కిష్కింధాకాండలో సప్తమ సర్గ, హనుమంతుడు లంకకు చేరుకోవడం, సీతాను కనుగొనడం గురించి ఉంటుంది. హనుమంతుడు సముద్రాన్ని దాటి, లంకలోకి ప్రవేశించి రాక్షసుల నగరాన్ని సందర్శిస్తాడు. అక్కడ అతను రాక్షసుల రక్షణలను దాటి, రావణుని అశోకవాటికలో సీతను కనుగొంటాడు. సీతను చూసి హనుమంతుడు రాముని ఉంగరాన్ని చూపించి, రాముడి సందేశాన్ని అందిస్తాడు. సీత రాముడి స్మరణతో ధైర్యంగా ఉండమని హనుమంతుడికి హామీ ఇస్తుంది. హనుమంతుడు సీతకు రక్షణ కల్పించేందుకు తన శక్తి, మాయా శక్తులను వినియోగిస్తాడు. ఈ సర్గలో సీతా-హనుమంతుల మధ్య స్నేహం, నమ్మకం ప్రధాన అంశాలు.
రామసమాశ్వాసనమ్
ఏవముక్తస్తు సుగ్రీవో రామేణార్తేన వానరః |
అబ్రవీత్ ప్రాంజలిర్వాక్యం సబాష్పం బాష్పగద్గదః || ౧ ||
న జానే నిలయం తస్య సర్వథా పాపరక్షసః |
సామర్థ్యం విక్రమం వాఽపి దౌష్కులేయస్య వా కులమ్ || ౨ ||
సత్యం తే ప్రతిజానామి త్యజ శోకమరిందమ |
కరిష్యామి తథా యత్నం యథా ప్రాప్యసి మైథిలీమ్ || ౩ ||
రావణం సగణం హత్వా పరితోష్యాత్మపౌరుషమ్ |
తథాఽస్మి కర్తా న చిరాద్యథా ప్రీతో భవిష్యసి || ౪ ||
అలం వైక్లవ్యమాలంబ్య ధైర్యమాత్మగతం స్మర |
త్వద్విధానామసదృశమీదృశం విద్ధి లాఘవమ్ || ౫ ||
మయాఽపి వ్యసనం ప్రాప్తం భార్యాహరణజం మహత్ |
న చాహమేవం శోచామి న చ ధైర్యం పరిత్యజే || ౬ ||
నాహం తామనుశోచామి ప్రాకృతో వానరోఽపి సన్ |
మహాత్మా చ వినీతశ్చ కిం పునర్ధృతిమాన్ భవాన్ || ౭ ||
బాష్పమాపతితం ధైర్యాన్నిగ్రహీతుం త్వమర్హసి |
మర్యాదాం సత్త్వయుక్తానాం ధృతిం నోత్స్రష్టుమర్హసి || ౮ ||
వ్యసనే వార్థకృచ్ఛ్రే వా భయే వా జీవితాంతకే |
విమృశన్ వై స్వయా బుద్ధ్యా ధృతిమాన్నావసీదతి || ౯ ||
బాలిశస్తు నరో నిత్యం వైక్లవ్యం యోఽనువర్తతే |
స మజ్జత్యవశః శోకే భారాక్రాంతేవ నౌర్జలే || ౧౦ ||
ఏషోఽంజలిర్మయా బద్ధః ప్రణయాత్త్వాం ప్రసాదయే |
పౌరుషం శ్రయ శోకస్య నాంతరం దాతుమర్హసి || ౧౧ ||
యే శోకమనువర్తంతే న తేషాం విద్యతే సుఖమ్ |
తేజశ్చ క్షీయతే తేషాం న త్వం శోచితుమర్హసి || ౧౨ ||
శోకేనాభిప్రపన్నస్య జీవితే చాపి సంశయః |
స శోకం త్యజ రాజేంద్ర ధైర్యమాశ్రయ కేవలమ్ || ౧౩ ||
హితం వయస్యభావేన బ్రూమి నోపదిశామి తే |
వయస్యతాం పూజయన్మే న త్వం శోచితుమర్హసి || ౧౪ ||
మధురం సాంత్వితస్తేన సుగ్రీవేణ స రాఘవః |
ముఖమశ్రుపరిక్లిన్నం వస్త్రాంతేన ప్రమార్జయత్ || ౧౫ ||
ప్రకృతిస్థస్తు కాకుత్స్థః సుగ్రీవవచనాత్ ప్రభుః |
సంపరిష్వజ్య సుగ్రీవమిదం వచనమబ్రవీత్ || ౧౬ ||
కర్తవ్యం యద్వయస్యేన స్నిగ్ధేన చ హితేన చ |
అనురూపం చ యుక్తం చ కృతం సుగ్రీవ తత్త్వయా || ౧౭ ||
ఏష చ ప్రకృతిస్థోఽహమనునీతస్త్వయా సఖే |
దుర్లభో హీదృశో బంధురస్మిన్ కాలే విశేషతః || ౧౮ ||
కిం తు యత్నస్త్వయా కార్యో మైథిల్యాః పరిమార్గణే |
రాక్షసస్య చ రౌద్రస్య రావణస్య దురాత్మనః || ౧౯ ||
మయా చ యదనుష్ఠేయం విస్రబ్ధేన తదుచ్యతామ్ |
వర్షాస్వివ చ సుక్షేత్రే సర్వం సంపద్యతే మయి || ౨౦ ||
మయా చ యదిదం వాక్యమభిమానాత్సమీరితమ్ |
తత్త్వయా హరిశార్దూల తత్త్వమిత్యుపధార్యతామ్ || ౨౧ ||
అనృతం నోక్తపూర్వం మే న చ వక్ష్యే కదాచన |
ఏతత్తే ప్రతిజానామి సత్యేనైవ చ తే శపే || ౨౨ ||
తతః ప్రహృష్టః సుగ్రీవో వానరైః సచివైః సహ |
రాఘవస్య వచః శ్రుత్వా ప్రతిజ్ఞాతం విశేషతః || ౨౩ ||
ఏవమేకాంతసంపృక్తౌ తతస్తౌ నరవానరౌ |
ఉభావన్యోన్యసదృశం సుఖం దుఃఖం ప్రభాషతామ్ || ౨౪ ||
మహానుభావస్య వచో నిశమ్య
హరిర్నరాణామృషభస్య తస్య |
కృతం స మేనే హరివీరముఖ్య-
-స్తదా స్వకార్యం హృదయేన విద్వాన్ || ౨౫ ||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే సప్తమః సర్గః || ౭ ||
Kishkindha Kanda Sarga 7 Meaning In Telugu
రాముని పలుకులు విన్న తరువాత సుగ్రీవునకు కూడా దు:ఖము ముంచుకొచ్చింది. దుఃఖముతో పూడుకుపోయిన గొంతుతో సుగ్రీవుడు ఇలా అన్నాడు.
“రామా! సీతను అపహరించిన ఆ రాక్షసుని నివాసము గానీ, వాడి పరాక్రమము గానీ, బలము కానీ నాకు తెలియదు. కాని నా శాయశక్తులా ప్రయత్నించి వాడిని గురించి తెలుసుకుంటాను. నీ దుఃఖమును విడిచి పెట్టు. నన్ను నమ్ము. నిశ్చింతగా ఉండు. నీ భార్యను నీకు తెచ్చి ఇచ్చే బాధ్యత నాది. ఇదే నా ప్రతిజ్ఞ. నీవు అతి త్వరలో సీతను అపహరించిన ఆ రావణుడు అనే రాక్షసుని చంపి సీతను పొందు తావు.
కాని ముందు నీవు ఈ దు:ఖమును, దీనత్వమును, వదిలి పెట్టు. ధైర్యము అవలంబించు. నీ పరాక్రమాన్ని, వీరత్వాన్ని గుర్తుకు తెచ్చుకో. నీ వలెనే నా భార్యను కూడా ఎత్తుకు పోయారు. కానీ నేను నీ వలె దు:ఖించడం లేదు. క్రుంగి పోవడం లేదు. ధైర్యము విడిచి పెట్టలేదు. నా భార్యను ఎత్తుకుపోయిన వాలిని ఎలా చంపాలా అని ఆలోచిస్తున్నాను. నా వంటి సాధారణ వానరుడే పోయిన భార్యను గురించి చింతించడం లేదంటే ఇంక నీ వంటి ధీరోదాత్తుడు, పరాక్రమవంతుడు, పండితుడు ఇలా దీనంగా భార్యకోసరం ధైర్యాన్ని విడనాడి దు:ఖించడం ఏమాత్రం తగదు.
బుద్ధిమంతుడైన వాడు ఆపదలలో గానీ, ధన నష్టము సంభవించి నప్పుడు గానీ, ప్రాణాపాయ స్థితిలో గానీ, ధైర్యమును విడిచిపెట్టడు. దు:ఖించడు. బుద్ధికి పదును పెట్టి తగిన ఉపాయము గురించి ఆలోచిస్తాడు. అలా కాకుండా మూర్ఖత్వముతో ఎల్లప్పుడూ దీనత్వముతో ఉండేవాడు, తన మనసును తన అధీనములో ఉంచుకోలేక, నడి సముద్రంలో నావలాగా మునిగిపోతాడు. కాబట్టి ఓ రామా! ఒక స్నేహితుడుగా నిన్ను వేడుకుంటున్నాను. దీనత్వాన్ని వదిలిపెట్టు. శోకానికి స్వస్తి చెప్పు. బుద్ధికి పదునుపెట్టు. పౌరుషాన్ని తెచ్చుకో. ఎందుకంటే అనుక్షణం శోకంతో కుమిలిపోయేవాడికి సుఖం ఎంతో దూరంలో ఉంటుంది. శోకార్తునకు అన్నీ సందేహాలే కలుగుతాయి. వాడు ఏ పనీ సక్రమంగా చెయ్యలేడు. ధైర్యవంతుడు అన్ని పనులు సక్రమంగా నిర్వహించగలడు. రామా! నేను నీకు నీతులు ఉపదేశించడం లేదు. కేవలం ఒక స్నేహితుడుగా నీ దు:ఖాన్ని పోగొట్టడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాను.” అని సుగ్రీవుడు రామునికి సాంత్వన చేకూర్చడానికి ప్రయత్నించాడు.
సుగ్రీవుని మాటలకు రాముడు స్వస్థత పొందాడు. సుగ్రీవుని కౌగలించుకొని ఇలా అన్నాడు. “మిత్రమా సుగ్రీవా! నా హితమును కోరే స్నేహితుడు ఎలా చేస్తాడో అదే నువ్వు చేసావు. నీ సాంత్వన వచనములతో నాకు స్వస్థత లభించింది. నీ వంటి స్నేహితుడు, బంధువు నాకు దొరికినందుకు చాలా ఆనందంగా ఉంది. నీవు నాకు ఇచ్చిన మాట ప్రకారము, సీతను, ఆ రావణుడు అనే రాక్షసుని వెతికే ప్రయత్నం చెయ్యాలి. దానికి ప్రతిఫలంగా నేను నీకు ఏం చెయ్యాలో వివరంగా చెప్పు. మన ఇరువురి కార్యములు సఫలం అవుతాయి అనే నమ్మకం నాకు ఉంది. నా సాయం గురించి నీవు సందేహించకు. నేను ఇప్పటి దాకా అబద్ధము చెప్పలేదు. ఇంక మీదట చెప్పను కూడా. నీకు సాయం చేస్తాను అని ప్రతిజ్ఞచేస్తున్నాను.” అని అన్నాడు రాముడు.
రాముని మాటలు విని సుగ్రీవుడు, హనుమంతుడు ఎంతో సంతోషించారు. రాముడు చేసిన ప్రతిజ్ఞను విని సుగ్రీవుడు తన పని సఫలం అయినట్టే అని ఎంతో సంతోషించాడు. తరువాత రాముడు, సుగ్రీవుడు ఒక ఏకాంత ప్రదేశములో కూర్చుని తమ కష్టసుఖములు ఒకరితో ఒకరు చెప్పుకున్నారు.
శ్రీమద్రామాయణము కిష్కింధాకాండము
ఏడవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తతత్