మొట్ట మొదటిగా అందరికి నమస్కారము. పూజ అనేది ఆదర్శ స్థలంలో, దేవాలయలో లేదా ప్రతిష్ఠిత స్థలంలో భగవంతుని ప్రతిమను పూజించేందుకు నిర్వహిస్తారు. పూజా విధానంలో అనేక అంశాలు ఉంటాయి, కొన్ని పండగలను జరుపుతుంది, మరియు ఆచరణలను పాటిస్తారు. ఈ రోజు మన అంతర్జాల స్థలం అనగా వెబ్‌సైట్ నందు గాయత్రీ నిత్య పూజా విధానము గురించి తెలుసుకుందాం.
గాయత్రీ నిత్య పూజా విధానము ఓం గణేశాయ నమః
గాయత్రీ నిత్య పూజా విధానము (శ్రీ సూక్త ప్రకారము)
మార్జనం
శ్లో॥ అపవిత్రః పవిత్రోవా సర్వావస్థాం గతోపివా
ఆచమనం
అటుపిమ్మట ఆచమించవలెను. కుడి చేతిని గోకర్ణమువలె మడిచి, ఎడమ చేతితో ఉద్ధరిణెడు నీళ్లు అందులో పోసుకుని
“ఓం కేశవాయస్వాహా” అనుకుని లోనికి తీసుకొనవలెను. ఆ నీళ్లు బొడ్డు వరకు చేరిన పిదప మరియొక ఉద్ధరిణెడు జలము తీసుకుని
“ఓం నారాయణాయ స్వాహా” అని లోనికి పుచ్చుకొనవలెను. తదుపరి యింకొక ఉద్ధరిణెడు నీళ్లను తీసుకుని
“ఓం మాధవాయ స్వాహా” అని లోనికి స్వీకరించవలెను పిదప
“ఓం గోవిందాయ నమః”
“విష్ణవే నమః” అని చెప్పుకొనుచూ ఎడమ అరచేతితో కుడి అరచేతిని, కుడి అరచేతితో ఎడమ అరచేతిని తుడుచుకొనవలెను. అటుపైన
“ఓం మధుసూదనాయ నమః”
“ఓం త్రివిక్రమాయ నమః” అని చెప్పుకొనుచు కుడి బొటన వ్రేలితో ముందుగా పై పెదవినీ, పిదప క్రింద పెదవిని తుడుచుకొనవలెను.
“ఓం వామనాయ నమః”
“ఓం శ్రీధరాయ నమః” అను రెండు నామముల నుచ్చరించుచు తలపై జలమును ప్రోక్షించుకొనవలెను. తరువాత
“ఓం హృషీకేశాయ నమః” అని ఎడమ అరచేతిలోనూ
“ఓం పద్మనాభాయ నమః” అని రెండు పాదముల పైనను
” ఓం దామోదరాయ నమః” అని తలపైననూ కొంచెము ఉదక ప్రోక్షణము కావించుకొనవలెను. అనంతరము
“ఓం సంకర్షణాయ నమః” అని వ్రేళ్లు ముడిచి గడ్డమును
“ఓం వాసుదేవాయ నమః” అని కుడిచేతి నడిమి వ్రేలితో ఎడమ ముక్కును
“ఓం ప్రద్యుమ్నాయ నమః” అని బొటన వ్రేలితో కుడి నాసికను తాక వలెను. పిమ్మట
“ఓం అనిరుద్ధాయ నమః” అని యెడమ కన్నును
“ఓం పురుషోత్తమాయ నమః” అని కుడి కన్నును నీటితడితో తుడుచుకొనవలెను.
“ఓం అధోక్షజాయ నమః” అని ఎడమ చెవినీ
“ఓం నారసింహాయ నమః” అని కుడి చెవినీ, తాకవలెను.
“ఓం అచ్యుతాయ నమః” అనుకొని చిటికెన వ్రేలితో నాభిని స్పృశించవలెను.
“ఓం జనార్దనాయ నమః” అని కుడి అరచేతితో వక్షస్థలము నదుముకొనవలెను.
“ఓం ఉపేంద్రాయ నమః” అని వ్రేళ్ల కొసలతో శిరమును స్పృశించుకొనవలెను.
“ఓం హరయే నమః” అని కుడి చేతి వ్రేళ్లు చుంచువువలె ముడిచిగాని, విప్పారగా గాని – ఎడమ కుడి భుజములను తాకవలెను. (కొందరు ఎడ మ చేత కుడి మూపును, కుడిచేత ఎడమ మూపును ‘ ఆకారముగా తాకుటయు ప్రచారమున గలదు) పిదప
“శ్రీకృష్ణాయ నమః” అని కొంచెము నీరు ఒక చిన్న పళ్లెరములో విడిచి నమస్కరించుకొనవలెను.
భూశుద్ధి
తదుపరి కాసిని అక్షింతలు చేతబట్టుకుని
ప్రాణాయామం
పిదప ముక్కుపట్టుకుని “ఓం భూః ఓం భువః ఓం సువః ఓం మహః – ఓం జనః ఓం తపః ఓగ్ం సత్యం ఓం తత్సవితుర్వవరేణ్యం భర్గో దేవస్య ధీమహి ధియో యో నః ప్రచోదయాత్।
ఓం ఆపోజ్యోతి రసోమృతం బ్రహ్మభూర్భువస్సువరోం”
అను మంత్రమును శ్వాస బంధించి ముమ్మారు పఠించవలెను. దీనినే ప్రాణాయామ మందురు. యధాశక్తి నిట్లొనరించిన తరువాత సంకల్ప ము చెప్పుకొనవలెను.
సంకల్పం ఓం మమోపాత్త దురితక్షయ ద్వారా శ్రీ సవితా దేవతా ప్రీత్యర్థం శుభే శోభనే ముహూర్తే అద్య బ్రహ్మణః ద్వితీయ పరార్థే శ్వేతవరాహకల్పే, వైవస్వ తమన్వంతరే కలియుగే ప్రథమపాదే, జంబూద్వీపే భరతవర్షే, భరతఖండే, మేరో ర్ధక్షిణదిగ్భాగే, గంగాగోదావర్యోర్మద్యదేశే, శ్రీశైలస్య ఈశాన్య ప్రదేశ్, అస్మిన్ వర్తమాన వ్యావహారిక చాంద్రమానేన… నామసంవత్సరే… అయనే… ఋతౌ… మాసే… పక్షే…. తిధౌ…. వాసరే, శుభనక్షత్ర, శుభయోగ, శుభకరణ ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభతిధౌ శ్రీ… గోత్రోత్పన్నోహం…. నామథే యోహం మమ సమస్తారిష్ట నిరసన పూర్వకం, అధి దైవిక, ఆధి భౌతిక, ఆధ్యాత్మిక త్రివిధ తాప పాపోపశమనార్థం, సకల కామనా సిద్ధ్యర్థం శ్రీ సవితా దేవతా ప్రీత్యర్థం శ్రీ గాయత్రీ పూజనం కరిష్యే.
గణాధిపతి పూజ
ఆదౌ నిర్విఘ్న పరిసమాప్త్యర్థం శ్రీ మహాగణాధిపతిం స్మరామి –
శ్లో. శుక్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజం
శాంతిపాఠం
“ఓం సహనా వవతు సహనౌ భునక్తు
అంగన్యాసం
1. ఓం తత్ సవితుః బ్రహ్మాత్మనే హృదయాయ నమః – చేతిని హృదయ స్థానమందుంచుకొనవలెను.
ధ్యానం
శ్లో। యోదేవ స్సవితాస్మాకం ధియో ధర్మాది గోచరాః
శ్లో। భక్తలోభం భాస్కరాభం బ్రహ్మాండరాజ్యప్రదాం
ఓం భూర్భువస్సువః భగవత్యై శ్రీగాయత్రీదేవ్యై నమః, ధ్యానం సమర్పయామి.
ఆవాహనం
మంత్రం :
శ్లో। సవితృమండలావాసం పవిత్రీకృతృపంచకం
సాంగం – సాయుధం సవాహనం సశక్తిం ససర్వకళాం – భర్తృ పుత్రాశ్రిత పరివార సమేతం శ్రీ గాయత్రీ మహామాతా మావాహయామి. ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః ఆవాహనం సమర్పయామి.
VIDEO
ఆసన సమర్పణం
మంత్రం :
శ్లో॥ సూర్యకోటి నిభస్ఫూర్తే స్ఫురద్రత్న విభూషితే
ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః రత్న సింహాసనం సమర్పయామి. (రత్న సింహాసన మీయ లేనివారు, లేదా, అదీ లభ్యం కాని పక్షంలో “తతాభావేన అక్షతాన్ సమర్పయామి” అని చెప్పుకుని – అక్షతలను అమ్మవారి ముందు వుంచవలెను).
అర్ఘ్యం
మంత్రం :
శ్లో॥ గంధపుష్ప సమాయుక్తం సర్వేషాం ప్రీతిదాయకం
పాద్యం
మంత్రం :
శ్లో॥ సర్వతీర్థ సమానీతం జలం రమ్యం సువాసితం
ఆచమనం
మంత్రం :
శ్లో। సువర్ణ కలశానీతం చందనాగురు సంయుతం
ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్వై శ్రీగాయత్రీ దేవ్యై నమః ఆచమనం సమర్ప యామి (ఉద్ధరిణెడు నీళ్లు సమర్పించవలెను)
మధుపర్కం
మంత్రం :
శ్లో। స్వర్ణపాత్రే సమానీతం దధిఖండ మధుప్తుతం
పంచామృత స్నానం
మంత్రం :
శ్లో। పంచామృతం మయానీతం పయోదధిఘృతం మధు
ఓం భూర్భువస్స్వః – భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః పంచామృత స్నానం సమర్పయామి. (ఒక పువ్వును పంచామృతములలో ముంచి అమ్మ వారిపై చిలకరించవలెను).
శుద్ధోదక స్నానం
మంత్రం :
శ్లో! గంగా గోదావరీ కృష్ణా పయోష్వాద్వాపగా స్తధా
ఓం భూర్భువస్స్వః – భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః స్పపయామి. శుద్ధోదకస్నానం సమర్పయామి. (అని కొంచెము నీరు చిలికి) ‘స్నానానంతరం శుద్ధాచమనీయం సమర్పయామి’ అని అనుకుని మరల కొంచెము నీరు పళ్లె ములో విడువలెను.
గంధ – వస్త్ర – కంచుక – ఆభరణములు
మంత్రం :
శ్లో॥ శ్రీగంధం చందనోన్మిశ్రం కుంకుమాగరు సంయుతం
ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః చందనం సమర్ప యామి – అని, కుడిచేతి మధ్య మాంగుళితో రవ్వంత గంధం అమ్మవారిపై చిలకరించాలి.
శ్లో॥ దుకూలం స్వీకురుష్వేదం స్వర్ణబిందు సమాయుతం
ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః కంచుక సహిత వస్త్రం సమర్పయామి – అని చీర రవికెలగుడ్డ సమర్పించవలెను. అలా సమ ర్పించుకొనలేని పక్షంలో – ‘త దభావేన అక్షతాన్ సమర్పయామి’ అని చెప్పు కుని, కాసిన్ని అక్షతలు భక్తితో అమ్మవారి పాదముల వద్ద వుంచవలెను.
శ్లో। కేయూరైః కంకణై ర్దివ్యై హారనూపురమేఖలా
యజ్ఞోపవీతం
మంత్రం :
శ్లో॥ తప్త హేమకృతం సూత్రం గృహాణత్వం శుభప్రదే
అథాంగపూజా
(పసుపు కుంకుమ పువ్వులు అక్షతలతో పూజించవలెను)
శ్రీ గాయత్రీ అష్టోత్తర శతనామావళి
ధూపం – దీపం
మంత్రం :
శ్లో॥ వనస్పతి రసైర్దివ్యైర్గంధాడ్యైః సుమనోహరైః
ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః ధూపమాఘ్రాప యామి. సాంబ్రాణి – సాంబ్రాణి కడ్డీలు / అగరొత్తులు / ఊదొత్తులు – గాని వెలిగించి అమ్మవారికి చూపవలెను.
శ్లో॥ గణచ్చక్షు స్వరూపంచ ప్రాణరక్షణకారకం
ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః దీపం దర్శయామి.
నైవేద్యం
మంత్రం :
శ్లో। నానోపహార రూపంచ నానా రస సమన్వితం
మంత్రం :
నీరు చిలికి –
VIDEO
తదనంతరం –
తాంబూలం
మంత్రం :
శ్లో। తాంబూలం వరం రమ్యం కర్పూరాది సమన్వితం జిహ్వజాడ్య భేదకరం తాంబూలం ప్రతిగృహ్యతాం ! ఓం భూర్భువస్స్వః భగవత్యై శ్రీ గాయత్రీ దేవ్యై నమః తాంబూలం సమర్పయామి. అమ్మవారి పాదములచెంత తమల పాకులూ వక్కలూ వుంచవలెను.
నీరాజనం
మంత్రం :
శ్లో। నీరాజనం సమానీతం కర్పూరేణ సమన్వితం
“కర్పూర నీరాజనానంతరం పునః శుద్ధాచమనీయం సమర్పయామి” అనుచూ – పువ్వుతో ఒక బొట్టు నీరును అమ్మవారి వద్ద ఉంచాలి. అనంతరం కొన్ని అక్షతలూ, పువ్వులూ, చిల్లర డబ్బులూ చేతితో పట్టు కుని సువర్ణ మంత్ర పుష్పమును పఠించవలెను.
సువర్ణ మంత్ర పుష్పము
ఓం హిరణ్య గర్భ గర్భస్థం హేమబీజం విభావసో
జాతవేదసే సునవామ సోమ మరాతీయతో నిదహాతివేదః సనః పరుషదతి దుర్గాణి విశ్వానావేవ సింధుం దురితాత్యగ్నిః తామగ్ని వర్ణాం తపసాజ్వలంతీం వైరోచనీం కర్మఫలేషు జుష్టాం, గాయత్రీం దేవీగ్ం శరణ మహం ప్రపద్యే సుతరసి తరసే నమః అగ్నేత్వం పారయా నవ్యో అస్మానథ్స్వస్తి భిరతి దుర్గాణి విశ్వాపూశ్చ పృథివీ బహులాస ఉర్వీ భవాతో కాయ తనయాయ శంయోః విశ్వానినో గాయత్ర్యా జాత వేదస్సింధుం ననావాదురి తాతి పర్షి అగ్నే అత్రివన్మనసా గృణానో స్మాకం బోధ్య వితాతనూనామ్ పృతనాజితగ్ం సహ మాసముగ్రమ గ్నిగ్రాంహువేమ పరమాత్సధస్థాత్ సనఃపర్షదతిగాయత్ర్యా విశ్వాక్షామద్దేవో అతి దురితాత్యగ్నిః ప్రత్నోషికమీడ్యో అధ్వరేషు సనాచ్చ హోతానవ్యశ్చ స్సత్సి స్సాం చాగ్నే తనువంపిప్రయస్వాస్మభ్యఞ్చ సౌభగమాయజస్వ। గౌభిర్జుష్ట మయుజో నిషఙక్తం తవేంద్ర విష్ణో రను సంచసఞ్చరేమ ! నాకస్య పృష్ఠ మభిసంవసానో వైష్ణవీంలోక ఇహమాదయంతామ్ |
శ్లో॥ కాత్యాయనాయ విద్మహే
శ్రీ గాయత్రీదేవ్యై నమః సువర్ణ మంత్రపుష్పం సమర్పయామి.
సాష్టాంగ నమస్కారము
శ్లో॥ ఉరసా శిరసా దృష్ట్యా మనసా వచసా తధా
ఆత్మప్రదక్షిణ నమస్కారం
శ్లో। యానికానిచ పాపాని జన్మాంతరకృతానిచ
సర్వోపచారాః
ఛత్రం ధారయామి | చామరం విజయామి | గీతం శ్రావ్యయామి |
శ్లో। యద్యద్రవ్యమపూర్వంచ పృధివ్యా మతిదుర్గభమ్
క్షమా ప్రార్ధన
శ్లో। అపరాధ సహస్రాణి క్రియంతే హర్నిశం మయా |
శ్లో। ఆవాహనం నజానామి నజానామి విసర్జనం |
శ్లో। మంత్రహీనం క్రియాహీనం భక్తిహీనం పఠేశ్వరి
అనయా మయాకృత పూజయా భగవతీ సర్వాత్మికా శ్రీ గాయత్రీ సావిత్రీ సరస్వతీ సుప్రీతా సుప్రసన్నా వరదాభవన్తు
శ్రీ గాయత్రీ సావిత్రీ సరస్వతీ నిత్యపూజా విధానము సమాప్తం. ఏతత్సర్వం శ్రీ గాయత్రీ దేవతార్పణమస్తు.
మరిన్ని పూజా విధానాలు:
