాః ప్లవగాః శీఘ్రగా వ్యవసాయినః || ౩౧ ||

సమానయంతు తే సైన్యం త్వరితాః శాసనాన్మమ |
స్వయం చానంతరం సైన్యం భవానేవానుపశ్యతు || ౩౨ ||

త్రిపంచరాత్రాదూర్ధ్వం యః ప్రాప్నుయాన్నేహ వానరః |
తస్య ప్రాణాంతికో దండో నాత్ర కార్యా విచారణా || ౩౩ ||

హరీంశ్చ వృద్ధానుపయాతు సాంగదో
భవాన్మమాజ్ఞామధికృత్య నిశ్చితామ్ |
ఇతి వ్యవస్థాం హరిపుంగవేశ్వరో
విధాయ వేశ్మ ప్రవివేశ వీర్యవాన్ || ౩౪ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే ఏకోనత్రింశః సర్గః || ౨౯ ||

Kishkindha Kanda Sarga 29 Meaning In Telugu

వర్షాకాలము పూర్తి అయింది. శరదృతువు ప్రవేశించింది. ఆకాశం నిర్మలమయింది. కాని సుగ్రీవుడు ఇంకా కామభోగములలో మునిగి తేలుతున్నాడు. అంత:పురము విడిచి రావడం లేదు. స్త్రీల సాహచర్యంలోనే గడుపుతున్నాడు. తన భార్య రుమతోనూ, తన అన్న భార్య తార సాహచర్యంలోనూ ఆనందంగా గడుపుతున్నాడు.

(స్వాం చ పత్నీమభిప్రేతాం తారాం చాపి సమీప్సితామ్, విహరన్తమహోరాత్రం అంటే తన భార్యను, తానుకోరిన తారను అహోరాత్రాలు విహరిస్తున్నాడు… అని ఉంది. అలాగే ముప్పది ఒకటవ సర్గలో కూడా ఈ క్రింది శ్లోకము ఉంది. “తారయా సహితః కామాసక్త:” అంటే తారతో కలిసి కామాసక్తుడై ఉన్నవాడు అనిఉంది. అంటే వాలి చని పోయిన తరువాత వాలి భార్య తార సుగ్రీవుని వశం అయిందని అర్ధం అవుతూ ఉంది. మరి వాలి చేసిన తప్పే సుగ్రీవుడు చేస్తున్నాడు కదా! అంటే సుగ్రీవుడు బతికి ఉండగానే వాలి, సుగ్రీవుని భార్య రుమను అనుభవించాడు. కానీ సుగ్రీవుడు, వాలి చనిపోయిన తరువాత, వాలి భార్య తారను అనుభవించాడు అని అర్థం చెప్పుకోవాలి.)

సుగ్రీవుడు కనీసం మంత్రులకు కూడా దర్శనం ఇవ్వడం లేదు. కార్యభారము అంతా మంత్రులకు అప్పచెప్పాడు. ఇంక ఎవరి వల్లా తనకు ఆపదలేదు అని నిర్భయంగా స్వేచ్ఛగా విహరిస్తున్నాడు. సుగ్రీవుని వ్యవహారము హనుమంతునికి నచ్చలేదు. రాముడికి ఇచ్చిన మాట, చేసిన వాగ్దానము సుగ్రీవునికి గుర్తుచేయాలని అనుకున్నాడు. సుగ్రీవుని వద్దకు పోయి ఇలా అన్నాడు. ” ఓ రాజా! నీవు రాముని మూలంగా ఈ రాజ్యమును, కీర్తిని సంపాదించుకున్నావు. ఇంక నీవు, నీ మిత్రుడు రామునికి ఇచ్చిన మాటలను నిలబెట్టుకోవలసిన సమయము ఆసన్నమయింది. నీవు రాముని కార్యము నిర్వర్తించాలి.

మిత్రుల విషయంలో బాగా ప్రవర్తించే వాళ్లు కీర్తిమంతులు అవుతారు. ఒక రాజుకు తన కోశాగారము, సైన్యము, తన మిత్రులు, తన ప్రభుత్వము ఈ నాలుగు అత్యంత ముఖ్యమైనవి. అందుకని, నీ మిత్రుడు రామునికి ఇచ్చిన మాట నెరవేర్చు. మిత్రునికి ఇచ్చిన మాట నెరవేర్చని వాడు అన్ని కష్టాలను ఎదుర్కొంటాడు.

రాజా! ఏకార్యము చేసినా సకాలంలో చెయ్యకపోతే, తరువాత ఎంత గొప్పగా చేసినా దానికి ఫలితం ఉండదు. పైగా ఆ పనిచెయ్యనట్టే అవుతుంది. ఓ రాజా! రాముని కార్యం చెయ్యడంలో ఇప్పటికే కాలం మించిపోయింది. ఇప్పటికైనా రామకార్యములో నిమగ్నమవ్వు. వానలు తగ్గిపోయాయి. సీతాన్వేషణ ప్రారంభించడానికి ఇప్పటికే సమయం దాటిపోయింది. వానాకాలము ఆగిపోయింది, సమయం మించి పోయింది అని రామునికి తెలిసినా, నిన్ను తొందర పెట్టడం మంచిది కాదని రాముడు నీకోసం ఎదురుచూస్తున్నాడు. రాముడు నీకు మేలు చేసాడు. తిరిగి రాముడికి మేలు చెయ్యడానికి ఆలస్యం చెయ్యడం మంచిదికాదు. రాముడు వచ్చి నీ మాటను నీకు గుర్తుచేసే వరకూ ఆగకు. అప్పటిదాకా ఆగితే, నీవు కావాలని ఆలస్యము చేసినట్టు అవుతుంది.

ఓ రాజా! నీకు ఏ సాయమూ చేయని వారికి కూడా నీవు సాయం చేస్తావు కదా! మరి నీకు ఇంత సాయం చేసిన రామునికి సాయం చెయ్యడంలో ఎందుకు ఆలస్యం చేస్తున్నావు? వానరులను పిలిచి వారికి సీతాన్వేషణకు ఆదేశాలు ఎందుకు ఇవ్వడం లేదు? రాముడు తన బాణములతో దేవతలను, రాక్షసులను అంతమొందించ గల సామర్ధ్యము కలవాడు. కానీ నీ సాయం కొరకు ఎదురు చూస్తున్నాడు. నీవు చేసిన ప్రతిజ్ఞను నెరవేరుస్తావా లేదా అని వేచి ఉన్నాడు.

కాబట్టి ఓ వానర రాజా! నీకు ముందుగా ఉపకారము చేసిన రామునికి ప్రత్యుపకారము చేయడానికి ఉద్యమించు. మేమందరమూ నీ కొరకు ఎదురుచూస్తున్నాము. నీ ఆజ్ఞ అయితే మేము భూమ్యాకాశములను గాలించి సీత జాడ తెలుసుకుంటాము. నీ అధీనములో ఒక కోటి కంటే ఎక్కువ సంఖ్యలో వానరులు ఉన్నారు. వారిని రామకార్యమునకు తగిన విధంగా నియోగించు. త్వరపడు.” అని హితబోధ చేసాడు హనుమంతుడు. తనమంత్రి అయిన హనుమంతుని మాటలను శ్రద్ధగా విన్నాడు సుగ్రీవుడు. వెంటనే నీలుని పిలిపించాడు. సీతాన్వేషణ కొరకు వానర సేనలను అన్నిదిక్కులనుండి కిష్కింధకు రప్పించమని ఆదేశాలు ఇచ్చాడు. సమస్త వానరసేనలను తన ముందు నిలుప మని ఆదేశాలు ఇచ్చాడు. “పదిహేను దినములలో వానరులందరూ కిష్కింధ చేరు కోవాలి. ఆ గడువు మించితే మరణదండన విధించబడుతుంది.” అని వానరులను ఆదేశించాడు. హనుమంతుని, అంగదుని కొంతమంది వానర ప్రముఖులను కలిసికొనమని ఆదేశించాడు. ఆ ప్రకారంగా ఆదేశాలు ఇచ్చిన సుగ్రీవుడు అంతఃపురమునకు వెళ్లిపోయాడు.

శ్రీమద్రామాయణము కిష్కింధా కాండము
ఇరువది తొమ్మిదవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్

కిష్కింధాకాండ త్రింశః సర్గః (30) >>

Kishkindha Kanda Sarga 28 In Telugu – కిష్కింధాకాండ అష్టావింశః సర్గః

Kishkindha Kanda Sarga 28

కిష్కింధాకాండ అష్టావింశః సర్గః, ఈ సర్గలో సుగ్రీవుడు తన వానర సేనను సీతా మాత కోసం అన్వేషణ ప్రారంభించాలని ఆదేశిస్తాడు. సేనను ఉత్తరం, దక్షిణం, పశ్చిమం, తూర్పు అనే నాలుగు దిశల్లో పంపుతాడు. సేనకు నాయకత్వం వహించడానికి ప్రధాన వానరులను నియమిస్తాడు. హనుమంతుడు, జాంబవంతుడు, అంగదుడు దక్షిణ దిశలో అన్వేషణకు బయలుదేరుతారు. రాముడు హనుమంతుడికి తన రింగును అందించి, సీతా మాతకు చూపించమని ఆదేశిస్తాడు. ఈవిధంగా, వానర సేన సీతా మాత కోసం విస్తృతంగా అన్వేషణ మొదలుపెడుతుంది.

ప్రావృడుజ్జృంభణమ్

స తథా వాలినం హత్వా సుగ్రీవమభిషిచ్య చ |
వసన్మాల్యవతః పృష్ఠే రామో లక్ష్మణమబ్రవీత్ || ౧ ||

అయం స కాలః సంప్రాప్తః సమయోఽద్య జలాగమః |
సంపశ్య త్వం నభో మేఘైః సంవృతం గిరిసన్నిభైః || ౨ ||

నవమాసధృతం గర్భం భాస్కరస్య గభస్తిభిః |
పీత్వా రసం సముద్రాణాం ద్యౌః ప్రసూతే రసాయనమ్ || ౩ ||

శక్యమంబరమారుహ్య మేఘసోపానపంక్తిభిః |
కుటజార్జునమాలాభిరలంకర్తుం దివాకరమ్ || ౪ ||

సంధ్యారాగోత్థితైస్తామ్రైరంతేష్వధికపాండరైః |
స్నిగ్ధైరభ్రపటచ్ఛేదైర్బద్ధవ్రణమివాంబరమ్ || ౫ ||

మందమారుతనిశ్వాసం సంధ్యాచందనరంజితమ్ |
ఆపాండుజలదం భాతి కామాతురమివాంబరమ్ || ౬ ||

ఏషా ధర్మపరిక్లిష్టా నవవారిపరిప్లుతా |
సీతేవ శోకసంతప్తా మహీ బాష్పం విముంచతి || ౭ ||

మేఘోదరవినిర్ముక్తాః కల్హారసుఖశీతలాః |
శక్యమంజలిభిః పాతుం వాతాః కేతకిగంధినః || ౮ ||

ఏష ఫుల్లార్జునః శైలః కేతకైరధివాసితః |
సుగ్రీవ ఇవ శాంతారిర్ధారాభిరభిషిచ్యతే || ౯ ||

మేఘకృష్ణాజినధరా ధారాయజ్ఞోపవీతినః |
మారుతాపూరితగుహాః ప్రాధీతా ఇవ పర్వతాః || ౧౦ ||

కశాభిరివ హైమీభిర్విద్యుద్భిరివ తాడితమ్ |
అంతఃస్తనితనిర్ఘోషం సవేదనమివాంబరమ్ || ౧౧ ||

నీలమేఘాశ్రితా విద్యుత్ స్ఫురంతీ ప్రతిభాతి మే |
స్ఫురంతీ రావణస్యాంకే వైదేహీవ తపస్వినీ || ౧౨ ||

ఇమాస్తా మన్మథవతాం హితాః ప్రతిహతా దిశః |
అనులిప్తా ఇవ ఘనైర్నష్టగ్రహనిశాకరాః || ౧౩ ||

క్వచిద్బాష్పాభిసంరుద్ధాన్ వర్షాగమసముత్సుకాన్ |
కుటజాన్ పశ్య సౌమిత్రే పుష్పితాన్ గిరిసానుషు |
మమ శోకాభిభూతస్య కామసందీపనాన్ స్థితాన్ || ౧౪ ||

రజః ప్రశాంతం సహిమోఽద్య వాయు-
-ర్నిదాఘదోషప్రసరాః ప్రశాంతాః |
స్థితా హి యాత్రా వసుధాధిపానాం
ప్రవాసినో యాంతి నరాః స్వదేశాన్ || ౧౫ ||

సంప్రస్థితా మానసవాసలుబ్ధాః
ప్రియాన్వితాః సంప్రతి చక్రవాకాః |
అభీక్ష్ణవర్షోదకవిక్షతేషు
యానాని మార్గేషు న సంపతంతి || ౧౬ ||

క్వచిత్ప్రకాశం క్వచిదప్రకాశం
నభః ప్రకీర్ణాంబుధరం విభాతి |
క్వచిత్క్వచిత్పర్వతసన్నిరుద్ధం
రూపం యథా శాంతమహార్ణవస్య || ౧౭ ||

వ్యామిశ్రితం సర్జకదంబపుష్పై-
-ర్నవం జలం పర్వతధాతుతామ్రమ్ |
మయూరకేకాభిరనుప్రయాతం
శైలాపగాః శీఘ్రతరం వహంతి || ౧౮ ||

రసాకులం షట్పదసన్నికాశం
ప్రభుజ్యతే జంబుఫలం ప్రకామమ్ |
అనేకవర్ణం పవనావధూతం
భూమౌ పతత్యామ్రఫలం విపక్వమ్ || ౧౯ ||

విద్యుత్పతాకాః సబలాకమాలాః
శైలేంద్రకూటాకృతిసన్నికాశాః |
గర్జంతి మేఘాః సముదీర్ణనాదా
మత్తా గజేంద్రా ఇవ సంయుగస్థాః || ౨౦ ||

వర్షోదకాప్యాయితశాద్వలాని
ప్రవృత్తనృత్తోత్సవబర్హిణాని |
వనాని నిర్వృష్టబలాహకాని
పశ్యాపరాహ్ణేష్వధికం విభాంతి || ౨౧ ||

సముద్వహంతః సలిలాతిభారం
బలాకినో వారిధరా నదంతః |
మహత్సు శృంగేషు మహీధరాణాం
విశ్రమ్య విశ్రమ్య పునః ప్రయాంతి || ౨౨ ||

మేఘాభికామా పరిసంపతంతీ
సమ్మోదితా భాతి బలాకపంక్తిః |
వాతావధూతా వరపౌండరీకీ
లంబేవ మాలా రచితాంబరస్య || ౨౩ ||

బాలేంద్రగోపాంతరచిత్రితేన
విభాతి భూమిర్నవశాద్వలేన |
గాత్రానువృత్తేన శుకప్రభేణ
నారీవ లాక్షోక్షితకంబలేన || ౨౪ ||

నిద్రా శనైః కేశవమభ్యుపైతి
ద్రుతం నదీ సాగరమభ్యుపైతి |
హృష్టా బలాకా ఘనమభ్యుపైతి
కాంతా సకామా ప్రియమభ్యుపైతి || ౨౫ ||

జాతా వనాంతాః శిఖిసంప్రనృత్తా
జాతాః కదంబాః సకదంబశాఖాః |
జాతా వృషా గోషు సమానకామా
జాతా మహీ సస్యవరాభిరామా || ౨౬ ||

వహంతి వర్షంతి నదంతి భాంతి
ధ్యాయంతి నృత్యంతి సమాశ్వసంతి |
నద్యో ఘనా మత్తగజా వనాంతాః
ప్రియావిహీనాః శిఖినః ప్లవంగాః || ౨౭ ||

ప్రహర్షితాః కేతకపుష్పగంధ-
-మాఘ్రాయ హృష్టా వననిర్ఝరేషు |
ప్రపాతశబ్దాకులితా గజేంద్రాః
సార్ధం మయూరైః సమదా నదంతి || ౨౮ ||

ధారానిపాతైరభిహన్యమానాః
కదంబశాఖాసు విలంబమానాః |
క్షణార్జితం పుష్పరసావగాఢం
శనైర్మదం షట్చరణాస్త్యజంతి || ౨౯ ||

అంగారచూర్ణోత్కరసన్నికాశైః
ఫలైః సుపర్యాప్తరసైః సమృద్ధైః |
జంబూద్రుమాణాం ప్రవిభాంతి శాఖా
నిలీయమానా ఇవ షట్పదౌఘైః || ౩౦ ||

తడిత్పతాకాభిరలంకృతానా-
-ముదీర్ణగంభీరమహారవాణామ్ |
విభాంతి రూపాణి బలాహకానాం
రణోద్యతానామివ వారణానామ్ || ౩౧ ||

మార్గానుగః శైలవనానుసారీ
సంప్రస్థితో మేఘరవం నిశమ్య |
యుద్ధాభికామః ప్రతినాగశంకీ
మత్తో గజేందః ప్రతిసన్నివృత్తః || ౩౨ ||

క్వచిత్ప్రగీతా ఇవ షట్పదౌఘైః
క్వచిత్ప్రనృత్తా ఇవ నీలకంఠైః |
క్వచిత్ప్రమత్తా ఇవ వారణేంద్రై-
-ర్విభాంత్యనేకాశ్రయిణో వనాంతాః || ౩౩ ||

కదంబసర్జార్జునకందలాఢ్యా
వనాంతభూమిర్నవవారిపూర్ణా |
మయూరమత్తాభిరుతప్రనృత్తై-
-రాపానభూమిప్రతిమా విభాతి || ౩౪ ||

ముక్తాసకాశం సలిలం పతద్వై
సునిర్మలం పత్రపుటేషు లగ్నమ్ |
హృష్టా వివర్ణచ్ఛదనా విహంగాః
సురేంద్రదత్తం తృషితాః పిబంతి || ౩౫ ||

షట్పాదతంత్రీమధురాభిధానం
ప్లవంగమోదీరితకంఠతాలమ్ |
ఆవిష్కృతం మేఘమృదంగనాదై-
-ర్వనేషు సంగీతమివ ప్రవృత్తమ్ || ౩౬ ||

క్వచిత్ప్రనృత్తైః క్వచిదున్నదద్భిః
క్వచిచ్చ వృక్షాగ్రనిషణ్ణకాయైః |
వ్యాలంబబర్హాభరణైర్మయూరై-
-ర్వనేషు సంగీతమివ ప్రవృత్తమ్ || ౩౭ ||

స్వనైర్ఘనానాం ప్లవగాః ప్రబుద్ధా
విహాయ నిద్రాం చిరసన్నిరుద్ధామ్ |
అనేకరూపాకృతివర్ణనాదా
నవాంబుధారాభిహతా నదంతి || ౩౮ ||

నద్యః సముద్వాహితచక్రవాకా-
-స్తటాని శీర్ణాన్యపవాహయిత్వా |
దృప్తా నవప్రాభృతపూర్ణభోగా
ద్రుతం స్వభార్తారముపోపయాంతి || ౩౯ ||

నీలేషు నీలాః ప్రవిభాంతి సక్తా
మేఘేషు మేఘా నవవారిపూర్ణాః |
దవాగ్నిదగ్ధేషు దవాగ్నిదగ్ధాః
శైలేషు శైలా ఇవ బద్ధమూలాః || ౪౦ ||

ప్రహృష్టసన్నాదితబర్హిణాని
సశక్రగోపాకులశాద్వలాని |
చరంతి నీపార్జునవాసితాని
గజాః సురమ్యాణి వనాంతరాణి || ౪౧ ||

నవాంబుధారాహతకేసరాణి
ద్రుతం పరిత్యజ్య సరోరుహాణి |
కదంబపుషాణి సకేసరాణి
వనాని హృష్టా భ్రమరాః పతంతి || ౪౨ ||

మత్తా గజేంద్రా ముదితా గవేంద్రా
వనేషు విక్రాంతతరా మృగేంద్రాః |
రమ్యా నగేంద్రా నిభృతా నరేంద్రాః
ప్రక్రీడితో వారిధరైః సురేంద్రః || ౪౩ ||

మేఘాః సముద్భూతసముద్రనాదా
మహాజలౌఘైర్గగనావలంబాః |
నదీస్తటాకాని సరాంసి వాపీ-
-ర్మహీం చ కృత్స్నామపవాహయంతి || ౪౪ ||

వర్షప్రవేగా విపులాః పతంతీ
ప్రవాంతి వాతాః సముదీర్ణఘోషాః |
ప్రనష్టకూలాః ప్రవహంతి శీఘ్రం
నద్యో జలైర్విప్రతిపన్నమార్గాః || ౪౫ ||

నరైర్నరేంద్రా ఇవ పర్వతేంద్రాః
సురేంద్రదత్తైః పవనోపనీతైః |
ఘనాంబుకుంభైరభిషిచ్యమానా
రూపం శ్రియం స్వామివ దర్శయంతి || ౪౬ ||

ఘనోపగూఢం గగనం సతారం
న భాస్కరో దర్శనమభ్యుపైతి |
నవైర్జలౌఘైర్ధరణీ విసృప్తా
తమోవిలిప్తా న దిశః ప్రకాశాః || ౪౭ ||

మహాంతి కూటాని మహీధరాణాం
ధారాభిధౌతాన్యధికం విభాంతి |
మహాప్రమాణైర్విపులైః ప్రపాతై-
-ర్ముక్తాకలాపైరివ లంబమానైః || ౪౮ ||

శైలోపలప్రస్ఖలమానవేగాః
శైలోత్తమానాం విపులాః ప్రపాతాః |
గుహాసు సన్నాదితబర్హిణాసు
హారా వికీర్యంత ఇవాభిభాంతి || ౪౯ ||

శీఘ్రప్రవేగా విపులాః ప్రపాతా
నిర్ధౌతశృంగోపతలా గిరీణామ్ |
ముక్తాకలాపప్రతిమాః పతంతో
మహాగుహోత్సంగతలైర్ధ్రియంతే || ౫౦ ||

సురతామర్దవిచ్ఛిన్నాః స్వర్గస్త్రీహారమౌక్తికాః |
పతంతీవాకులా దిక్షు తోయధరాః సమంతతః || ౫౧ ||

నిలీయమానైర్విహగైర్నిమీలద్భిశ్చ పంకజైః |
వికసంత్యా చ మాలత్యా గతోఽస్తం జ్ఞాయతే రవిః || ౫౨ ||

వృత్తా యాత్రా నరేంద్రాణాం సేనా ప్రతినివర్తతే |
వైరాణి చైవ మార్గాశ్చ సలిలేన సమీకృతాః || ౫౩ ||

మాసి ప్రోష్ఠపదే బ్రహ్మ బ్రాహ్మణానాం వివక్షతామ్ |
అయమధ్యాయసమయః సామగానాముపస్థితః || ౫౪ ||

నివృత్తకర్మాయతనో నూనం సంచితసంచయః |
ఆషాఢీమభ్యుపగతో భరతః కోసలాధిపః || ౫౫ ||

నూనమాపూర్యమాణాయాః సరయ్వా వర్ధతే రయః |
మాం సమీక్ష్య సమాయాంతమయోధ్యాయా ఇవ స్వనః || ౫౬ ||

ఇమాః స్ఫీతగుణా వర్షాః సుగ్రీవః సుఖమశ్నుతే |
విజితారిః సదారశ్చ రాజ్యే మహతి చ స్థితః || ౫౭ ||

అహం తు హృతదారశ్చ రాజ్యాచ్చ మహతశ్చ్యుతః |
నదీకూలమివ క్లిన్నమవసీదామి లక్ష్మణ || ౫౮ ||

శోకశ్చ మమ విస్తీర్ణో వర్షాశ్చ భృశదుర్గమాః |
రావణశ్చ మహాన్ శత్రురపారం ప్రతిభాతి మే || ౫౯ ||

అయాత్రాం చైవ దృష్ట్వేమాం మార్గాంశ్చ భృశదుర్గమాన్ |
ప్రణతే చైవ సుగ్రీవే న మయా కించిదీరితమ్ || ౬౦ ||

అపి చాతిపరిక్లిష్టం చిరాద్దారైః సమాగతమ్ |
ఆత్మకార్యగరీయస్త్వాద్వక్తుం నేచ్ఛామి వానరమ్ || ౬౧ ||

స్వయమేవ హి విశ్రమ్య జ్ఞాత్వా కాలముపాగతమ్ |
ఉపకారం చ సుగ్రీవో వేత్స్యతే నాత్ర సంశయః || ౬౨ ||

తస్మాత్కాలప్రతీక్షోఽహం స్థితోఽస్మి శుభలక్షణ |
సుగ్రీవస్య నదీనాం చ ప్రసాదమనుపాలయన్ || ౬౩ ||

ఉపకారేణ వీరో హి ప్రతికారేణ యుజ్యతే |
అకృతజ్ఞోఽప్రతికృతో హంతి సత్త్వవతాం మనః || ౬౪ ||

తేనైవముక్తః ప్రణిధాయ లక్ష్మణః
కృతాంజలిస్తత్ప్రతిపూజ్య భాషితమ్ |
ఉవాచ రామం స్వభిరామదర్శనం
ప్రదర్శయన్ దర్శనమాత్మనః శుభమ్ || ౬౫ ||

యథోక్తమేతత్తవ సర్వమీప్సితం
నరేంద్ర కర్తా న చిరాద్ధరీశ్వరః |
శరత్ప్రతీక్షః క్షమతామిమం భవాన్
జలప్రపాతం రిపునిగ్రహే ధృతః || ౬౬ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే అష్టావింశః సర్గః || ౨౮ ||

Kishkindha Kanda Sarga 28 Meaning In Telugu

వర్షాకాలము మొదలయింది. ఆకాశమంతా మేఘావృతము అయింది. వేసవి కాలము అంతా ఆకాశము సూర్య కిరణముల ద్వారా నీటిని తాగి, వర్షాకాలములో ఆ జలములను మరలా భూమి మీదికి వదులుతూ ఉంది. ఆకాశమునుండి కారుతున్న వర్షపు ధారలు సీత కళ్ల నుండి కారుతున్న కన్నీళ్ల మాదిరి కనపడుతున్నాయి రామునికి.

మేఘాలు వర్షిస్తున్నాయి. నదులన్నీ నిండుగా ప్రవహిస్తున్నాయి. నెమళ్లు నర్తిస్తున్నాయి. అప్పటి వరకూ నిద్రాణంగా ఉన్న రకరకాలైన కప్పజాతులు, వర్షము పడగానే భూమిపైకి వచ్చి రణగొణధ్వనులు చేస్తున్నాయి. నదులన్నీ గట్లు తెంచుకొని ప్రవహిస్తూ తమ నాధుడైన సముద్రుని చేరుటకు ఉరకలు వేస్తున్నాయి. ఇవన్నీ చూచి రాముడు ఇలా అనుకుంటున్నాడు.

“అయోధ్యలో కూడా సరయూ నది నిండుగా ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది. భరతుడు కూడా తన దైనందిన కర్మలు పూర్తి చేసుకొని ఆషాఢ మాస వ్రతమును ప్రారంభించి ఉంటాడు. భరతుడు అయోధ్యలో వ్రతాలు చేస్తుంటే నేను ఇక్కడ భార్యను పోగొట్టు కొని దు:ఖిస్తున్నాను.
సుగ్రీవుడు ఎప్పుడు వస్తాడో ఏమో! ఒకవేళ వచ్చినా ఈ వర్షాకాలంలో వానరులు వెళ్లి వెతకడం అసాధ్యం కదా! అందుకే సుగ్రీవుడు వర్షాకాలము అయిపోయిన తరువాత వస్తాడు. అప్పుడు సీతను వెదకడం సులభం అవుతుంది. సుగ్రీవుని కోసరం వేచి ఉండక తప్పదు” అని అనుకొన్నాడు రాముడు.

శ్రీమద్రామాయణము
కిష్కింధా కాండము ఇరువది ఎనిమిదవ సర్గ సంపూర్ణం
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్

కిష్కింధాకాండ ఏకోనత్రింశః సర్గః (29) >>

Kishkindha Kanda Sarga 27 In Telugu – కిష్కింధాకాండ సప్తవింశః సర్గః

Kishkindha Kanda Sarga 27

కిష్కింధాకాండ సప్తవింశః సర్గః, ఈ సప్తవింశ సర్గలో, వానర సైన్యాలు నాలుగు దిక్కులలో పంపబడతాయి. సుగ్రీవుడు, రాముడు ఇచ్చిన ఉంగరంతో హనుమంతుడు నాయకత్వంలో దక్షిణ దిశకు వెళ్ళే వానర సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేస్తాడు. రాముడు తన ఉంగరాన్ని హనుమంతుడికి ఇస్తూ సీతమ్మకు చూపించాలని ఆదేశిస్తాడు. వానరులు దారిలో అనేక అడ్డంకులను ఎదుర్కొంటారు. ఈ ప్రయాణంలో, వారు సీతమ్మ జాడను కనుగొనడమే ప్రధాన లక్ష్యం. హనుమంతుడు మరియు అతని సహచరులు, సీతమ్మను రక్షించడం కోసం తమ శక్తి సామర్థ్యాలను ఉపయోగించి ముందుకు సాగుతారు. ఈ సర్గ సీతమ్మ గవేషణలో కీలకమైన ఘట్టంగా నిలుస్తుంది.

మాల్యవన్నివాసః

అభిషిక్తే తు సుగ్రీవే ప్రవిష్టే వానరే గుహామ్ |
ఆజగామ సహ భ్రాత్రా రామః ప్రస్రవణం గిరిమ్ || ౧ ||

శార్దూలమృగసంఘుష్టం సింహైర్భీమరవైర్వృతమ్ |
నానాగుల్మలతాగూఢం బహుపాదపసంకులమ్ || ౨ ||

ఋక్షవానరగోపుచ్ఛైర్మార్జారైశ్చ నిషేవితమ్ |
మేఘరాశినిభం శైలం నిత్యం శుచిజలాశ్రయమ్ || ౩ ||

తస్య శైలస్య శిఖరే మహతీమాయతాం గుహామ్ |
ప్రత్యగృహ్ణత వాసార్థం రామః సౌమిత్రిణా సహ || ౪ ||

కృత్వా చ సమయం సౌమ్యః సుగ్రీవేణ సహానఘః |
కాలయుక్తం మహద్వాక్యమువాచ రఘునందనః || ౫ ||

వినీతం భ్రాతరం భ్రాతా లక్ష్మణం లక్ష్మివర్ధనమ్ |
ఇయం గిరిగుహా రమ్యా విశాలా యుక్తమారుతా || ౬ ||

అస్యాం వసావ సౌమిత్రే వర్షరాత్రమరిందమ |
గిరిశృంగమిదం రమ్యమున్నతం పార్థివాత్మజ || ౭ ||

శ్వేతాభిః కృష్ణతామ్రాభిః శిలాభిరుపశోభితమ్ |
నానాధాతుసమాకీర్ణం దరీనిర్ఝరశోభితమ్ || ౮ ||

వివిధైర్వృక్షషండైశ్చ చారుచిత్రలతావృతమ్ |
నానావిహగసంఘుష్టం మయూరరవనాదితమ్ || ౯ ||

మాలతీకుందగుల్మైశ్చ సింధువారకురంటకైః |
కదంబార్జునసర్జైశ్చ పుష్పితైరుపశోభితమ్ || ౧౦ ||

ఇయం చ నలినీ రమ్యా ఫుల్లపంకజమండితా |
నాతిదూరే గుహాయా నౌ భవిష్యతి నృపాత్మజ || ౧౧ ||

ప్రాగుదక్ప్రవణే దేశే గుహా సాధు భవిష్యతి |
పశ్చాచ్చైవోన్నతా సౌమ్య నివాతేయం భవిష్యతి || ౧౨ ||

గుహాద్వారే చ సౌమిత్రే శిలా సమతలా శుభా |
శ్లక్ష్ణా చైవాయతా చైవ భిన్నాంజనచయోపమా || ౧౩ ||

గిరిశృంగమిదం తాత పశ్య చోత్తరతః శుభమ్ |
భిన్నాంజనచయాకారమంభోధరమివోత్థితమ్ || ౧౪ ||

దక్షిణస్యామపి దిశి స్థితం శ్వేతమివాపరమ్ |
కైలాసశిఖరప్రఖ్యం నానాధాతువిభూషితమ్ || ౧౫ ||

ప్రాచీనవాహినీం చైవ నదీం భృశమకర్దమామ్ |
గుహాయాః పూర్వతః పశ్య త్రికూటే జాహ్నవీమివ || ౧౬ ||

చంపకైస్తిలకైస్తాలైస్తమాలైరతిముక్తకైః |
పద్మకైః సరలైశ్చైవ అశోకైశ్చైవ శోభితామ్ || ౧౭ ||

వానీరైస్తిమిశైశ్చైవ వకులైః కేతకైర్ధవైః |
హింతాలైస్తిరిటైర్నీపైర్వేత్రకైః కృతమాలకైః || ౧౮ ||

తీరజైః శోభితా భాతి నానారూపైస్తతస్తతః |
వసనాభరణోపేతా ప్రమదేవాభ్యలంకృతా || ౧౯ ||

శతశః పక్షిసంఘైశ్చ నానానాదైర్వినాదితా |
ఏకైకమనురక్తైశ్చ చక్రవాకైరలంకృతా || ౨౦ ||

పులినైరతిరమ్యైశ్చ హంససారససేవితైః |
ప్రహసంతీవ భాత్యేషా నారీ సర్వవిభూషితా || ౨౧ ||

క్వచిన్నీలోత్పలైశ్ఛన్నా భాతి రక్తోత్పలైః క్వచిత్ |
క్వచిదాభాతి శుక్లైశ్చ దివ్యైః కుముదకుడ్మలైః || ౨౨ ||

పారిప్లవశతైర్జుష్టా బర్హిణక్రౌంచనాదితా |
రమణీయా నదీ సౌమ్య మునిసంఘైర్నిషేవితా || ౨౩ ||

పశ్య చందనవృక్షాణాం పంక్తీః సురచితా ఇవ |
కకుభానాం చ దృశ్యంతే మనసేవోదితాః సమమ్ || ౨౪ ||

అహో సురమణీయోఽయం దేశః శత్రునిషూదన |
దృఢం రంస్యావ సౌమిత్రే సాధ్వత్ర నివసావహై || ౨౫ ||

ఇతశ్చ నాతిదూరే సా కిష్కింధా చిత్రకాననా |
సుగ్రీవస్య పురీ రమ్యా భవిష్యతి నృపాత్మజ || ౨౬ ||

గీతవాదిత్రనిర్ఘోషః శ్రూయతే జయతాం వర |
నర్దతాం వానరాణాం చ మృదంగాడంబరైః సహ || ౨౭ ||

లబ్ధ్వా భార్యాం కపివరః ప్రాప్య రాజ్యం సుహృద్వృతః |
ధ్రువం నందతి సుగ్రీవః సంప్రాప్య మహతీం శ్రియమ్ || ౨౮ ||

ఇత్యుక్త్వా న్యవసత్తత్ర రాఘవః సహలక్ష్మణః |
బహుదృశ్యదరీకుంజే తస్మిన్ ప్రస్రవణే గిరౌ || ౨౯ ||

సుసుఖేఽపి బహుద్రవ్యే తస్మిన్ హి ధరణీధరే |
వసతస్తస్య రామస్య రతిరల్పాఽపి నాభవత్ || ౩౦ ||

హృతాం హి భార్యాం స్మరతః ప్రాణేభ్యోఽపి గరీయసీమ్ |
ఉదయాభ్యుదితం దృష్ట్వా శశాంకం చ విశేషతః || ౩౧ ||

ఆవివేశ న తం నిద్రా నిశాసు శయనం గతమ్ |
తత్సముత్థేన శోకేన బాష్పోపహతచేతసమ్ || ౩౨ ||

తం శోచమానం కాకుత్స్థం నిత్యం శోకపరాయణమ్ |
తుల్యదుఃఖోఽబ్రవీద్భ్రాతా లక్ష్మణోఽనునయన్ వచః || ౩౩ ||

అలం వీర వ్యథాం గత్వా న త్వం శోచితుమర్హసి |
శోచతో వ్యవసీదంతి సర్వార్థా విదితం హి తే || ౩౪ ||

భవాన్ క్రియాపరో లోకే భవాన్ దైవపరాయణః |
ఆస్తికో ధర్మశీలశ్చ వ్యవసాయీ చ రాఘవ || ౩౫ ||

న హ్యవ్యవసితః శత్రుం రాక్షసం తం విశేషతః |
సమర్థస్త్వం రణే హంతుం విక్రమైర్జిహ్మకారిణమ్ || ౩౬ ||

సమున్మూలయ శోకం త్వం వ్యవసాయం స్థిరం కురు |
తతః సపరివారం తం నిర్మూలం కురు రాక్షసమ్ || ౩౭ ||

పృథివీమపి కాకుత్స్థ ససాగరవనాచలామ్ |
పరివర్తయితుం శక్తః కిమంగ పున రావణమ్ || ౩౮ ||

శరత్కాలం ప్రతీక్షస్వ ప్రావృట్కాలోఽయమాగతః |
తతః సరాష్ట్రం సగణం రావణం త్వం వధిష్యసి || ౩౯ ||

అహం తు ఖలు తే వీర్యం ప్రసుప్తం ప్రతిబోధయే |
దీప్తైరాహుతిభిః కాలే భస్మచ్ఛన్నమివానలమ్ || ౪౦ ||

లక్ష్మణస్య తు తద్వాక్యం ప్రతిపూజ్య హితం శుభమ్ |
రాఘవః సుహృదం స్నిగ్ధమిదం వచనమబ్రవీత్ || ౪౧ ||

వాచ్యం యదనురక్తేన స్నిగ్ధేన చ హితేన చ |
సత్యవిక్రమయుక్తేన తదుక్తం లక్ష్మణ త్వయా || ౪౨ ||

ఏష శోకః పరిత్యక్తః సర్వకార్యావసాదకః |
విక్రమేష్వప్రతిహతం తేజః ప్రోత్సాహయామ్యహమ్ || ౪౩ ||

శరత్కాలం ప్రతీక్షిష్యే స్థితోఽస్మి వచనే తవ |
సుగ్రీవస్య నదీనాం చ ప్రసాదమనుపాలయన్ || ౪౪ ||

ఉపకారేణ వీరస్తు ప్రతికారేణ యుజ్యతే |
అకృతజ్ఞోఽప్రతికృతో హంతి సత్త్వవతాం మనః || ౪౫ ||

అథైవముక్తః ప్రణిధాయ లక్ష్మణః
కృతాంజలిస్తత్ప్రతిపూజ్య భాషితమ్ |
ఉవాచ రామం స్వభిరామదర్శనం
ప్రదర్శయన్ దర్శనమాత్మనః శుభమ్ || ౪౬ ||

యథోక్తమేతత్తవ సర్వమీప్సితం
నరేంద్ర కర్తా న చిరాద్ధరీశ్వరః |
శరత్ప్రతీక్షః క్షమతామిమం భవాన్
జలప్రపాతం రిపునిగ్రహే ధృతః || ౪౭ ||

నియమ్య కోపం ప్రతిపాల్యతాం శరత్
క్షమస్వ మాసాంశ్చతురో మయా సహ |
వసాచలేఽస్మిన్ మృగరాజసేవితే
సంవర్ధయన్ శత్రువధే సముద్యమమ్ || ౪౮ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే సప్తవింశః సర్గః || ౨౭ ||

Kishkindha Kanda Sarga 27 Meaning In Telugu

రాముడు, లక్ష్మణుడు ప్రస్రవణ పర్వతము చేరుకున్నారు. ఆ పర్వతము మీద పులులు, సింహములు, మొదలగు క్రూరజంతువులు నివాసముంటున్నాయి. అవే కాకుండా ఎన్నోరకములైన వానరములు, భల్లూకములు కూడా నివాసముంటున్నాయి. అనేకములైన పొదలు, లతలు, వృక్షములతో ఆ పర్వతము శోభిల్లుతూ ఉంది.

ఆ పర్వతము మీద ఉన్న ఒక పెద్ద గుహను తమ నివాసంగా చేరుకున్నారు రామలక్ష్మణులు. “లక్ష్మణా! ఈ గుహ మనకు నివాస యోగ్యముగా ఉన్నది కదూ! వర్షాకాలము అంతా ఇక్కడే ఉందాము. ఇక్కడకు దగ్గరలో ఒక సరస్సుఉంది. అందులో అందమైన పద్మములు వికసించి ఉన్నాయి. కొంచెం దూరంలో ఒక నది ప్రవహిస్తూ ఉంది. అందులో మనము స్నానాదులు చేయవచ్చును. ఈ నదీ తీరంలో వందలాది పక్షులు గుంపులు గుంపులుగా ఎగురుతున్నాయి. ఈ అందమైన ప్రదేశములో మనము సుఖంగా జీవించెదము. పైగా ఇక్కడి నుండి కిష్కింధా నగరము కనుచూపుమేరలోనే ఉంది. వానర రాజైన సుగ్రీవుడు తన రాజ్యమును, తన భార్యను తిరిగి పొంది, తన బంధుమిత్రులతో కలిసి సుఖంగా జీవిస్తున్నాడు.” అని అన్నాడు రాముడు.

కాని రాముని మనసులో తన భార్య తనకు దూరంగా ఉంది అనే బాధ మాత్రం తొలుస్తూనే ఉంది. రాత్రిళ్లు నిద్ర పట్టడం లేదు. అనుక్షణం సీసీత గుర్తుకు వస్తూనే ఉంది. రాముని బాధను చూచి లక్ష్మణుడు రామునితో ఇలా అన్నాడు.

“రామా! నీవు వీరుడవు. వీరుడవైన నీవు ఇలా దు:ఖించడం తగదు. దు:ఖముతో అన్నిపనులు నాశనం అవుతాయి. నీవు భగవంతుడిని నమ్ముతావు. నీవు చేయవలసిన పనులను సక్రమంగా చేస్తావు. ఎల్లప్పుడూ ధర్మంగా ప్రవర్తిస్తావు. అలాంటి నీవు ఇలా దు:ఖపడుతూ ఉంటే, నీ భార్యను అపహరించిన దుర్మార్గుడైన రాక్షసుని ఎలా సంహరిస్తావు. కాబట్టి దు:ఖమును విడిచి పెట్టు. ధైర్యం తెచ్చుకో. అప్పుడు సరిగా ఆలోచించ గలుగుతావు. రాక్షస సంహారము చేయగలుగుతావు.

ఓ రామా! నీవు తలచుకుంటే ముల్లోకములను గడగడ లాడించగలవు. అటువంటప్పుడు ఈ రాక్షసుడు రావణుడు ఒక లెక్కా! ఈ వర్షాకాలము పోయి శరత్కాలము రాగానే వానర వీరులతో కలిసి రాక్షస సంహారము చేయగలవు. రామా! నేను నీకు నీతులు చెప్పడం లేదు. నీలో నివురు కప్పిన నిప్పులా ఉన్న పరాక్రమాన్ని ప్రజ్వరిల్ల జేస్తున్నాను.” అని అన్నాడు లక్ష్మణుడు.

లక్ష్మణుని మాటలు విన్న రాముడు ఇలా అన్నాడు. “లక్ష్మణా! నీవు నాకు నీతులు చెప్పలేదు. ఒక మంచి మిత్రుని మాదిరి హితబోధ చేసావు. నా కర్తవ్యాన్ని నాకు గుర్తు చేసావు. అన్ని అనర్ధములకు మూలమైన ఈ శోకమును తక్షణము విడిచిపెడుతున్నాను. ధైర్యము తెచ్చుకుంటున్నాను. శరత్కాలము కొరకు, సుగ్రీవుని రాక కొరకు ఎదురుచూస్తుంటాను.”అని అన్నాడు రాముడు. రాముని మాటలకు సంతోషించాడు లక్ష్మణుడు. రామునితో ఇలా అన్నాడు.

“రామా! ఈ నాలుగు నెలలు ఇట్టే గడిచిపోతాయి. సుగ్రీవుడు నీకు ఇచ్చిన మాట ప్రకారము సీతను వెదకడానికి వానరులను పంపుతాడు. శత్రు సంహారము జరుగుతుంది. అంత దాకా కోపమును అణిచి పెట్టి ఓపిక వహించు. ఈ నాలుగునెలలు మనము ఈ పర్వత గుహలో ఆనందంగా గడుపుదాము.” అని అన్నాడు లక్ష్మణుడు.

శ్రీమద్రామాయణము
కిష్కింధా కాండము ఇరువది ఏడవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్

కిష్కింధాకాండ అష్టావింశః సర్గః (28) >>>

The Homecoming Story Questions and Answers & MCQs

The Homecoming Story Questions and Answers & MCQs

The Homecoming Story Questions and Answers & MCQs

A. Read the following extract and answer the questions:

Phatik Chakravorti was the ring leader among the boys of the village. A new mischief got into his head. There was a heavy log lying on the mud flat of the river waiting to be shaped into a mast for a boat. He decided that they should all work together to shift the log by main force from its place and roll it away. The owner of the log would be angry and surprised, and they would all enjoy the fun.

Every one seconded the proposal, and it was carried unanimously. But just as the fun was about to begin, Makhan, Phatik’s younger brother, sauntered up, and sat down on the log in front of them all without a word. The boys were puzzled for a moment.

He was pushed, rather timidly, by one of the boys and told to get up but he remained quite unconcerned. He appeared like a young philosopher meditating on the futility of games. Phatik was furious. “Makhan,” he cried, “if you don’t get down this minute I’ll thrash you!” Makhan only moved to a more comfortable position.

Question 1.
Who was Phatik Chakravorti?
Answer:
Phatik Chakravorti was a 14-year-old teenage boy who was Makhan’s elder brother and also the ringleader among the boys of the village.

Question 2.
Why did Phatik’s friends obey Phatik’s words?
Answer:
Phatik was the ringleader among the boys of the village. He was wild, turbulent and also dominant. That is why his words had an influence on his friends and they obeyed his words.

Question 3.
What did Phatik decided to do?
Answer:
There was a heavy log lying on the mud-flat of the river, waiting to be shaped into a mast for a boat. Phatik decided that he and his friends should shift the log by main force from its place and roll it away. At this, he owner of the log would be angry and surprised but it would be fun for them.

Question 4.
Who was Makan?
Answer:
Makhan was the younger brother of Phatik. He was just the opposite natured but he did not get along with Phatik well. Rather, he was always busy in troubling Phatik. While playing with the log, Makhan bumped into Phatik and his friends and troubled them.

B. Read the following extract and answer the questions:

All the other boys shouted themselves hoarse with delight. But Phatik was a little frightened. He knew what was coming. And, sure enough, Makhan rose from Mother Earth blind as Fate and screaming like the Furies. He rushed at Phatik and scratched his face and beat him and kicked him, and then went crying home. The first act of the drama was over. Phatik wiped his face, and sat down on the edge of a sunken barge on the river bank, and began to chew a piece of grass.

A boat came up to the landing, and a middle-aged man, with grey hair and dark moustache, stepped on shore. He saw the boy sitting there doing nothing, and asked him where the Chakravortis lived. Phatik went on chewing the grass, and said: “Over there,” but it was quite impossible to tell where he pointed. The stranger asked him again.

He swung his legs to and fro on the side of the barge, and said; “Go and find out,” and continued to chew the grass as before. But now a servant came down from the house, and told Phatik his mother wanted him. Phatik refused to move. But the servant was the master on this occasion. He took Phatik up roughly, and carried him, kicking and struggling in impotent rage.

Question 1.
Why was Phatik frightened?
Answer:
After following Phatik’s order, when his friends messed with Makhan, Phatik knew that Makhan would report this to his mother and his mother would take his brother’s side and beat him. That is why he got frightened.

Question 2.
What did Makhan do after Phatik’s friends took a toll on him?
Answer:
After Phatik’s friends took a toll on him, Makhan rose from the ground angrily and screamed like the Furies. Then he rushed at Phatik, scratched his face, beat and kicked him and then went crying home.

Question 3.
What did Phatik do after Makhan left?
Answer:
After Makhan left, Phatik wiped his face, sat down the edge of a sunken barge at the bank of the river and started chewing a piece of grass. Then he had a vague conversation with a stranger who asked him the address of the Chakravortis. He was busy in his own thoughts and did not want any interruptions.

Question 4.
What did Phatik do when a servant came down from their house?
Answer:
While Phatik was busy in his own thoughts, reluctant to go home, a servant from their came
down looking for him. When he told him that his mother wanted to see him, he refused to move. So the servant had to take him by force. So he took him up roughly and carried him kicking and struggling in rage.

C. Read the following extract and answer the questions:

His mother took Makhan’s side in a moment, and pulled Phatik away, beating him with her hands. When Phatik pushed her aside, she shouted out: “What I you little villain! Would you hit your own mother?” It was just at this critical juncture that the grey-haired stranger arrived. He asked what the matter was. Phatik looked sheepish and ashamed.

But when his mother stepped back and looked at the stranger, her anger was changed to surprise. For she recognised her brother, and cried: “Why, Dada! Where have you come from?” As she said these words, she bowed to the ground and touched his feet. Her brother had gone away soon after she had married, and he had started business in Bombay. His sister had lost her husband while he was in Bombay. Bishamber had now come back to Calcutta, and had at once made enquiries about his sister.

He had then hastened to see her as soon as he found out where she was. The next few days were full of rejoicing. The brother asked after the education of the two boys. He was told by his sister that Phatik was a perpetual nuisance. He was lazy, disobedient, and wild.

But Makhan was as good as gold, as quiet as a lamb, and very fond of reading, Bishamber kindly offered to take Phatik off his sister’s hands, and educate him with his own children in Calcutta. The widowed mother readily agreed. When his uncle asked Phatik if he would like to go to Calcutta with him, his joy knew no bounds, and he said; “Oh, yes, uncle!”

Question 1.
What happened when Phatik went home?
Answer:
When Phatik went home, he had to face false accusations that Makhan made, to draw his mother’s attention. His mother took Makhan’s side and beat him with her hands. She rebuked him badly knowing only the half-truth.

Question 2.
Who was Bishamber?
Answer:
Bishamber was Phatik’s uncle who had started his own business in Bombay. Phatik’s mother lost her husband when Bishamber was in Bombay and so after a long time he came to back to Calcutta to meet his sister.

Question 3.
How did Phatik’s mother describe her children to Bishamber?
Answer:
To Bishamber, she described Phatik as a perpetual nuisance, a lazy, disobedient and wild natured boy who cared for none. As for Makhan, she described him as good as gold, as quiet as a lamb and very fond of reading. To her, Makhan was her ideal son.

Question 4.
What did Bishamher offer? Why?
Answer:
Bishamber offered to take Phatik off his sister’s hands and educated him with his own children in Calcutta. As Phatik was nothing but a troublemaker for his family, he thought of taking him so that he could learn some proper manners.

D. Read the following extract and answer the questions:

When they reached Calcutta, Phatik made the acquaintance of his aunt for the first time. She was by no means pleased with this unnecessary addition to her family. She found her own three boys quite enough to manage without taking any one else. And to bring a village lad of fourteen into their midst was terribly upsetting. Bishamber should really have thought twice before committing such an indiscretion.

In this world of human affairs there is no worse nuisance than a boy at the age of fourteen. He is neither ornamental, nor useful. It is impossible to shower affection on him as on a little boy; and he is always getting in the way. If he talks with a childish lisp he is called a baby, and if he answers in a grown-up way he is called impertinent. In fact any talk at all from him is resented.

Then he is at the unattractive, growing age. He grows out of his clothes with indecent haste; his voice grows hoarse and breaks and quavers; his face grows suddenly angular and unsightly. It is easy to excuse the shortcomings of early childhood, but it is hard to tolerate even unavoidable lapses in a boy of fourteen. The lad himself becomes painfully selfconscious. When he talks with elderly people he is either unduly forward, or else so unduly shy that he appears ashamed of his very existence.

Question 1.
What did Phatik realize when he reached his uncle’s home?
Answer:
After reaching his uncle’s house at Calcutta, Phatik made his first acquaintance with his aunt and realized that she was not at all pleased with this unnecessary addition to her family. His cousins also disliked him. He suddenly became a total misfit.

Question 2.
Why did no one liked Phatik at Bishamber’s place?
Answer:
Phatik was a rural boy who was not familiar with city life. Moreover he was a burden to him aunt because he was an unwelcoming guest. So, no one liked him.

Question 3.
Why “there is no worse nuisance than a boy at the age of fourteen”?
Answer:
A boy at the age of fourteen is a teenage boy who is neither ornamental, nor useful. He is neither a baby nor an adult. He is not well-adjusted to the society and thus he always feels lonely and neglected. Therefore, handling the emotions of a teenage boy is tough.

Question 4.
What idea do you get from the above mentioned passage?
Answer:
The above mentioned passage talks about how Phatik became an unwelcoming guest at his uncle’s place. As he was a teenager, he was very tender at heart and so his surroundings made him feel troubled and lonely. He felt neglected, rejected and a total misfit.

E. Read the following extract and answer the questions:

The cramped atmosphere of neglect in his aunt’s house oppressed Phatik so much that he felt that he could hardly breathe. He wanted to go out into the open country and fill his lungs and breathe freely. But there was no open country to go to. Surrounded on all sides by Calcutta houses and walls, be would dream night after night of his village home, and long to be back there.

He remembered the glorious meadow where he used to fly his kite all day long; the broad river-banks where he would wander about the live long day singing and shouting for joy; the narrow brook where he could go and dive and swim at any time he liked. He thought of his band of boy companions over whom he was despot; and, above all, the memory of that tyrant mother of his, who had such a prejudice against him, occupied him day and night.

A kind of physical love like that of animals; a longing to be in the presence of the one who is loved; an inexpressible wistfulness during absence; a silent cry of the inmost heart for the mother, like the lowing of a calf in the twilight;-this love, which was almost an animal instinct, agitated the shy, nervous, lean, uncouth and ugly boy. No one could understand it, but it preyed upon his mind continually.

Question 1.
What is the above passage about?
Answer:
The above passage is about the troubles that Phatik faced while staying at Kolkata. His miserable condition and mental pain are very well reflected in the mentioned passage.

Question 2.
Do you feel sympathy towards Phatik? Why?
Answer:
Yes, I feel sympathy for Phatik because he faced serious issues at the city and there was no one who could stand by him. He got rejected, neglected and unloved by his aunt and the others and his mother also did not care to hear from her son. his son.

Question 3.
What did Phatik dream and remember?
Answer:
Surrounded on all sides by the large brick houses of Calcutta, Phatik dreamt about his nights at his village home and longed to go back there. He remembered the glorious meadows where he used to fly his kites all day long, the playful activities at the riversides and the brook where he could dive and swim at any time. He also missed his friends and even remembered his tyrant mother.

Question 4.
How did Phatik feel when he was at Kolkata?
Answer:
He was not at all pleased when he was at Kolkata. He was a wild and free boy at his village but when he came to the city, the cramped atmosphere of neglect at his aunt’s house saddened Phatik so much that he felt that he could hardly breathe.

Not only at house but also at school and other places, he got humiliated as he was a village boy. He could not stand the stuffy city life of Kolkata and wished to go back.

F. Read the following extract and answer the questions:

The fever rose very high, and all that night the boy was delirious. Bishamber brought in a doctor. Phatik opened his eyes flushed with fever, and looked up to the ceiling, and said vacantly: “Uncle, have the holidays come yet?

May I go home?” Bishamber wiped the tears from his own eyes, and took Phatik’s lean and burning hands in his own, and sat by him through the night. The boy began again to mutter. At last his voice became excited: “Mother,” he cried, “don’t beat me like that! Mother! I am telling the truth!’

Question 1.
Who got high fever?
Why was he in a delirious state?
Answer:
Phatik got high fever.
Phatik got very sick with fever that rose high with time. But he did not got the love and care that he needed. So, he was in a delirious state.

Question 2.
Why was Bishamber crying?
Answer:
Phatik was found by the police, highly sick with fever, and they brought him home. Bishamber brought in a doctor. Phatik’s eyes were flushed with fever and he was kind of hallucinating. His miserable condition made him feel sorry and guilty as well. That is why he was crying.

Question 3.
Why did Phatik say, “Mother, don’t beat me like that!”
Answer:
Phatik had got high fever and so he was hallucinating of going home. He was remembering his memories of his happy days when he was at his village. As his mother used to beat him and never took side of him and never even listened to him, he was in his hallucination was requesting his mother not to beat him.

Question 4.
Who do you think was responsible about Phatik’s condition? Why?
Answer:
Phatik’s aunt and his mother were responsible about his condition. When he was at his village, his mother was never kind to him and never even listened to him or cared much about him. To her, Phatik was a complete nuisance. When Phatik reached the city, his aunt too disliked him, did not cared for him and abandoned him. These acts made Phatik feel left out.

The Homecoming Story MCQs

Choose the correct alternative to complete the following sentences:

Question 1.
What was the name of Phatik’s brother?
a. Makhan
b. Bishamber
c. Mohon
Answer:
a. Makhan

Question 2.
Where did Phatik’s uncle live?
a. Bombay
b. Delhi
c. Calcutta
Answer:
c. Calcutta

Question 3.
Who didn’t like Phatik’s way of living?
a. Neighbours
b. Mother
c. Sister
Answer:
b. Mother

Question 4.
What was the new mischief Phatik thought of?
a. To cut a coconut tree
b. To beat Makhan
c. To push a long into the river
Answer:
c. To push a long into the river

Question 5.
Phatik’s last words were Mother have come
a. The holidays
b. Aunt and Uncle
c. Brother
Answer:
a. The holidays

Question 6.
Who took Phatik home roughly?
a. Makhan
b. Mother
c. Servant
Answer:
c. Servant

Question 7.
How old was Phatik?
a. 13
b. 14
c. 15
Answer:
b. 14

Question 8.
Where had Bishambar gone after his sister had married?
a. Bombay
b. Delhi
c. Calcutta
Answer:
a. Bombay

Question 9.
What does Bishambar offer to his sister?
a. To take Makhan with him to Calcutta
b. To take Phatik with him to Calcutta
c. To take Makhan and Phatik with him to Calcutta
Answer:
b. To take Phatik with him to Calcutta

Question 10.
When was Rabindranath Tagore born?
a. 1 June 1858
b. 3 May 1859
c. 7 May 1861
Answer:
c. 7 May 1861

Question 11.
In which year Rabindranath Tagore was awarded Noble prize?
a. 1914
b. 1913
c. 1925
Answer:
b. 1913

Question 12.
Who gave a terrible ander to his friends to roll the log?
a. Phatik
b. Nikhil
c. Mohan
Answer:
a. Phatik

Question 13.
What is the current condition of Phatik’s father?
a. He is working person
b. He is retired person
c. He is dead
Answer:
c. He is dead

Question 14.
What is the reaction of Phatik’s aunt on his arrival in Calcutta?
a. She becomes very happy on his arrival
b. She is not happy with his arrival
c. None of these
Answer:
b. She is not happy with his arrival

Question 15.
“You great clumsy, country fool!” Who said to whom?
a. Phatik’s aunt to Phatik
b. Phatik’s brother to Phatik
c. Phatik’s mother to Phatik
Answer:
a. Phatik’s aunt to Phatik

Question 16.
Where was Phatik going when the police drag him back?
a. It was going to see his friend
b. He was going home
c. He was going to Bombay
Answer:
b. He was going home

Question 17.
How does Phatik’s aunt react to Phatik’s arrival at her home?
a. She is. not pleased with his arrival
b. She welcomes Phatik very warmly
c. She thinks Phatik will help her in her household chores
Answer:
a. She is. not pleased with his arrival

Question 18.
Which statement is not correct about the boy of fourteen according to Rabindranath Tagore?
a. He is neither ornamental nor useful
b. It is an attractive and growing age
c. He is very clever and obedient
Answer:
c. He is very clever and obedient

Question 19.
Who send the message to Phatik’s mother to come to Calcutta?
a. Phatik’s uncle
b. Phatik’s aunt
c. Phatik’s Cousins
Answer:
a. Phatik’s uncle

Question 20.
In which month the holiday will come?
a. October
b. November
c. May
Answer:
b. November

Question 21.
Where was Phatik going when the police drag him back?
a. He was going to Bombay
b. He was going to see his friend
c. He was going home
Answer:
c. He was going home

Question 22.
What did Phatik loss?
a. Notebook
b. Lesson book
c. Tiffin
Answer:
b. Lesson book

Question 23.
Which statement describes Phatik’s mental condition?
a. His felt he was going to have an attack of malarial fever
b. His face and eyes were flushed red with fever
c. He would dream night after night his village home and long to be back there
Answer:
c. He would dream night after night his village home and long to be back there

Question 24.
What was painful for Phatik?
a. welcoming
b. he was unwelcome
c. none of these
Answer:
b. he was unwelcome

Question 25.
Who wrote the story “Homecoming”?
a. Rabindranath Tagor
b. Satyajit Ray
c. None of these
Answer:
a. Rabindranath Tagor

Treasure Chest A Collection of ICSE Short Stories Workbook Answers

The Glove and the Lions Poem Questions and Answers & MCQs

The Glove and the Lions Poem Questions and Answers & MCQs

Question 1.
And one day as the lions fought, sat looking at the court
a. Name the poem and the poet.
b. Who is ‘his’ referred to in the above extract? Who else were present in the court?
c. What was he looking at?
d. How did the lions fight?
Answers:
a. The name of the poem is “The Glove And The Lions.”
The poem was written by James Henry Leigh Hunt.

b. “His” is referred to King Francis. There were the King,the nobles and the ladies in the court.

c. King Francis was in his court who was a very hearty king and he was also fond of a royal sport lions fighting. All the nobles and their ladies were seated above an arena which was full of fighting lions. King Francis was looking at these lions fighting among themselves.

d. The lions in the court of King Francis were very loud and ferocious. They were quite savage and vicious and they roared with horrid laughing jaws. They began to fight and tear into one another. As they moved the wind seemed to move alongside their paws. Their blows were strong like beams. (The roar of the lions is actually a demonstration of power. They were making a huge commotion while they rolled upon the floor. The scene was bloody as bloody froth came whisking through the air.

Question 2.
“He surely would do wondrous things to show his love to me.”
a. Who are ‘he ‘and ‘me’ referred to in the above extract?
b. What wondrous things would he do?
c. Explain how he did this wondrous things?
d. What did he do after this wondrous thing?
Answers:
a. ‘He’ is referred to the Count de Lorge and ‘me’ is referred to the lover of the Count.

b. The lover of the Count threw her glove in the middle of the lions in order to prove the Count’s love towards her. And the Count bravely retrieved the glove. This was the wondrous thing that he did.

c. The Count was very brave and everyone would admit that he had done a heroic deed. The Count jumped down among the lions quickly and grabed the glove and safely got back to his place.

d. After recovering his lover’s glove from amongst the lions,we expected him to hand over the glove to his beloved in a smiling,gentle manner. But the Count was insulted with this attitude of his lover.So after retrieving the glove, he threw it at the woman’s face.

Question 3.
“No love”, quoth he,”but vanity sets love a task like that.”
a. Who is the speaker of the above extract? Whose vanity is spoken of here?
b. What vanity is spoken of here?
c. How did the speaker react to the task that was fulfilled by the Count?
d. In the beginning of the poem, what does the speaker think about the person of whose vanity is spoken of?
Answer:
a. The speaker of the above extract was King Francis. He was speaking of the vanity of the Count’s lover.

b. The Count’s lover who wants to gain admiration and glory dropped her glove among the lions to prove the Count’s love. This action or attitude shown by the woman is referred to as the vanity which made her drop the glove and not her love.

c. When the Count retrieved the glove from among the lions with valour and bravery and threw it at his lover’s face, King Francis praised the Count for his entire action.

d. In the beginning of the poem we find that when King Francis saw the couple-the Count and his lover to be seated among the other aristocrats and nobles, he had a special feeling about the woman. King Francis had a crush on her and he “sighed” for her.

Question 4.
Faith gentlemen, we’re better than there
a. Who is the speaker and who are the gentlemen?
b. “We’re better than there” – Which place did the speaker want to refer?
c. What was the reason for the speaker to say the above line? Explain the line.
d. Who overheard the speaker and what did she think after this?
Answers:
a. The speaker of the above extract is King Francis.The gentlemen are referred to the nobles and the aristocrats who gathered in King Francis’s court to watch a royal sport.

b. “There”means the place where the lions were fighting with each other. The king and others were all sitting above and the lions were below fighting among themselves.

c. The lions were savage. They were snarling and fighting with each other and tearing each other. The sight of bloodshed and violence among the lions caused King Francis to comment that they were safer seated above, than being among the beasts below.

d. The comment of King Francis was overheard by the beautiful woman or the Count’s lover. When she overheard this, she thought that the Count her lover who was “brave as brave can be” could surely do some wondrous things in order to show his love to her.

Question 5.
He bowed, and in a moment leaped among the lions wild
a. Who is ‘he’ referred to in the above extract? Give adjectives to describe him?
b. Why did he leap among the ‘lions wild?’
c. How was the leap and how did he do his task?
d. What character traits can we draw about the lover of the Count?
Answers:
a. “He” is refered to Count De Lorge. He can be described as brave and quick.

b. His ladylove in order to prove his love for her and to gain glory and admiration for herself dropped a glove among the lions expecting the Count to recover it.So the Count leaped among the wild lions.

c. The leap was quick and the return was also quick.
After recovering the glove, he came and took his place beside his lover.

d. The lady was beautiful with smiling lips and bright eyes. She was the crush of King Francis. But we also find her self-conceited. She herself was distracted by the comment of the king and decided to set a task for her lover. So we see how she in order to gain glory and admiration for herself did not even hesitate to play with her lover’s life by setting him a fatal task. So we can say that she was a self – engrossed and arrogant lady.

The Glove and the Lions Poem MCQs

Question 1.
…………… is the “royal sport” mentioned in the first line.
a. Horse riding
b. Lions fighting
c. A fight between the best swordsmen
d. Wrestling
Answer:
b. Lions fighting

Question 2.
Who came to see the royal sport?
a. The king, the nobles, the ladies
b. The king, the nobles, the countrymen
c. The king, the queen, the nobles
d. The king, the queen, the countrymen
Answer:
a. The king, the nobles, the ladies

Question 3.
‘The Count my lover is brave as brave can be’ Who thought so?
a. The king
b. The nobles
c. Count de Lorge’s dame
d. The ladies watching the lions fight
Answer:
c. Count de Lorge’s dame

Question 4.
In the poem “the royal beasts” is referred to
a. The brave nobles
b. The brave king
c. The royal pet animals
d. The fierce lions
Answer:
d. The fierce lions

Question 5.
The poet who wrote the poem “The Glove And The Lions” is …………….
a. RB. Shelley
b. James Henry Leigh Hunt
c. Rudyard Kipling
d. William Shakespeare
Answer:
b. James Henry Leigh Hunt

Question 6.
The lady dropped the glove in the arena because
a. She knew that the Count loved her and would bring it back to her.
b. She wanted to prove to the spectators that the Count was the bravest of all men.
c. She wanted to gain fame and glory by showing off the Count’s love for her.
d. She wanted to be the centre of attention.
Answer:
c. She wanted to gain fame and glory by showing off the Count’s love for her.

Question 7.
“Faith gentlemen, we’re better here than there.” Who is the speaker?
a. Count De Lorge
b. Count De Lorge’s lover
c. King Francis
d. The poet
Answer:
c. King Francis

Question 8.
King, lovers, all look on; Fill in the gap.
a. Lords
b. Nobles
c. Ladies
d. Gentlemen
Answer:
c. Ladies

Question 9.
“With horrid laughing jaws.” What figure of speech is this?
a. Simile
b. Metaphor
c. Alliteration
d. Personification
Answer:
d. Personification

Question 10.
“Ramped and roared the lions” What figure of speech is this?
a. Metaphor
b. Alliteration
c. Personification
d. Alliegory
Answer:
b. Alliteration

Question 11.
What did De Lorge do with the glove?
a. Gave the glove to his dame gently
b. Handed the glove to the king
c. Threw the glove at the dame’s face
d. Threw the glove towards the nobles, ladies
Answer:
c. Threw the glove at the dame’s face

Question 12.
King Frands was a king.
a. Sport loving
b. Jovial
c. Wicked
d. a and b both
Answer:
d. a and b both

Treasure Chest A Collection of ICSE Poems Workbook Answers

The Model Millionaire Summary, Theme by Oscar Wilde

The Model Millionaire Summary by Oscar Wilde

The Model Millionaire Summary, Theme by Oscar Wilde

The Model Millionaire Summary

This is the story of a very good-looking young man, named Hughie Erskine. He was popular and kind. However, he was not very clever and had no money. He kept changing his job but always failed. Finally he stopped working and lived on money given to him by an old aunt.

He was in love with a girl named Laura Merton, the daughter of a retired Colonel. But the Colonel would only allow them to get married if Hughie had ten thousand pounds of his own, which was a sort of next to impossible target for Hughie to achieve.

One day, Hughie visited his friend, Alan Trevor, who was a painter. When Elughie reached his art gallery, he saw Alan, painting a model. The model was a beggar-man. Hughie felt sorry for the model because his appearance was very poor so he gave him a sovereign.

Later that night. Hughie met Alan at Palette Club. They had an enlightening conversation. Hughie found out from Alan that the model was actually not a beggar-man, but a millionaire, named Baron Hausberg. Hughie went home unhappily, somewhat ashamed for giving such a big man a sovereign whereas Alan laughed loudly.

The next morning, a messenger from Baron Hausberg came and brought him a letter. The letter contained a cheque for ten thousand pounds which was a wedding present to Hugh Erskine and Laura Merton from Baron Hausberg.

This was an expected event for Hughie and this is also the turning point of the story. On the day of the marriage, Alan Trevor was the best man and the Baron made a speech at the wedding breakfast. Alan said, “Millionaire models are rare enough, but model millionaires are rarer still!”

The Model Millionaire About the Author Oscar Wilde

Oscar Wilde was born in Dublin on 16 October 1854 to Sir William Wilde and his wife Jane. Oscar’s mother, Lady Jane Francesca Wilde, was a successful poet and journalist. She wrote patriotic Irish verse under the pseudonym “Speranza”. Oscar’s father, Sir William Wilde, was a leading ear and eye surgeon, gifted writer, who wrote books on archaeology and folklore. Oscar had an elder brother, Willie, and a younger sister, Isola Francesca.

He was educated at Portora Royal School, Trinity College, Dublin, and Magdalen College, Oxford. After he was graduated, he moved to Chelsea in London to establish a literary career. In 1881, he published his first collection of poetry – Poems that received mixed reviews by critics. He worked as an art reviewer, lectured in the United States and Canada. He also lectured in Britain and Ireland.

On May 29, 1884, Oscar marred Constance Lloyd, daughter of a wealthy Queen’s Counsel Horace Lloyd. They had two sons, Cyril and Vyvyan. To support his family, Oscar accepted a job as the editor of Woman’s World magazine, where he worked from 1887-1889. Wilde’s greatest talent was for writing plays. His first successful play, Lady Windermere’s Fan, opened in February 1892.

He produced a string of extremely popular comedies including A Woman of No Importance, An Ideal Husband, and The Importance of Being Earnest. These plays were all highly acclaimed and firmly established Oscar as a playwright.

He wrote The Ballad of Reading Gaol, revealing his concern for inhumane prison conditions. He spent the rest of his life wandering Europe, staying with friends and living in cheap hotels. He died of cerebral meningitis on November 30, 1900, penniless, in a cheap Paris hotel.

The Model Millionaire Theme

The story ‘The Model Millionaire’ is a short story by the Irish author Oscar Wilde. It centres round Hughie Erskine, a young man and a model who posed for a beggar to Hughie’s friend’s art gallery. Hughie was a very handsome man who was in love with Laura Merton but was unable to marry her because he was poor.

He had no fixed income to ran a family that is why her father didn’t want her to get married to Hughie until he earn 10000 pounds. One day, Hughie went to his friend Alan Trevor’s art gallery where he saw an old beggar as his model. His appearance made Hughie felt sorry for his condition. So when Alan left, he gave him a sovereign which was the highest denomination left in his pocket.

After a few days, from Alan Trevor, he came to know that he told the beggar Hughie’s life story. Hughie felt a little bad because he did not want to disclose his personal matters to the beggar. Then Alan told him that he was not a beggar but a millionaire.

He was Baron Housberg, one of the richest man in Europe. Hughie felt ashamed for giving him a coin but later he was awarded by Baron Housberg for his generosity. MrHousberg gave a cheque for 10000 pounds as his wedding gift and even attended the wedding of Hughie and Laura.

The Model Millionaire Characters

Hughie Erskine:

An extremely handsome young yellow who was kind and good-natured but he had back luck in the field of making money. Though he tried very hard, he could not get success in framing a suitable career. He was in love with Laura Merton but as he was poor, her father was not willing to get his daughter married to Hughie.

R Laura Merton:

A young woman who was in love with Hughic irrespective of his status of being poor or rich. Though her father put a condition of earning 10000 pounds to Hughie, she was willing to marry him without it.

R Laura’s father:

Laura’s father was a colonel who was a strict and concerned father as a father should be. He wanted to secure his daughter’s future so did not want his daughter getting wasted with Hughie. He did not support to his daughter’s whims and put a condition to Hughie. He asked Hughie to earn 10000 pounds in order to get married to his daughter so that his daughter could spent her life comfortably.

R Alan Trevor:

Alan Trevor was an artist and also Hughie’s friend. He was a good and generous friend who told the life story and problems of Hughie to Mr Housberg. He played an important role in uplifting Hughie’s life-graph and also became the best man of Hughie at his wedding.

Baron Housberg :

Mr Housberg was one of the richest man in Europe. He became a model of Alan Trevor and posed as a beggar. He was so realistic that Hughie actually thought him to be a real beggar and gave him a sovereign out of sympathy. This act of kindness softened Mr Housberg and when he came to know the life story of Hughie, he presented him a cheque of 10000 pounds as his wedding gift. He also attended Hughie’s wedding.

The Model Millionaire Title of the Story

‘The Model Millionaire’ is a short story written by Oscar Wilde. It was first printed in the newspaper The World’ in June 1887. This story talks about a young man named Hughie Erskine and a millionaire named Baron Housberg. Hughie was a poor man who was in love with Laura Merton but due to the lack of money and a fixed income, he could not be able to do that.

His life went on as usual until one day he met an old beggar at his friend’s art gallery. That man was posing as his model. His tattered clothes and poor appearance made Hughie feel sorry for that man. Hughie, though himself was poor, gave him a sovereign and left. The next time, when Alan met with Hughie he told him that the old beggar was actually one of the richest man in Europe.

His name was Baron Housberg. Hughie, though felt ashamed of giving such a big man a coin, Mr Housberg thought otherwise. He was so much impressed by such a benevolent act that he awarded him 10000 pounds as his wedding gift and himself attended the wedding.

So the story shows how a millionaire who became a model changed a man’s life for good and thus became the model-millionaire not only because of his wealth but also for his big heart. Thus the title ‘The Model Millionaire’ is apt.

The Model Millionaire About the Story

In the story ‘The Model Millionaire’ by Oscar Wilde we see Hughie Erskine who was an extremely good-looking fellow, popular among men and women, had every accomplishment in his life except making money. He was in love with Laura Merton but as he had a poor financial prospect, her father did not want him to get married to his daughter.

He even told him to get engaged with Laura only when he would earn ten thousand pounds. Though his luck was not favourable in monetary matters, yet we see him moved to pity when he saw an elderly beggar, posing as a model for his friend who was an artist named Alan Trevor. He felt so sympathetic to that man that he gave the beggar the highest denomination that he had m his pocket and left.

Soon when he again met Trevor, he came to know that the beggar was actually one of the wealthiest man in Europe named Baron Housberg and he himself asked Trevor to paint a picture of him as a beggar. Hughie felt ashamed for giving such a big man a coin but Trevor told him not to worry. Soon he got rewarded ten thousand pounds by Baron Housberg for his benevolent conduct and got to marry Laura. Baron Housberg attended the wedding and gave blessings to this newly wed.

The Model Millionaire Setting of the Story

The story “The Model Millionaire” shows how a certain event can change a person’s whole life. In this story, we say Hughie’s certain meeting with Baron Hausberg who posed as a beggar for Alan Trevor as Alan was a painter and Baron went to him to become a model for him.

Baron Housberg was one of the richest men in Europe but his poor appearance made Hughie sorry for him. Though he himself had no money to marry the love of his life Laura Merton, yet he gave him a sovereign out of sympathy and concern.

He later came to know the real identity of the beggar which made him feel ashamed of himself but his benevolence impressed Mr Housberg. He rewarded him with 10000 pounds as his wedding gift and himself attended the wedding. So, the story which took motion at Alan Trevor’s art gallery, ended on a happy note at a wedding ceremony. Thus we can say that the setting of the story is well-built with a perfect plot containing a nice beginning, suitable climax and happy ending.

The Model Millionaire Main Points to Remember

  • Hughie Erskine was a young man who was extremely handsome but his financial career was at a toss. He had every accomplishment except making money.
  • He was in love with Laura Merton but he had no money, her father was not willing to get his daughter married to him.
  • His only source of income was two hundred pounds a year’s which was given to him by his elderly aunt but Laura’s father demanded his earning to be 1000 pounds to get engaged with his daughter.
  • Once Hughie went to meet artist friend named Alan Trevor. There he found him making a portrait of a beggar. The appearance of the beggar made him pity on him.
  • Hughie decided to give him some money. Though Alan used to pay his models, Hughie thought it was not at all enough. So, when Alan left, he gave the beggar a sovereign.
  • Later, from Alan, he came to know that the model was not a beggar but was one of the richest men in Europe named Baron Housberg.
  • Hughie felt ashamed about giving a sovereign to a millionaire but Alan assumed him not a worry.
  • Later, a representative of Baron Housberg came to Hughie’s house with an envelope that contained a cheque for 10000 pounds as his wedding present. Hughie and Laura got married and Mr. Housberg attended the wedding.

The Model Millionaire Annotations and Vocabulary

Prosaic — average or ordinary
Accomplishment — Achievement
Wretched — Miserable or unhappy
Bequeath — bestow through a will
Sovereign — old British gold coin
Cavalry — An army on horseback
Extravagance — Spending money recklessly
Stroll — A slow and relaxed walk
Sherry — A type of sweet wine
Conquest — Victory
Consolation –Solace
Frock-coat — A long coat worn by men in old times
Forlorn — Dejected
Buoyant — Cheerful
Wizened — Age signs

Treasure Chest A Collection of ICSE Short Stories Workbook Answers