మొట్ట మొదటిగా అందరికి నమస్కారము. అరణ్యకాండ ద్విపంచాశః సర్గం రామాయణంలో కీలకమైన భాగం. శబరిని కలుసుకున్న తర్వాత, రాముడు సీత కోసం వెతుకుతాడు. ఈ క్రమంలో, అతను హనుమంతుడు, సుగ్రీవుడు మరియు వారి వానర సేనను కలుస్తాడు. రాముడు సుగ్రీవునికి సీత అపహరణ విషయం వివరిస్తూ, సహాయం కోరుతాడు. సుగ్రీవుడు తన వానర సైన్యాన్ని సీత అన్వేషణకు అందిస్తాడు.
సీతావిక్రోశః
తమల్పజీవితం గృధ్రం స్ఫురంతం రాక్షసాధిపః |
దదర్శ భూమౌ పతితం సమీపే రాఘవాశ్రమాత్ ||
1
సా తు తారాధిపముఖీ రావణేన సమీక్ష్య తమ్ |
గృధ్రరాజం వినిహతం విలలాప సుదుఃఖితా ||
2
ఆలింగ్య గృధ్రం నిహతం రావణేన బలీయసా |
విలలాప సుదుఃఖార్తా సీతా శశినిభాననా ||
3
నిమిత్తం లక్షణజ్ఞానం శకునిస్వరదర్శనమ్ |
అవశ్యం సుఖదుఃఖేషు నరాణాం ప్రతిదృశ్యతే ||
4
నూనం రామ న జానాసి మహద్వ్యసనమాత్మనః |
ధావంతి నూనం కాకుత్స్థం మదర్థం మృగపక్షిణః ||
5
అయం హి పాపచారేణ మాం త్రాతుమభిసంగతః |
శేతే వినిహతో భూమౌ మమాభాగ్యాద్విహంగమః ||
6
త్రాహి మామద్య కాకుత్స్థ లక్ష్మణేతి వరాంగనా |
సుసంత్రస్తా సమాక్రందచ్ఛృణ్వతాం తు యథాంతికే ||
7
తాం క్లిష్టమాల్యాభరణాం విలపంతీమనాథవత్ |
అభ్యధావత వైదేహీం రావణో రాక్షసాధిపః ||
8
తాం లతామివ వేష్టంతీమాలింగంతీం మహాద్రుమాన్ |
ముంచ ముంచేతి బహుశః ప్రవదన్ రాక్షసాధిపః ||
9
క్రోశంతీం రామ రామేతి రామేణ రహితాం వనే |
జీవితాంతాయ కేశేషు జగ్రాహాంతకసన్నిభః ||
10
ప్రధర్షితాయాం సీతాయాం బభూవ సచరాచరమ్ |
జగత్సర్వమమర్యాదం తమసాఽంధేన సంవృతమ్ ||
11
న వాతి మారుతస్తత్ర నిష్ప్రభోఽభూద్దివాకరః |
దృష్ట్వా సీతాం పరామృష్టాం దీనాం దివ్యేన చక్షుషా ||
12
కృతం కార్యమితి శ్రీమాన్ వ్యాజహార పితామహః |
ప్రహృష్టా వ్యథితాశ్చాసన్ సర్వే తే పరమర్షయః ||
13
దృష్ట్వా సీతాం పరామృష్టాం దండకారణ్యవాసినః |
రావణస్య వినాశం చ ప్రాప్తం బుధ్వా యదృచ్ఛయా ||
14
స తు తాం రామరామేతి రుదంతీం లక్ష్మణేతి చ |
జగామాదాయ చాకాశం రావణో రాక్షసేశ్వరః ||
15
తప్తాభరణవర్ణాంగీ పీతకౌశేయవాసినీ |
రరాజ రాజపుత్రీ తు విద్యుత్సౌదామినీ యథా ||
16
ఉద్ధూతేన చ వస్త్రేణ తస్యాః పీతేన రావణః |
అధికం ప్రతిబభ్రాజ గిరిర్దీప్త ఇవాగ్నినా ||
17
తస్యాః పరమకల్యాణ్యాస్తామ్రాణి సురభీణి చ |
పద్మపత్రాణి వైదేహ్యా అభ్యకీర్యంత రావణమ్ ||
18
తస్యాః కౌశేయముద్ధూతమాకాశే కనకప్రభమ్ |
బభౌ చాదిత్యరాగేణ తామ్రమభ్రమివాతపే ||
19
తస్యాస్తత్సునసం వక్త్రమాకాశే రావణాంకగమ్ |
న రరాజ వినా రామం వినాలమివ పంకజమ్ ||
20
బభూవ జలదం నీలం భిత్త్వా చంద్ర ఇవోదితః |
సులలాటం సుకేశాంతం పద్మగర్భాభమవ్రణమ్ ||
21
శుక్లైః సువిమలైర్దంతైః ప్రభావద్భిరలంకృతమ్ |
తస్యాస్తద్విమలం వక్త్రమాకాశే రావణాంకగమ్ ||
22
రుదితం వ్యపమృష్టాస్రం చంద్రవత్ప్రియదర్శనమ్ |
సునాసం చారుతామ్రోష్ఠమాకాశే హాటకప్రభమ్ ||
23
రాక్షసేన సమాధూతం తస్యాస్తద్వదనం శుభమ్ |
శుశుభే న వినా రామం దివా చంద్ర ఇవోదితః ||
24
సా హేమవర్ణా నీలాంగం మైథిలీ రాక్షసాధిపమ్ |
శుశుభే కాంచనీ కాంచీ నీలం మణిమివాశ్రితా ||
25
సా పద్మగౌరీ హేమాభా రావణం జనకాత్మజా |
విద్యుద్ఘనమివావిశ్య శుశుభే తప్తభూషణా ||
26
తరుప్రవాలరక్తా సా నీలాంగం రాక్షసేశ్వరమ్ |
ప్రాశోభయత వైదేహీ గజం కక్ష్యేవ కాంచనీ ||
27
తస్యా భూషణఘోషేణ వైదేహ్యా రాక్షసాధిపః |
బభౌ సచపలో నీలః సఘోష ఇవ తోయదః ||
28
ఉత్తమాంగాచ్చ్యుతా తస్యాః పుష్పవృష్టిః సమంతతః |
సీతాయా హ్రియమాణాయాః పపాత ధరణీతలే ||
29
సా తు రావణవేగేన పుష్పవృష్టిః సమంతతః |
సమాధూతా దశగ్రీవం పునరేవాభ్యవర్తత ||
30
అభ్యవర్తత పుష్పాణాం ధారా వైశ్రవణానుజమ్ |
నక్షత్రమాలా విమలా మేరుం నగమివోన్నతమ్ ||
31
చరణాన్నూపురం భ్రష్టం వైదేహ్యా రత్నభూషితమ్ |
విద్యున్మండలసంకాశం పపాత మధురస్వనమ్ ||
32
తాం మహోల్కామివాకాశే దీప్యమానాం స్వతేజసా |
జహారాకాశమావిశ్య సీతాం వైశ్రవణానుజః ||
33
తస్యాస్తాన్యగ్నివర్ణాని భూషణాని మహీతలే |
సఘోషాణ్యవకీర్యంత క్షీణాస్తారా ఇవాంబరాత్ ||
34
తస్యాః స్తనాంతరాద్భ్రష్టో హారస్తారాధిపద్యుతిః |
వైదేహ్యా నిపతన్ భాతి గంగేవ గగనాచ్చ్యుతా ||
35
ఉత్పన్నవాతాభిహతా నానాద్విజగణాయుతాః |
మా భైరితి విధూతాగ్రా వ్యాజహ్నురివ పాదపాః ||
36 [-జహ్ర]
నలిన్యో ధ్వస్తకమలాస్త్రస్తమీనజలేచరాః |
సఖీమివ గతోచ్ఛ్వాసామన్వశోచంత మైథిలీమ్ ||
37
సమంతాదభిసంపత్య సింహవ్యాఘ్రమృగద్విజాః |
అన్వధావంస్తదా రోషాత్ సీతాం ఛాయానుగామినః ||
38
జలప్రపాతాస్రముఖాః శృంగైరుచ్ఛ్రితబాహవః |
సీతాయాం హ్రియమాణాయాం విక్రోశంతీవ పర్వతాః ||
39
హ్రియమాణాం తు వైదేహీం దృష్ట్వా దీనో దివాకరః |
ప్రతిధ్వస్తప్రభః శ్రీమానాసీత్ పాండరమండలః ||
40
నాస్తి ధర్మః కుతః సత్యం నార్జవం నానృశంసతా |
యత్ర రామస్య వైదేహీం భార్యాం హరతి రావణః ||
41
ఇతి సర్వాణి భూతాని గణశః పర్యదేవయన్ |
విత్రస్తకా దీనముఖా రురుదుర్మృగపోతకాః ||
42
ఉద్వీక్ష్యోద్వీక్ష్య నయనైరాస్రపాతావిలేక్షణాః |
సుప్రవేపితగాత్రాశ్చ బభూవుర్వనదేవతాః ||
43
విక్రోశంతీం దృఢం సీతాం దృష్ట్వా దుఃఖం తథా గతామ్ |
తాం తు లక్ష్మణ రామేతి క్రోశంతీం మధురస్వరమ్ ||
44
అవేక్షమాణాం బహుశో వైదేహీం ధరణీతలమ్ |
స తామాకులకేశాంతాం విప్రమృష్టవిశేషకామ్ |
జహారాత్మవినాశాయ దశగ్రీవో మనస్వినీమ్ ||
45
తతస్తు సా చారుదతీ శుచిస్మితా
వినాకృతా బంధుజనేన మైథిలీ |
అపశ్యతీ రాఘవలక్ష్మణావుభౌ
వివర్ణవక్త్రా భయభారపీడితా ||
46
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే ద్విపంచాశః సర్గః ||
Aranya Kanda Sarga 52 Meaning In Telugu
“అయ్యో! నన్ను కాపాడటానికి వచ్చిన జటాయువు కూడా ఈ దుర్మార్గుడి దౌష్ట్యానికి బలి అయ్యాడే. ఈ పాపాత్ముడు ఈ జటాయువును పక్షి అని కూడా చూడకుండా చంపాడు. “ఓ రామా! ఓ లక్ష్మణా! ఎక్కడున్నారు. రండి. నన్ను రక్షించండి” అని ఎలుగెత్తి అరిచింది.
అది చూచిన రావణుడు సీత దగ్గరగా వెళ్లాడు. వికటాట్టహాసం చేసాడు. సీత జుట్టు పట్టుకున్నాడు. అది చూచి ప్రకృతి రోదించింది. వృక్షములు తలలు వంచాయి. గాలి వీచడం మానింది. సీత మాత్రం రామా రామా అంటూ అరుస్తూనే ఉంది. రావణుడు సీతను జుట్టుపట్టుకొని లేవదీసి, తన సందిట ఇరికించుకొని ఆకాశంలో కి ఎగిరాడు. సీతను తీసుకొని ఆకాశమార్గంలో పోతున్నాడు.
ఆ సమయంలో తనను ఎవరన్నా రక్షిస్తారా అని సీత కిందకు చూస్తూ ఉంది. సీత కట్టుకున్న వస్త్రములు గాలికి ఎగురుతూ ఉన్యాయి. సీత పెట్టుకున్న ఆభరణములు చెల్లాచెదురుగా నేల మీద రాలి పడుతున్నాయి. సీత కళ్ల నుండి కన్నీరు ధారాపాతంగా కారుతూ ఉంది. ఆమె జుట్టు ముడి వీడిపోయింది. సీత నోటి నుండి రామా రామా అనే మాట తప్ప మరోమాట రావడం లేదు.
శ్రీమద్రామాయణము
అరణ్యకాండము ఏబదిరెండవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్