“రామాయణం” లో అయోధ్యాకాండ సప్తదశః సర్గం (17వ సర్గ)లో, దశరథుడు రాముని వలసపంపిన బాధతో మరణిస్తాడు. భరతుడు, కైకేయి చేసిన దుష్టపనులను తెలుసుకొని, రాముని కోసం బయలుదేరతాడు. తన తండ్రి మరణం విన్న రాముడు, సీత మరియు లక్ష్మణులతో కలిసి సంతాపం వ్యక్తం చేస్తాడు. భరతుడు రాముని వనవాసం నుంచి తిరిగి రావాలని అభ్యర్థిస్తాడు, కానీ రాముడు తన ధర్మాన్ని పాటించి, వనవాసం కొనసాగించాలని నిర్ణయిస్తాడు. ఈ సర్గలో రాముడి ధైర్యం, విధేయత మరియు భరతుడి ప్రేమ, వాత్సల్యం ప్రధానాంశాలు. అతి క్లిష్ట సమయాల్లో కూడా రాముడు తన ధర్మపరమైన కట్టుబాట్లను పాటించడంలో నిలుస్తాడు.
రామాగమనమ్
స రామో రథమాస్థాయ సంప్రహృష్టసుహృజ్జనః |
పతాకాధ్వజసంపన్నం మహార్హాగరుధూపితమ్ || ౧ ||
అపశ్యన్నగరం శ్రీమాన్నానాజనసమాకులమ్ |
స గృహైరభ్రసంకాశైః పాండురైరుపశోభితమ్ || ౨ ||
రాజమార్గం యయౌ రామః మధ్యేనాగరుధూపితమ్ |
చందనానాం చ ముఖ్యానామగరూణాం చ సంచయైః || ౩ ||
ఉత్తమానాం చ గంధానాం క్షౌమకౌశాంబరస్య చ |
అవిద్ధాభిశ్చ ముక్తాభిరుత్తమైః స్ఫాటికైరపి || ౪ ||
శోభమానమసంబాధైస్తం రాజపథముత్తమమ్ |
సంవృతం వివిధైః పణ్యైర్భక్ష్యైరుచ్చావచైరపి || ౫ ||
దదర్శ తం రాజపథం దివి దేవపథం యథా |
దధ్యక్షతహవిర్లాజైర్ధూపైరగరుచందనైః || ౬ ||
నానామాల్యోపగంధైశ్చ సదాఽభ్యర్చితచత్వరమ్ |
ఆశీర్వాదాన్బహూన్ శృణ్వన్సుహృద్భిః సముదీరితాన్ || ౭ ||
యథాఽర్హం చాపి సంపూజ్య సర్వానేవ నరాన్యయౌ |
పితామహైరాచరితం తథైవ ప్రపితామహైః || ౮ ||
అద్యోపాదాయ తం మార్గమభిషిక్తోఽనుపాలయ |
యథా స్మ లాలితాః పిత్రా యథా పూర్వైః పితామహైః || ౯ ||
తతః సుఖతరం రామే వత్స్యామః సతి రాజని |
అలమద్య హి భుక్తేన పరమార్థైరలం చ నః || ౧౦ ||
యథా పశ్యామ నిర్యాంతం రామం రాజ్యే ప్రతిష్ఠితమ్ |
తతో హి నః ప్రియతరం నాన్యత్కించిద్భవిష్యతి || ౧౧ ||
యథాభిషేకో రామస్య రాజ్యేనామితతేజసః |
ఏతాశ్చాన్యాశ్చ సుహృదాముదాసీనః కథాః శుభాః || ౧౨ ||
ఆత్మసంపూజనీః శృణ్వన్యయౌ రామో మహాపథమ్ |
న హి తస్మాన్మనః కశ్చిచ్చక్షుషీ వా నరోత్తమాత్ || ౧౩ ||
నరః శక్నోత్యపాక్రష్టుమతిక్రాంతేఽపి రాఘవే |
యశ్చ రామం న పశ్యేత్తు యం చ రామో న పశ్యతి || ౧౪ ||
నిందితః స వసేల్లోకే స్వాత్మాఽప్యేనం విగర్హతే |
సర్వేషాం హి స ధర్మాత్మా వర్ణానాం కురుతే దయామ్ || ౧౫ ||
చతుర్ణాం హి వయస్థానాం తేన తే తమనువ్రతాః |
చతుష్పథాన్దేవపథాంశ్చైత్యాన్యాయతనాని చ || ౧౬ ||
ప్రదక్షిణం పరిహరన్జగామ నృపతేః సుతః |
స రాజకులమాసాద్య మేఘసంఘోపమైః శుభైః || ౧౭ ||
ప్రాసాదశృంగైర్వివిధైః కైలాసశిఖరోపమైః |
ఆవారయద్భిర్గగనం విమానైరివ పాండరైః || ౧౮ ||
వర్ధమానగృహైశ్చాపి రత్నజాలపరిష్కృతైః |
తత్పృథివ్యాం గృహవరం మహేంద్రభవనోపమమ్ || ౧౯ ||
రాజపుత్రః పితుర్వేశ్మ ప్రవివేశ శ్రియా జ్వలన్ |
స కక్ష్యా ధన్విభిర్గుప్తాస్తిస్రోఽతిక్రమ్య వాజిభిః || ౨౦ ||
పదాతిరపరే కక్ష్యే ద్వే జగామ నరోత్తమః |
స సర్వాః సమతిక్రమ్య కక్ష్యా దశరథాత్మజః |
సన్నివర్త్య జనం సర్వం శుద్ధాంతం పునరభ్యగాత్ || ౨౧ ||
తతః ప్రవిష్టే పితురంతికం తదా
జనః స సర్వో ముదితో నృపాత్మజే |
ప్రతీక్షతే తస్య పునర్వినిర్గమం
యథోదయం చంద్రమసః సరిత్పతిః || ౨౨ ||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే సప్తదశః సర్గః || ౧౭ ||
Ayodhya Kanda Sarga 17 Meaning In Telugu
రాముడు అయోధ్యా పురవీధుల గుండా వెళుతున్నాడు. శోభాయమానంగా అలంకరించిన అయోధ్యానగరాన్ని తనివిదీరా చూస్తున్నాడు. రాజమార్గములో అటు ఇటా నిలబడ్డ పౌరులు రాముని దీవిస్తున్నారు.
“ఓ రామా! నీవు అయోధ్యానగరమునక పట్టాభిషిక్తుడవై నీ తాత ముత్తాతలు అనుసరించిన ధర్మమార్గమును అనుసరించి ప్రజలను పాలింపుము. నీ పాలనలో ప్రజలు నీ తండ్రిపాలనలో కన్నా ఎక్కువగా సుఖిస్తారు.” అని మనసారా దీవిస్తున్నారు. ఇంకొంతమంది. “ఆహా! పట్టాభిషేకము చేసుకోబోతున్న రాముని చూస్తుంటేనే కడుపు నిండిపోయింది. ఇంక మనకు అన్నపానీయాలు అక్కరలేదు.” అని అనుకొంటున్నారు.
ఇంకొంత మంది రాముడు వెళ్లినంత సేపూ అలాగే చూస్తున్నారు. ఈ రోజు రాముని చూడని జన్మ కూడా ఒక జన్మేనా అని అనుకొంటున్నారు.
ఆ ప్రకారంగా రాముడు అయోధ్యాపురవీధుల గుండా వెళు తున్నాడు. తుదకు దశరథమహారాజు మందిరము చేరుకున్నాడు. రాముడు మహారాజు మందిరము బయట రథము దిగి నడుచుకుంటూ అంతఃపురములోనికి వెళ్లాడు. రామునితో వచ్చిన వాళ్లందరూ రాజ మందిరము బయటనే నిలబడ్డారు.
శ్రీమద్రామాయణము
అయోధ్యాకాండము పదిహేడవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్.