మొట్ట మొదటిగా అందరికి నమస్కారము. అరణ్యకాండ చతుః సప్తతితమః సర్గ రామాయణంలో ముఖ్యమైన భాగం. ఈ సర్గలో రావణుడు సీతను అపహరించి లంకకు తీసుకెళ్తాడు. సీత రాముని కోసం విలపిస్తూ, రావణుని వేధింపులను తిప్పికొడుతుంది. మార్గమధ్యలో జటాయువు రావణుని ఆపడానికి ప్రయత్నిస్తాడు, కానీ రావణుడు అతనిని గాయపరుస్తాడు. సీత తన ఆభరణాలను కిందకు విసిరి, వాటిని వానరులు కనుగొంటారు. రాముడు, లక్ష్మణుడితో కలిసి సీతను వెతుకుతూ జటాయువును కలుస్తాడు. జటాయువు సీత అపహరణ వివరాలు చెప్పి, తన ప్రాణాలను కోల్పోతాడు.
శబరీస్వర్గప్రాప్తిః
తౌ కబంధేన తం మార్గం పంపాయా దర్శితం వనే |
ప్రతస్థతుర్దిశం గృహ్య ప్రతీచీం నృవరాత్మజౌ ||
1
తౌ శైలేష్వాచితానేకాన్ క్షౌద్రకల్పఫలాన్ ద్రుమాన్ |
వీక్షంతౌ జగ్మతుర్ద్రష్టుం సుగ్రీవం రామలక్ష్మణౌ ||
2
కృత్వా చ శైలపృష్ఠే తు తౌ వాసం రామలక్ష్మణౌ |
పంపాయాః పశ్చిమం తీరం రాఘవావుపతస్థతుః ||
3
తౌ పుష్కరిణ్యాః పంపాయాస్తీరమాసాద్య పశ్చిమమ్ |
అపశ్యతాం తతస్తత్ర శబర్యా రమ్యమాశ్రమమ్ ||
4
తౌ తమాశ్రమమాసాద్య ద్రుమైర్బహుభిరావృతమ్ |
సురమ్యమభివీక్షంతౌ శబరీమభ్యుపేయతుః ||
5
తౌ చ దృష్ట్వా తదా సిద్ధా సముత్థాయ కృతాంజలిః |
రామస్య పాదౌ జగ్రాహ లక్ష్మణస్య చ ధీమతః ||
6
పాద్యమాచమనీయం చ సర్వం ప్రాదాద్యథావిధి |
తామువాచ తతో రామః శ్రమణీం సంశితవ్రతామ్ ||
7
కచ్చిత్తే నిర్జితా విఘ్నాః కచ్చితే వర్ధతే తపః |
కచ్చిత్తే నియతః క్రోధ ఆహారశ్చ తపోధనే ||
8
కచ్చిత్తే నియమాః ప్రాప్తాః కచ్చిత్తే మనసః సుఖమ్ |
కచ్చితే గురుశుశ్రూషా సఫలా చారుభాషిణి ||
9
రామేణ తాపసీ పృష్టా సా సిద్ధా సిద్ధసమ్మతా |
శశంస శబరీ వృద్ధా రామాయ ప్రత్యుపస్థితా ||
10
అద్య ప్రాప్తా తపఃసిద్ధిస్తవ సందర్శనాన్మయా |
అద్య మే సఫలం తప్తం గురవశ్చ సుపూజితాః ||
11
అద్య మే సఫలం జన్మ స్వర్గశ్చైవ భవిష్యతి |
త్వయి దేవవరే రామ పూజితే పురుషర్షభ ||
12
చక్షుషా తవ సౌమ్యేన పూతాఽస్మి రఘునందన |
గమిష్యామ్యక్షయాన్ లోకాంస్త్వత్ప్రసాదాదరిందమ ||
13
చిత్రకూటం త్వయి ప్రాప్తే విమానైరతులప్రభైః |
ఇతస్తే దివమారూఢా యానహం పర్యచారిషమ్ ||
14
తైశ్చాహముక్తా ధర్మజ్ఞైర్మహాభాగైర్మహర్షిభిః |
ఆగమిష్యతి తే రామః సుపుణ్యమిమమాశ్రమమ్ ||
15
స తే ప్రతిగ్రహీతవ్యః సౌమిత్రిసహితోఽతిథిః |
తం చ దృష్ట్వా వరాన్ లోకానక్షయాంస్త్వం గమిష్యసి ||
16
మయా తు వివిధం వన్యం సంచితం పురుషర్షభ |
తవార్థే పురుషవ్యాఘ్ర పంపాయాస్తీరసంభవమ్ ||
17
ఏవముక్తః స ధర్మాత్మా శబర్యా శబరీమిదమ్ |
రాఘవః ప్రాహ విజ్ఞానే తాం నిత్యమబహిష్కృతామ్ ||
18
దనోః సకాశాత్తత్త్వేన ప్రభావం తే మహాత్మనః |
శ్రుతం ప్రత్యక్షమిచ్ఛామి సంద్రష్టుం యది మన్యసే ||
19
ఏతత్తు వచనం శ్రుత్వా రామవక్త్రాద్వినిఃసృతమ్ |
శబరీ దర్శయామాస తావుభౌ తద్వనం మహత్ ||
20
పశ్య మేఘఘనప్రఖ్యం మృగపక్షిసమాకులమ్ |
మతంగవనమిత్యేవ విశ్రుతం రఘునందన ||
21
ఇహ తే భావితాత్మానో గురవో మే మహావనే |
జుహవాంచక్రిరే తీర్థం మంత్రవన్మంత్రపూజితమ్ ||
22
ఇయం ప్రత్యక్‍స్థలీ వేదిర్యత్ర తే మే సుసత్కృతాః |
పుష్పోపహారం కుర్వంతి శ్రమాదుద్వేపిభిః కరైః ||
23
తేషాం తపఃప్రభావేణ పశ్యాద్యాపి రఘూద్వహ |
ద్యోతయంతి దిశః సర్వాః శ్రియా వేద్యోఽతులప్రభాః ||
24
అశక్నువద్భిస్తైర్గంతుముపవాసశ్రమాలసైః |
చింతితేఽభ్యాగతాన్ పశ్య సహితాన్ సప్త సాగరాన్ ||
25
కృతాభిషేకైస్తైర్న్యస్తా వల్కలాః పాదపేష్విహ |
అద్యాపి నావశుష్యంతి ప్రదేశే రఘునందన ||
26
దేవకార్యాణి కుర్వద్భిర్యానీమాని కృతాని వై |
పుష్పైః కువలయైః సార్ధం మ్లానత్వం నోపయాంతి వై ||
27
కృత్స్నం వనమిదం దృష్టం శ్రోతవ్యం చ శ్రుతం త్వయా |
తదిచ్ఛామ్యభ్యనుజ్ఞాతా త్యక్తుమేతత్ కలేవరమ్ ||
28
తేషామిచ్ఛామ్యహం గంతుం సమీపం భావితాత్మనామ్ |
మునీనామాశ్రమో యేషామహం చ పరిచారిణీ ||
29
ధర్మిష్ఠం తు వచః శ్రుత్వా రాఘవః సహలక్ష్మణః |
ప్రహర్షమతులం లేభే ఆశ్చర్యమితి తత్త్వతః ||
30
తామువాచ తతో రామః శ్రమణీం సంశితవ్రతామ్ |
అర్చితోఽహం త్వయా భక్త్యా గచ్ఛ కామం యథాసుఖమ్ ||
31
ఇత్యుక్తా జటిలా వృద్ధా చీరకృష్ణాజినాంబరా |
తస్మిన్ముహూర్తే శబరీ దేహం జీర్ణం జిహాసతీ ||
32
అనుజ్ఞాతా తు రామేణ హుత్వాఽఽత్మానం హుతాశనే |
జ్వలత్పావకసంకాశా స్వర్గమేవ జాగమ సా ||
33
దివ్యాభరణసంయుక్తా దివ్యమాల్యానులేపనా |
దివ్యాంబరధరా తత్ర బభూవ ప్రియదర్శనా ||
34
విరాజయంతీ తం దేశం విద్యుత్సౌదామినీ యథా |
యత్ర తే సుకృతాత్మానో విహరంతి మహర్షయః |
తత్పుణ్యం శబరీస్థానం జగమాత్మసమాధినా ||
35
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే చతుః సప్తతితమః సర్గః ||
Aranya Kanda Sarga 74 Meaning In Telugu
తరువాత రామలక్ష్మణులు పశ్చిమ దిక్కుగా ప్రయాణం చేసి పంపాసరోవరము చేరుకున్నారు. వారు సుగ్రీవుని వెతుక్కుంటూ వెళు తున్నారు. వారు పంపా సరోవరము పశ్చిమదిక్కుకు చేరుకున్నారు. అక్కడ వాళ్లకు శబరి నివసించే ఆశ్రమము కనపడింది. వారు ఆ ఆశ్రమము దగ్గర ఉన్న శబరిని చూచారు.
రామలక్ష్మణులను చూచిన శబరి సంభ్రమంతో లేచి వారికి ఎదురు వచ్చింది. రామలక్ష్మణుల పాదములకు నమస్కరించింది. వారికి అర్ఘ్యము పాద్యము ఇచ్చి సత్కరించింది. అడవిలో తాను సేకరించిన పళ్లను వారికి సమర్పించింది. (ఎంగిలి పళ్లను ఇచ్చింది అన్న విషయం వాల్మీకి రామాయణంలో లేదు). రాముడు శబరిని పరామర్శించాడు.
“ఓ మాతా! నీ తపస్సు నిర్విఘ్నంగా కొనసాగుతూ ఉందా! నీ తపస్సు సిద్ధించిందా!” అని అడిగాడు.
“రామా! ఈ రోజు నీ దర్శన భాగ్యంతో నా తపస్సు సిద్ధించింది. నీ రాకకోసరమే నేను వేచిఉన్నాను. నీ రాకతో నేను చేసిన తపస్సు, నేను చేసిన గురుసేవ సార్ధకం అయ్యాయి. నీ దయా దృష్టి తగిలి నేను ఉత్తమ లోకములకు వెళ్లగలను. నేను సేవచేసిన మునులందరూ ఉత్తమలోకములు పొందారు. నేను మాత్రము నీ దర్శనము కొరకు ఎదురుచూస్తున్నాను. ఎందుకంటే నీగురించి వారే నాకు చెప్పారు. “ఇక్ష్వాకు వంశములో పుట్టిన రాముడు లక్ష్మణ సమేతుడై నీ ఆశ్రమమునకు రాగలడు. నీవు రామునికి అతిథి సత్కారములు చేసి తరించు.” అని చెప్పారు. అప్పటి నుండి మీ రాక కోసరం ఎదురు చూస్తున్నాను… రామా! నీవు ఎప్పుడు వస్తావో ఏమోఅని ఈ పంపాతీరంలో దొరికే తినే పదార్థములనుసేకరించి ఉంచాను వాటిని నీవుస్వీకరించు.” అని అన్నది శబరి.
శబరి మాటలకు రాముడు ఎంతో సంతోషించాడు. శబరితో ఇలా అన్నాడు. “ఓ శబరీ! దనువు అనే వాని నుండి నీ గురించి, ఈ ప్రాంతము గురించి, విన్నాను. ఇప్పుడు ప్రత్యక్షముగా చూడాలని అనుకుంటున్నాను.” అని అన్నాడు.
అప్పుడు శబరి తన వెంట రామలక్ష్మణులను తీసుకొని వెళ్లి ఆ వనము నంతా చూపించింది. “రామా! ఈ వనము మతం వనము అని ప్రసిద్ధిచెందింది. మతంగ మహాముని శిష్యులైన నా గురువులు ఇక్కడ ఎన్నో యజ్ఞాలు చేసారు. ఆ ఋషులు ఇక్కడే దేవతలకు పుష్పములు సమర్పించారు. వారు స్మరించగానే సప్తసముద్రములు ఇక్కడకు వచ్చాయి. ఆ సముద్రములలో వారు స్నానము చేసి ఆరవేసిన నార చీరలు ఇంకా వేలాడుతున్నాయి చూడు. వారి ప్రభావము చేత ఇక్కడ పూచిన పూలు వాడిపోవు. ఫలములు చెడిపోవు.
రామా! నీకు ఈ వనములోని విశేషములు అన్నీ చూపించాను. ఇంక నాకు అనుమతి ఇస్తే ఈ దేహమును విడిచిపెడతాను. ఉత్తమ లోకములు పొందిన నా గురువులను చేరుకుంటాను.” అని పలికింది శబరి.
ఆ శబరి మాటలు విన్న రామలక్ష్మణులు ఎంతో సంతోషించారు. శబరికి అనుజ్ఞ ఇచ్చారు. అప్పుడు శబరి తన శరీరమును అగ్నిలో ఆహుతి చేసి ఉత్తమలోకములకు వెళ్లిపోయింది. శబరి తన తపోబలము చేత తాను సేవించిన గురువులు పొందిన ఉత్తమ లోకాలు పొందింది.
శ్రీమద్రామాయణము
అరణ్యకాండము డెబ్బది నాల్గవసర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్
అరణ్యకాండ చతుఃసప్తతితమః సర్గః (74) >>