Ayodhya Kanda Sarga 104 In Telugu – అయోధ్యాకాండ చతురుత్తరశతతమః సర్గః

అయోధ్యాకాండ చతురుత్తరశతతమః సర్గః

ఈ సర్గలో, రాముడు చైత్రరథానికి వెళ్ళి అక్కడి సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదిస్తాడు. చైత్రరథం దివ్యమైన తోటలతో, పుష్పాలతో, వృక్షాలతో, సుందరమైన నీరు ప్రవహించే సరస్సులతో అలరారుతోంది. ఈ ప్రాంతం దివ్యగంధాలతో పరిమళిస్తుంది. రాముడు, సీత, లక్ష్మణులతో కలిసి చైత్రరథంలో సేదతీరుతాడు. అక్కడ రాముడు సీతకు ఆ ప్రదేశంలోని అందాలను వివరిస్తాడు. తాత్కాలికంగా తన బాధలను మరచిపోయి, సీత, లక్ష్మణులతో ఆనందంగా గడుపుతాడు. ఈ సర్గ రాముడి మనోధైర్యాన్ని, ప్రకృతి ప్రేమను, ఆహ్లాదకరమైన వాతావరణంలో ఆయన ఆనందాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.

రామభరతసంవాదః

తం తు రామః సమాజ్ఞాయ భ్రాతరం గురువత్సలమ్ |
లక్ష్మణేన సహ భ్రాత్రా ప్రష్టుం సముపచక్రమే || ౧ ||

కిమేతదిచ్ఛేయమహం శ్రోతుం ప్రవ్యాహృతం త్వయా |
యస్మాత్త్వమాగతో దేశమిమం చీరజటాజినీ || ౨ ||

కిం నిమిత్తమిమం దేశం కృష్ణాజినజటాధరః |
హిత్వా రాజ్యం ప్రవిష్టస్త్వం తత్సర్వం వక్తుమర్హసి || ౩ ||

ఇత్యుక్తః కైకయీపుత్రః కాకుత్స్థేన మహాత్మనా |
ప్రగృహ్య బలవద్భూయః ప్రాంజలిర్వాక్యమబ్రవీత్ || ౪ ||

ఆర్యం తాతః పరిత్యజ్య కృత్వా కర్మ సుదుష్కరమ్ |
గతః స్వర్గం మహాబాహుః పుత్రశోకాభిపీడితః || ౫ ||

స్త్రియా నియుక్తః కైకేయ్యా మమ మాత్రా పరంతప |
చకార సుమహత్పాపమిదమాత్మయశోహరమ్ || ౬ ||

సా రాజ్యఫలమప్రాప్య విధవా శోకకర్శితా |
పతిష్యతి మహాఘోరే నిరయే జననీ మమ || ౭ ||

తస్య మే దాసభూతస్య ప్రసాదం కర్తుమర్హసి |
అభిషించస్వ చాద్యైవ రాజ్యేనప మఘవానివ || ౮ ||

ఇమాః ప్రకృతయః సర్వా విధవా మాతరశ్చ యాః |
త్వత్సకాశమనుప్రాప్తాః ప్రసాదం కర్తుమర్హసి || ౯ ||

తదానుపూర్వ్యా యుక్తం చ యుక్తం చాత్మని మానద |
రాజ్యం ప్రాప్నుహి ధర్మేణ సకామాన్ సుహృదః కురు || ౧౦ ||

భవత్వవిధవా భూమిః సమగ్రా పతినా త్వయా |
శశినా విమలేనేవ శారదీ రజనీ యథా || ౧౧ ||

ఏభిశ్చ సచివైః సార్ధం శిరసా యాచితో మయా |
భ్రాతుః శిష్యస్య దాసస్య ప్రసాదం కర్తుమర్హసి || ౧౨ ||

తదిదం శాశ్వతం పిత్ర్యం సర్వం ప్రకృతిమండలమ్ |
పూజితం పురుషవ్యాఘ్ర నాతిక్రమితుమర్హసి || ౧౩ ||

ఏవముక్త్వా మహాబాహుః సబాష్పః కైకయీసుతః |
రామస్య శిరసా పాదౌ జగ్రాహ విధివత్పునః || ౧౪ ||

తం మత్తమివ మాతంగం నిఃశ్వసంతం పునఃపునః |
భ్రాతరం భరతం రామః పరిష్వజ్యేదమబ్రవీత్ || ౧౫ ||

కులీనః సత్త్వసంపన్నస్తేజస్వీ చరితవ్రతః |
రాజ్యహేతోః కథం పాపమాచరేత్త్వద్విధో జనః || ౧౬ ||

న దోషం త్వయి పశ్యామి సూక్ష్మమప్యరిసూదన |
న చాపి జననీం బాల్యాత్త్వం విగర్హితుమర్హసి || ౧౭ ||

కామకారో మహాప్రాజ్ఞ గురూణాం సర్వదాఽనఘ |
ఉపపన్నేషు దారేషు పుత్రేషు చ విధీయతే || ౧౮ ||

వయమస్య యథా లోకే సంఖ్యాతాః సౌమ్య సాధుభిః |
భార్యాః పుత్రాశ్చ శిష్యాశ్చ త్వమను జ్ఞాతుమర్హసి || ౧౯ ||

వనే వా చీరవసనం సౌమ్య కృష్ణాజినాంబరమ్ |
రాజ్యే వాఽపి మహారాజో మాం వాసయితుమీశ్వరః || ౨౦ ||

యావత్పితరి ధర్మజ్ఞే గౌరవం లోకసత్కృతమ్ |
తావద్ధర్మభృతాం శ్రేష్ఠ జనన్యామపి గౌరవమ్ || ౨౧ ||

ఏతాభ్యాం ధర్మశీలాభ్యాం వనం గచ్ఛేతి రాఘవ |
మాతాపితృభ్యాముక్తోఽహం కథమన్యత్ సమాచరే || ౨౨ ||

త్వయా రాజ్యమయోధ్యాయాం ప్రాప్తవ్యం లోకసత్కృతమ్ |
వస్తవ్యం దండకారణ్యే మయా వల్కలవాససా || ౨౩ ||

ఏవం కృత్వా మహారాజో విభాగం లోకసన్నిధౌ |
వ్యాదిశ్య చ మహాతేజాః దివం దశరథో గతః || ౨౪ ||

స చ ప్రమాణం ధర్మాత్మా రాజా లోకగురుస్తవ |
పిత్రా దత్తం యథాభాగముపభోక్తుం త్వమర్హసి || ౨౫ ||

చతుర్దశసమాః సౌమ్య దండకారణ్యమాశ్రితః |
ఉపభోక్ష్యే త్వహం దత్తం భాగం పిత్రా మహాత్మనా || ౨౬ ||

యదబ్రవీన్మాం నరలోకసత్కృతః
పితా మహాత్మా విబుధాధిపోపమః |
తదేవ మన్యే పరమాత్మనో హితమ్
న సర్వలోకేశ్వరభావమప్యహమ్ || ౨౭ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే చతురుత్తరశతతమః సర్గః || ౧౦౪ ||

Ayodhya Kanda Sarga 104 Meaning In Telugu

దశరథుని భార్యలు అయిన కౌసల్య, సుమిత్ర, కైకేయీ కులగురువు వసిష్ఠుని వెంట రాముని ఆశ్రమానికి వస్తున్నారు. వారుమందాకినీ నది ఒడ్డున నడుస్తున్నారు. అక్కడి వారు, రాముడు, సీత స్నానమునకు ఉపయోగించు నదీతీరమును చూపించారు. కౌసల్యకు దు:ఖము ఆగలేదు. తనవెంట ఉన్న సుమిత్రను చూచి ఇలా అంది.

“చూచావా సుమిత్రా! రాజభోగములు అనుభవించవలసిన నీ కుమారుడు లక్ష్మణుడు, నా కుమారుడు రాముడు, నా కోడలు సీత, అయోధ్యనుండి వెడలగొట్టబడి, దిక్కులేని వారి మాదిరి ఒంటరిగా ఈ నదీతీరంలో స్నానం చేస్తున్నారు. సుమిత్రా! నీ కుమారుడు ఇక్కడి నుండి రాముని కొరకు, సీతకొరకు జలములు తీసుకొనిపోవడం నీచకార్యము అని అనుకోకు. తన అన్నకు సేవ చేసే నిమిత్తం చేసే ఏ కార్యమైనా అది దోషము కాదు. అయినా ఇంక ఎన్నాళ్లు? భరతుడు ఇప్పటికే రాముని అయోధ్యకు వచ్చి తన రాజ్యము స్వీకరించమని ప్రార్థిస్తూ ఉంటాడు. రామలక్ష్మణుల కష్టాలు గట్టెక్కుతాయి. లక్ష్మణునికి అన్నగారి దాస్యము తప్పుతుంది.” అని అన్నది కౌలస్య. ఇంతలో వారు రాముడు తన తండ్రికి పిండప్రదానము చేసినచోటికి చేరుకున్నారు. దక్షిణ ముఖంగా పరచిన దర్భలు, వాటి మీద పెట్టబడిన పిండి తో చేసిన పిండములు చూచారు.
“చూడండి. రాముడు ఇక్కడే తన తండ్రికి పిండప్రదానం చేసాడు. ఆ పిండములు ఇంకా ఇక్కడే ఉన్నాయి. ప్రతిరోజూ పంచభక్ష్య పరమాన్నములతో భోజనము చేసే దశరథుడు ఈ పిండితో చేసిన పిండములను ఎలా ఆరగించగలడో.. ఏమో!

అయోధ్యాపతి అయిన రాముడు తన తండ్రికి పిండితో పిండప్రదానము చెయ్యడం చాలా బాధాకరంగా ఉంది. ఈ లోకంలో పురుషులు ఏమి తింటారో దానిని పితృదేవతలకు సమర్పిస్తారట. అంటే రాముడు ఈ పిండి తిని బతుకుతున్నాడా! రాజాధిరాజైన రామునికి ఎంత దుర్గతిపట్టింది. ఇది చూచి కూడా నా హృదయం ముక్కలు కాలేదంటే నా హృదయం రాయి కంటే కఠినమై ఉండాలి.” అని శోకించింది కౌసల్య.

మిగిలిన భార్యలు ఆమెను ఓదార్చారు. ఈప్రకారంగా రాముని గురించి తలచుకుంటూ దు:ఖపడుతూ అందరూ రాముని పర్ణశాలకు చేరుకున్నారు. పర్ణశాల వద్ద నేల మీద కూర్చుని ఉన్న రాముని చూడగానే దశరథుని భార్యలకు దుఃఖము ఆగలేదు. భోరున ఏడ్చారు. వారిని చూడగానే రాముడు వారి వద్దకు వెళ్లాడు. తనతల్లులందరికీ పాదనమస్కారము చేసాడు. వారంతరూ రాముని వీపునిమిరి, తలను నిమిరి ఆశీర్వదించారు. రాముని వెంట లక్ష్మణుడుకూడా తల్లులందరి పాదములు తాకి నమస్కరించాడు. వారందరూ లక్ష్మణుని శిరస్సునిమిరి ఆశీర్వదించారు. తరువాత సీత తన అత్తగార్లు అందరికీ పాద నమస్కారము చేసి వారి ఆశీర్వ చనములు స్వీకరించింది.

సీతను చూచిన కౌసల్యకు దు:ఖము ఆగలేదు. సీతను తన కూతురును కౌగలించుకున్నట్టు గట్టిగా కౌగలించుకుంది. “జనకమహారాజు కూతురు, దశరధ మహారాజు కోడలు, రామునిభార్య, నిర్మానుష్యంగా ఉన్న ఈ అరణ్యములలో ఎన్ని కష్టములు పడుతూ ఉందోకదా! అమ్మా సీతా! వాడి పోయిన కమలము వలె ఉన్న నీ ముఖం చూస్తుంటే నాకు దుఃఖం ఆగడం లేదమ్మా!”అనిసీతను పట్టుకొని ఏడిచింది.

వీరు ఇలా దు:ఖపడుతూ ఉంటే, రాముడు వసిష్ఠునికి పాదాభివందనం చేసాడు. ఆయన ఆశీర్వాదము తీసుకున్నాడు. తరువాత అందరూ విశ్రాంతిగా కూర్చున్నారు. వసిష్ఠుడు రాముని పక్కన కూర్చున్నాడు. లక్ష్మణుడు, భరతుడు, శత్రుఘ్నుడు మరొకపక్క కూర్చున్నారు. మంత్రులు, దండనాధులు, పురప్రముఖులు వారి వారి అర్హతకు తగ్గట్టు కూర్చున్నారు. అందరూ భరతుడు రామునితో ఏం మాట్లాడతాడో అని ఆతురతగా ఎదురుచూస్తున్నారు.

శ్రీమద్రామాయణము
అయోధ్యాకాండము నూట నాల్గవ సర్గ సంపూర్ణము
ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్ ఓం తత్సత్

అయోధ్యాకాండ పంచోత్తరశతతమః సర్గః (105) >>

Leave a Comment